MS: Projekt nowelizacji Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego trafił do wykazu prac legislacyjnych rządu (komunikat)

- Ministerstwo Sprawiedliwości informuje:

Projekt nowelizacji Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego trafił do wykazu prac legislacyjnych rządu. Celem projektu jest dostosowanie przepisów do konstytucyjnych i europejskich standardów.

Proponowane zmiany wzmocnią prawa obywateli. Ich podstawą jest zobowiązanie do odbudowy wymiaru sprawiedliwości opartego na prawach człowieka. System ten powinien wzbudzać zaufanie obywateli oraz zapewniać, że wszystkie procedury są przejrzyste.

W projekcie znajdują się zmiany, które wprowadzą m.in.:

1. Zwiększone prawo do obrony na wszystkich etapach postępowania.

Jest to prawo gwarantowane w tzw. dyrektywach obrończych, które Polska zobowiązała się przyjąć (dyrektywę 2013/48 do listopada 2016 r., a dyrektywę 2016/1919 do maja 2019 r.).

- Każdy podejrzany będzie miał dostęp do obrońcy przed pierwszym przesłuchaniem oraz zagwarantowaną poufność kontaktów.

- Każdy podejrzany, bez względu na swoje zasoby finansowe czy pozycję społeczną, będzie miał prawo do poufnego kontaktu z obrońcą.

- Uzyskanie pomocy prawnej z urzędu będzie ułatwione. Adwokaci i radcowie prawni będą mieli obowiązek pełnienia dyżurów. Za ich pomoc zapłaci Skarb Państwa.

- Wprowadzenie zaproponowanych zmian w prawie karnym może zatrzymać postępowanie naruszeniowe prowadzone przez Komisję Europejską. Wdrożenie unijnych dyrektyw jest konieczne do zrealizowania tzw. kamieni milowych oraz z uwagi na rozpoczynającą się 1 stycznia 2025 r. prezydencję Polski w Radzie Unii Europejskiej.

2.Ograniczenie nadmiernego stosowania tymczasowego aresztu

- Maksymalny czas przebywania w areszcie będzie skrócony z 24 do 12 miesięcy. Aby przedłużyć areszt konieczne będzie przedstawienie dowodu o sprawnym przebiegu śledztwa. Jeżeli sąd uzna, że postępowanie jest źle prowadzone, będzie mógł odmówić przedłużenia tymczasowego aresztowania.

- Zagrożenie surową karą nie będzie mogło być jedyną przesłanką pozwalającą na zastosowanie tymczasowego aresztu. Wzięcie pod uwagę wysokości kary przy ocenie zagrożenia utrudniania postępowania będzie możliwe, jeśli maksymalna grożąca oskarżonemu wynosić będzie przynajmniej 10 lat pozbawienia wolności lub sąd I instancji wymierzył karę przynajmniej 3 lat pozbawienia wolności.

3. Zakaz korzystania z nielegalnie zdobytych dowodów

- Dowody uzyskane w wyniku łamania prawa nie będą uznawane za dowód w procesie. Chodzi np. o nielegalne podsłuchy.

- Nadal będzie dopuszczalne, na zasadach określonych w kodeksie, posługiwanie się materiałami zgromadzonymi przy okazji wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych. Proponowane zmiany nie wpłyną na efektywność pracy służb państwowych.

4. Dopuszczenie kary dożywocia wyłącznie z możliwością ubiegania się o warunkowe zwolnienie

- Sądy nadal będą mogły orzekać karę dożywocia, ale z możliwością ubiegania się o warunkowe zwolnienie po odbyciu 25 lat kary pozbawienia wolności

W ten sposób zostanie przywrócony sprawiedliwy, humanitarny wymiar polskiego prawa. Kara musi być adekwatna do popełnionego czynu, ale nie może pozbawiać szansy na resocjalizację skazanego. Prawo nie może być tylko surowe. Musi być także sprawiedliwe, oparte na zasadzie proporcjonalności i szacunku dla ludzkiej godności.

5. Zwiększenie decyzyjności sądów

Obecnie prokuratorzy mogą decydować o wielu kwestiach procesowych, np. mogą wnioskować o całkowite lub częściowe wyłączenie jawności rozprawy czy nadzwyczajne złagodzenie kary w przypadku osoby, która poszła na współpracę z organami ścigania. Mają także możliwość sprzeciwu wobec zastosowania systemu dozoru elektronicznego. Decydujący głos w tych sprawach będzie należał do sędziów, a nie prokuratorów.

6. Zaostrzenie kary za utrudnianie lub uniemożliwienie przetargu

- Za utrudnianie przetargu publicznego będzie kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

Utrudnianie przetargu publicznego jest obecnie przestępstwem zagrożonym karą do 3 lat pozbawienia wolności i jest to zbyt łagodna sankcja, szczególnie przy intensywnym rozporządzaniu finansowymi środkami unijnymi, m.in. KPO.

Pełna lista proponowanych zmian znajduje się tu: https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy--kodeks-karny-ustawy--kodeks-postepowania-karnego-oraz-niektorych-innych-ustaw2

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)

kom/ wm/ lm/