MKiŚ: Polska aktywnym partnerem europejskiej polityki surowcowej (komunikat)

- Ministerstwo Klimatu i Środowiska informuje:

Zwiększenie bezpieczeństwa dostaw surowców krytycznych - to najważniejszy cel polityki surowcowej Unii Europejskiej. Podczas polskiej prezydencji w radzie UE Ministerstwo Klimatu i Środowiska zorganizowało konferencję na temat konieczności kontynuowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju produkcji i użytkowania surowców oraz wzmocnienia współpracy międzynarodowej w tym obszarze. Dzięki inicjatywom takim jak projekty z Polski, Unia Europejska zyskuje solidną podstawę do zabezpieczenia swojej przyszłej niezależności surowcowej.

"Pierwszy rok obowiązywania rozporządzenia UE dotyczącego surowców krytycznych (Critical Raw Materials Act - CRMA) jest okazją do podsumowania dotychczasowych działań oraz wymiany doświadczeń w zakresie m.in. realizacji krajowych planów poszukiwawczych, tworzenia punktów kontaktowych oraz realizacji projektów strategicznych. W gronie europejskich partnerów omówiliśmy przedsięwzięcia, które mają na celu zabezpieczenie i dywersyfikację dostaw surowców na rynek europejski" - podkreśla prof. Krzysztof Galos, wiceminister klimatu i środowiska, Główny Geolog Kraju.

Okazją do formalnych rozmów i spotkań w węższym gronie była konferencja wysokiego szczebla w ramach polskiej prezydencji w Radzie UE w Krakowie 5-7 maja 2025 r.

Polityka surowcowa i surowce krytyczne

Minął prawie rok od wejścia w życie unijnego Aktu w sprawie surowców krytycznych (CRMA). Dokument ten wyznaczył kierunki realizacji unijnej polityki surowcowej, ale co ważniejsze, otworzył nowy znaczący rozdział w budowaniu europejskiego bezpieczeństwa surowcowego.

"Surowce krytyczne są fundamentem nowoczesnych technologii, niezbędnym dla transformacji energetycznej, rozwoju elektromobilności i cyfryzacji. Niektóre z tych surowców są również ważne dla rozwoju przemysłu obronnego i kosmicznego. Bez tych surowców rozwój zrównoważonej, nowoczesnej gospodarki nie jest możliwy" - zaznacza prof. Krzysztof Galos.

"Patrząc na pierwszy rok wdrażania CRMA, możemy powiedzieć, że był to rok intensywnej pracy, realnych decyzji i konkretnych efektów. Dwa działania są ważnymi przykładami tego, co osiągnęliśmy do tej pory: pierwszy wybór strategicznych projektów CRM i przygotowanie pierwszych projektów krajowych programów poszukiwania krytycznych źródeł surowców. Wdrożenie CRMA, w tym w szczególności realizacja krajowych programów poszukiwawczych i projektów strategicznych, to ważny krok na długiej drodze do poprawy bezpieczeństwa surowcowego Unii Europejskiej, w tym Polski" - dodaje prof. Krzysztof Galos.

Polskie projekty strategiczne

Pierwsza lista strategicznych projektów surowcowych to ważny punkt mający na celu poprawę bezpieczeństwa surowcowego Unii Europejskiej, w tym Polski. Ze względu na długotrwałość procesów inwestycyjnych, zwłaszcza w sektorze wydobywczym, większość oczekiwanych efektów nie będzie natychmiastowa, ale będą one znaczące zwłaszcza w perspektywie średnioterminowej.

Komisja Europejska ogłosiła listę 47 projektów strategicznych, wśród których znalazły się dwa kluczowe projekty z Polski: Zakład Rafinacji Pierwiastków Ziem Rzadkich w Puławach oraz Zakład recyklingu baterii wraz z instalacją odzysku surowców krytycznych Polvolt w Zawierciu. Projekty te są fundamentem dla przyszłego bezpieczeństwa surowcowego zarówno Polski, jak i całej Unii Europejskiej. W kolejnych postępowaniach mogą zostać wybrane inne strategiczne projekty surowcowe zlokalizowane w Polsce, w tym projekty wydobywcze.

"Szansą na nowe źródła surowców krytycznych w UE są Krajowe Programy Poszukiwań Surowców Krytycznych przygotowywane przez państwa członkowskie. Programy będą stanowić plan eksploracji złóż mineralnych, skoncentrowany na potencjalnych źródłach do produkcji surowców krytycznych. Projekty takich Narodowych Programów Poszukiwań mają zostać przygotowane do 24 maja 2025 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wspólnie z Państwową Służbą Geologiczną, przygotowuje taki krajowy program prac poszukiwawczych wraz z odpowiednim harmonogramem prac. W oparciu o ten harmonogram w kolejnych latach, począwszy od 2026 r., prowadzone będą prace kartograficzne, geochemiczne, geofizyczne, wiertnicze, mineralogiczne, chemiczne i koncepcyjne, mające na celu wskazanie możliwości zwiększenia polskiej bazy zasobowej kopalin, które w przyszłości mogą być potencjalnie wykorzystane do produkcji surowców krytycznych. Co więcej, takie kroki zostaną podjęte również w zakresie oceny potencjału CRM na istniejących krajowych składowiskach odpadów wydobywczych" - mówi prof. Krzysztof Galos.

Konferencja wysokiego szczebla: europejska polityka surowcowa

Konferencja w ramach polskiej prezydencji w Radzie UE stała się dobrą okazją do spojrzenia na pierwszy rok wdrażania CRMA i wymiany doświadczeń zdobytych w tym okresie. Wzięli w niej udział przedstawiciele rządów, przemysłu, służb geologicznych, a także instytucji finansowych. Wymieniano doświadczenia i pomysły, oceniano co zostało zrobione z powodzeniem, a gdzie potrzeba wsparcia, aby osiągnąć wyznaczone cele.

Polska rozpoczęła intensywne wdrażanie obowiązków i działań CRMA. Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało projekt krajowej ustawy wdrażającej CRMA, który będzie procedowany przez rząd i parlament. Określi on obowiązki różnych instytucji państwowych w zakresie wdrażania zasad i obowiązków wynikających z CRMA, z wiodącą rolą Głównego Geologa Kraju w tym procesie. Będzie on również ściśle powiązany z nową polityką surowcową Polski, której projekt powinien zostać przygotowany w ostatnim kwartale tego roku.

Celem tych działań jest budowa w Unii Europejskiej silniejszej, bardziej zrównoważonej gospodarki opartej na - możliwie pełnej - integracji łańcuchów dostaw surowców krytycznych. Żeby było to możliwe trzeba wzmocnić współpracę między krajami UE, ale także strategiczne partnerstwa z partnerami spoza Europy, ponieważ UE jest w dużym stopniu zależna od dostaw z krajów spoza UE.

"Naszym wspólnym celem jest nie tylko dywersyfikacja źródeł surowców krytycznych, ale także rozwój innowacyjnych technologii, które umożliwią lepsze wykorzystanie ich naturalnych źródeł i możliwości recyklingu. Jestem przekonany, że tylko dzięki jedności i współpracy możemy osiągnąć wyższy poziom niezależności dostaw surowców, co pozwoli na dalszy rozwój naszej gospodarki i społeczeństwa" - podsumowuje prof. Krzysztof Galos.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)

kom/ azk/ amac/