Raport: małe i średnie firmy z Polski digitalizują się za wolno, przez co tracą na konkurencyjności

Z opracowanego przez ekspertów firmy technologicznej Comarch i firmy badawczej PMR raportu, polskie małe przedsiębiorstwa wciąż mają problem z cyfryzacją.

W ocenie ekspertów, jest to niepokojące zjawisko, zwłaszcza że firmy z segmentu MŚP tworzą fundament polskiej gospodarki, stanowiąc wg. Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości ponad 97 proc. wszystkich podmiotów i generując 45 proc. PKB.

Zbigniew Rymarczyk, wiceprezes Comarch i dyrektor sektora Enterprise Solutions, prezentując główne wnioski z raportu zauważył, że zapóźnienia najbardziej są widoczne w podstawowych obszarach działania organizacji, jakim jest zarządzanie dokumentacją czy bezpieczeństwo danych.

Podał, że z badań do raportu wynika, że tylko 31 proc. firm ma w pełni zdigitalizowany obieg dokumentów, a jedynie 24 proc. trzyma kopie zapasowe danych w chmurze: „Liczby te nie napawają optymizmem, zwłaszcza że KPMG w swoim ubiegłorocznym raporcie >>Barometr cyberbezpieczeństwa<< podał, że aż 83 proc. badanych firm w kraju stało się ofiarami ataku cybernetycznego” - powiedział.

„Tak słaby wynik cyfryzacji w małych formach wynika z kilku czynników. Po pierwsze, ich właściciele, często dojrzałe już osoby, utknęły w procesach w przeszłości, poza tym skupiają się bardzo mocno na konkurowaniu ceną, więc starają się trzymać koszty w ryzach, a trzeba przyznać, że cyfryzacja swoje kosztuje” - wyjaśnił Rymarczyk.

Dodał, że kwestią czasu jest, że w sytuacji, kiedy już nie da się konkurować ceną np. przez wzrost kosztów zatrudnienia, firmy zaczną podnosić jakość i odważą się podnosić ceny.

Według Pawła Olszynki, dyrektora działu Doradztwa i Analiz Rynku ICT, PMR Market Experts, niezrozumiałe jest, że w dobie cyfrowej gospodarki, powszechnej smartfonizacji i przenoszenia systemów do chmury, małe firmy nie digitalizują podstawowych procesów, takich jak obieg dokumentów czy bezpieczeństwo danych.

„W efekcie, zamiast budować przewagę technologiczną, narażają się na ryzyka, od cyberataków po utratę konkurencyjności. Oczywiście zaraz pojawia się odpowiedź, że zakup technologii kosztuje. Owszem tak, ale zadajmy sobie pytanie, czy inwestycja w poprawę efektywności i odporności nie zwróci się z nawiązką” - zaznaczył ekspert.

Zdaniem Kamila Sobolewskiego, głównego ekonomisty Pracodawców RP, problem ze słabą digitalizacją MŚP wynika z szerszego zjawiska na rynku, czyli bardzo słabego poziomu prywatnych inwestycji w Polsce. „Jesteśmy w ogonie Europy z wynikiem ok. 17 proc. w relacji z PKB, średnia unijna to 22 proc., a najlepsi przekraczają 25 proc.” - podał.

Ekonomista zwrócił uwagę, że małe i średnie firmy wpadły w pułapkę niskich kosztów i jakości. „Niska marża powoduje cięcie kosztów na inwestycje, a brak inwestycji, to niska jakość. Żeby się z tego błędnego koła wyrwać, to trzeba firmom ułatwić pozyskiwanie kapitału oraz zapewnić stabilizację i przewidywalność prawa i podatków” - powiedział.

Dodał, że jego organizacja kończy prace nad raportem o tym, jak obudzić inwestycje w Polsce.

Tymczasem raport firmy Comarch i PMR wskazuje też, że małe i średnie firmy w Polsce mają również problem z wykorzystywaniem szans, wynikających z nowych trendów rynkowych w obszarze wykorzystania AI.

„Zaledwie 11 proc. z nich uważa, że sztuczna inteligencja jest istotną technologią o strategicznym znaczeniu. Małe firmy nie inwestują też w sprzedaż internetową, a co piąta nie prowadzi jej wcale” - podał Rymarczyk.

Dodał, że bardziej niepokojące jest to, że właściciele małych i średnich przedsiębiorstw dokonują zakupu oprogramowania IT do firmy bez planu zakupowego. „Przyznało tak aż 44 proc. ankietowanych firm” - wskazał wiceprezes Comarch.

