MS: Dobro dziecka priorytetem w orzecznictwie rodzinnym (komunikat)

- Ministerstwo Sprawiedliwości informuje:

Ministerstwo Sprawiedliwości, analizując dane z sądów okręgowych I instancji dotyczące spraw o rozwód i separację w latach 2018–2024, podkreśla, że decyzje o powierzeniu władzy rodzicielskiej zapadają na podstawie dobra dziecka, a nie płci rodzica. Wbrew obiegowym opiniom, matki i ojcowie są traktowani równo, a porównywalna skuteczność wniosków składanych przez ojców i matki potwierdza bezstronność orzecznictwa rodzinnego.

Neutralność i równowaga – sądy bez uprzedzeń

W ostatnich latach systematycznie rośnie odsetek pozytywnych rozstrzygnięć wniosków składanych przez ojców – z 86 proc. w 2018 r. do 95 proc. w 2024 r. Jednocześnie liczba składanych przez nich wniosków niemal się podwoiła – to bardzo ważny kontekst przy interpretowaniu tych danych. Tymczasem odsetek pozytywnie rozpatrzonych wniosków składanych przez matki waha się w przedziale 85,8 - 97,5 proc. (w tych samych latach). Dane te obalają mit o uprzywilejowanej pozycji matek w postępowaniach sądowych. Jednocześnie odnotowujemy lata, w których w statystyce procentowo raz przeważają matki, a raz ojcowie. Bez żadnej wyraźnej prawidłowości ani skrajności w tym aspekcie.

– W świetle obowiązujących przepisów nie istnieją podstawy do faworyzowania którejkolwiek ze stron z uwagi na płeć. Zarówno matki, jak i ojcowie mają równe prawa do sprawowania pieczy nad dzieckiem, a każdy przypadek jest oceniany indywidualnie – z uwzględnieniem dobra dziecka. Statystyki dowodzą, że orzecznictwo staje się coraz bardziej bezstronne, co świadczy o dojrzewaniu systemu prawnego i rosnącym społecznym zrozumieniu roli obojga rodziców – mówi Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.

Wnioski ojców – coraz częstsze, coraz skuteczniejsze

Dane statystyczne zebrane przez Ministerstwo Sprawiedliwości wskazują na wyraźny trend – ojcowie coraz częściej ubiegają się o powierzenie im wykonywania władzy rodzicielskiej w sprawach o rozwód i separację. W 2018 roku stanowili zaledwie 6,4 proc. wnioskodawców, natomiast w 2024 roku już 13 proc. Choć nadal są w mniejszości, widoczna jest wyraźna tendencja wzrostowa zarówno pod względem liczby składanych wniosków, jak i skuteczności ich rozpatrywania.

- 2018 r.: spośród 2031 ojców, którzy złożyli wniosek, sąd uwzględnił 1746 – 86 proc. pozytywnych rozstrzygnięć

- 2019 r.: 2716 wniosków, uwzględniono 2399 – 88,3 proc.

- 2020 r.: 2519 wniosków, uwzględniono 2317 – 92 proc.

- 2021 r.: 3817 wniosków, uwzględniono 3587 – 94 proc.

- 2022 r.: 3677 wniosków, uwzględniono 3418 – 93 proc.

- 2023 r.: 3868 wniosków, uwzględniono 3628 – 93,8 proc.

- 2024 r.: 3991 wniosków, uwzględniono 3792 – 95 proc.

Prace nad uregulowaniem pieczy współdzielonej – krok w stronę stabilności dziecka

Ministerstwo Sprawiedliwości, odpowiadając na postulaty społeczne i analizując praktykę orzeczniczą, prowadzi prace legislacyjne nad doprecyzowaniem pojęcia pieczy współdzielonej. Celem jest stworzenie przejrzystych i jednolitych ram prawnych, które umożliwią sądom skuteczniejsze i bardziej przewidywalne stosowanie tego rozwiązania – zawsze z myślą o dobru dziecka.

W praktyce piecza współdzielona oznacza, że oboje rodzice – mimo że żyją osobno - wspólnie podejmują decyzje wychowawcze i dzielą się opieką w sposób naprzemienny. Dzięki temu dziecko nie traci kontaktu z żadnym z rodziców, zachowuje poczucie stabilności i przynależności. Skuteczna i konsekwentna realizacja takiego modelu daje dziecku szansę na harmonijny rozwój i poczucie bezpieczeństwa, bo ma pewność, że nadal ma dwoje zaangażowanych rodziców.

Ustawa z 25 czerwca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1062) nadała priorytet wspólnemu wykonywaniu władzy rodzicielskiej przez oboje rodziców po rozwodzie lub separacji, nawet bez pisemnego porozumienia. Sąd rozstrzyga, w jaki sposób będzie ona sprawowana, co może obejmować np. naprzemienne miejsce zamieszkania dziecka, jeśli sprzyja to jego stabilności.

Obecnie brak jednoznacznego uregulowania pieczy współdzielonej w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym skutkuje tym, że nie wszystkie sądy z tej możliwości korzystają. Dlatego też 17 grudnia 2024 r. powołano – w ramach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego – Zespół problemowy ds. pieczy współdzielonej. Jego zadaniem jest analiza przepisów oraz przygotowanie propozycji legislacyjnych formalnie definiujących to rozwiązanie.

– Doprecyzowanie pieczy współdzielonej to istotny krok ku zapewnieniu dzieciom większego poczucia bezpieczeństwa po rozstaniu rodziców. Jasne przepisy pozwolą sądom działać sprawniej, a rodzicom – skuteczniej współpracować w trosce o dobro dziecka. To krok w stronę partnerskiego modelu rodzicielstwa – mówi Dorota Łopalewska, dyrektor Departamentu Spraw Rodzinnych i Nieletnich.

Dialog z rodzicami kluczem do skutecznych rozwiązań

Ministerstwo Sprawiedliwości regularnie spotyka się z rodzicami – zarówno matkami, jak i ojcami – którzy dzielą się doświadczeniami oraz wyzwaniami związanymi z funkcjonowaniem systemu rodzinnego. W ramach konsultacji społecznych omawiane są różne zmiany, które miałyby ujednolicić orzecznictwo i przyspieszyć postępowania.

– To między innymi tabela alimentacyjna to rozwiązanie, na które zgodnie czekają środowiska reprezentujące zarówno matki, jak i ojców. Tabela miałaby określać uśrednioną wysokość alimentów na podstawie dochodu zobowiązanego oraz wieku dziecka. Ewentualne odstępstwa od tych wartości podlegałyby ocenie sądu, który decydowałby o ich zasadności – zaznacza wiceministra Zuzanna Rudzińska-Bluszcz.

Ministerstwo deklaruje kontynuację dialogu i otwartość na dalsze postulaty środowisk rodzicielskich. Wspólne działania mają na celu zapewnienie dzieciom stabilności, bezpieczeństwa i realnego wsparcia. Od lat dobro dziecka, zwłaszcza w sprawach rodzinnych i opiekuńczych, pozostaje priorytetem legislacyjnych działań Ministerstwa Sprawiedliwości.

Baza zdjęć dla mediów: https://www.flickr.com/photos/msgovpl/albums/

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)

kom/ kpr/ lm/