Jak wyjaśnił Paweł Olszynka, technologia to nie gadżet, prawie co druga firma kupuje oprogramowanie bez planu. „Jakbym miał to do czegoś porównać, to trochę jak z budową domu bez pomysłu na całość inwestycji. Na pewno coś z tego będzie, ale trochę szkoda nie wykorzystać szansy i nie popatrzeć od razu szerzej” - zaznaczył.

Paweł Dobrzyniecki, dyrektor sprzedaży rozwiązań MSP Comarch Enterprise Solutions, zwrócił uwagę, że możliwości AI są wręcz stworzone dla małych firm, bo to doskonałe narzędzie do usprawnienia pracy operacyjnej w produkcji w magazynach czy logistyce. „To narzędzie, które nie tylko ułatwi działalność bieżącą, ale może pomóc w budowaniu strategii firmy” - zauważył.

Według autorów raportu, w małych i średnich firmach równie alarmująco wygląda sytuacja z integracją z Krajowym Systemem e-Faktur (KSeF).

Jak przypomniał Paweł Dobrzyniecki, nowy system e-fakturowania stanie się obowiązkowy dla większości firm już na początku przyszłego roku. „Tymczasem 37 proc. badanych organizacji nie rozpoczęło jeszcze przygotowań do jego wdrożenia” - podał.

W ocenie Pawła Olszynki, winne są nie tylko brak czasu i budżetów, ale też brak świadomości i strategia obliczona na przeczekanie do końca z nadzieją, że „może znów termin się przesunie”.

„Warto podkreślić, że KSeF może być katalizatorem cyfrowej zmiany w firmie. Wszystko zależy od tego, czy firmy potraktują go jak przykry obowiązek, czy szansę. Ja w nim widzę szansę” - podkreślił ekspert.

Zdaniem Dobrzynieckiego, firmy trochę się obudziły i zaczęły działać, żeby zdążyć. „Przyznam, że nie obawiam się tego, czy firmy zdążą z wdrożeniem KSeF, tylko czy zrobią to dobrze. Jeśli nie, to sami będą sobie utrudniać, a nawet blokować rozwój własnego biznesu” - wyjaśnił.

Dodał, że ma świadomość, iż wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) będzie dla wielu jednoosobowych działalności gospodarczych i mikrofirm najbardziej frustrującym elementem prowadzenia firmy. „W odpowiedzi na to Comarch wprowadził nową markę Betterfly z aplikacją do fakturowania i usługą księgową. Chodzi o to, żeby zamienić skomplikowane i techniczne procedury, w doświadczenie lekkie, przyjazne i zrozumiałe” - zauważył ekspert.

Według Dobrzynieckiego, polska gospodarka jest przeregulowana, a nowe przepisy podatkowe wymuszają na przedsiębiorcach zmiany. „W tym przypadku to dobrze, bo te zmiany akurat przysłużą się tym biznesom, usprawniając prowadzenie działalności. To zaś pozytywnie wpływa na poprawę efektywności i zwiększenie zysku w bilansie końcowym” - ocenił.

Przy okazji premiery raportu eksperci Comarch poinformowali o stworzeniu narzędzia dla przedsiębiorców, które umożliwia im samodzielnie określenie poziomu dojrzałości technologicznej ich przedsiębiorstwa.

„Stworzyliśmy Indeks Cyfryzacji, czyli specjalny test składający się z 13 pytań dotyczących poszczególnych obszarów działania firm. Po wypełnieniu testu uczestnik otrzymuje wynik wraz z diagnozą stanu swojej organizacji oraz rekomendacjami” - powiedział Zbigniew Rymarczyk.

Dodał, że raport i wyniki testu stanowią cenne wskazówki dla właścicieli, którzy mogą dzięki niemu zidentyfikować obszary wymagające poprawy oraz poznać dobre praktyki działania. „Jeśli firmy chcą pozostać konkurencyjne, powinny natychmiast wdrożyć plan rozwojowy, który pozwoli im pozostać w wyścigu o nowe rynki” - podkreślił wiceprezes Comarch.

Badanie rynku zrealizowali doświadczeni ankieterzy i moderatorzy Hume’s Institute (część PMR odpowiedzialna za badania), zbierając prawie 360 ankiet i przeprowadzając 15 pogłębionych wywiadów wśród przedstawicieli małych i średnich polskich firm. Badane branże: produkcyjna (przemysłowa), handel/e-commerce, usługowa, logistyczno-magazynowa.

Pełny raport do pobrania znajduje się na stronie: comarch.pl/erp/badanie-rynku-msp/.

Źródło informacji: PAP MediaRoom