MS: Rule of Law 2025: Komisja Europejska docenia postęp reform sądowych w Polsce (komunikat)

Ministerstwo Sprawiedliwości informuje:

Komisja Europejska opublikowała szóstą edycję Sprawozdania na temat praworządności w Unii Europejskiej. Dokument podsumowuje stan przestrzegania zasad państwa prawa we wszystkich państwach członkowskich UE oraz zawiera zalecenia na kolejny rok.

Komisja Europejska odnotowała w odniesieniu do Polski znaczne postępy w zakresie rozdzielenia funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego, a także działania na rzecz zapewnienia funkcjonalnej niezależności prokuratury. Uznano również pewne postępy w obszarach takich jak: niezależność sądów, walka z korupcją, pluralizm mediów, przejrzystość życia publicznego i poprawa warunków działania społeczeństwa obywatelskiego. Jednocześnie wskazano, że część problemów systemowych pozostaje nadal nierozwiązanych.

- Opublikowany raport Komisji Europejskiej potwierdza, że Polska weszła na drogę odbudowy państwa prawa. Cieszy nas uznanie dla działań podejmowanych w zakresie reformy sądownictwa, rozdzielenia funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego oraz poprawy przejrzystości życia publicznego – powiedział wiceminister sprawiedliwości Dariusz Mazur.

Wymiar sprawiedliwości

Zgodnie z raportem, Polska podjęła znaczące kroki w kierunku reformy sądownictwa. Szczególną uwagę poświęcono kwestii statusu sędziów powołanych po 2017 roku przez obecną Krajową Radę Sądownictwa. Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy przewidujący weryfikację ich powołań, przy zachowaniu zasady stabilności orzecznictwa.

Równocześnie rząd zapowiedział reorganizację Sądu Najwyższego, w tym likwidację kontrowersyjnej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Podjęto także działania mające na celu ograniczenie wpływu władzy wykonawczej na sądownictwo.

Mimo przyjęcia przez Sejm ustaw reformujących Krajową Radę Sądownictwa i Trybunał Konstytucyjny, przepisy te nie weszły w życie – zostały skierowane przez Prezydenta RP do Trybunału Konstytucyjnego.

- Choć wiele zostało już zrobione, mamy świadomość, że przed nami jeszcze dużo pracy. Proces przywracania praworządności wymaga konsekwencji, odwagi i szerokiego dialogu społecznego – i taką drogą będziemy nadal podążać – dodał minister Mazur.

Znaczące zmiany w prokuraturze

Raport podkreśla postępy w rozdzieleniu funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego. Komisja Wenecka pozytywnie oceniła kierunek zmian, zwracając uwagę na potrzebę dalszego wzmocnienia niezależności instytucji prokuratorskich. Jednocześnie przeprowadzony audyt wykazał istotne nieprawidłowości w postępowaniach prokuratorskich z lat 2016–2023.

Cyfryzacja i efektywność

Polska rozwija program „Cyfrowy Sąd”, który ma zmodernizować pracę sądów do 2029 roku. Wskaźniki efektywności sądów powszechnych i administracyjnych pozostają stabilne, a czas rozpatrywania spraw cywilnych i gospodarczych uległ skróceniu.

Walka z korupcją, niezależność mediów

Raport wskazuje, że Polska wzmocniła ramy instytucjonalne do walki z korupcją, dołączyła też formalnie do struktur Prokuratury Europejskiej (EPPO), która rozpoczęła działalność operacyjną na terytorium kraju.

Nie rozwiązano natomiast problemu szerokiego zakresu immunitetów przysługujących osobom pełniącym najwyższe funkcje publiczne. Przepisy dotyczące lobbingu wciąż są niewystarczające, a system składania oświadczeń majątkowych przez polityków pozostaje niespójny i niedostatecznie ustandaryzowany.

Rząd pracuje nad reformą ustawy medialnej, mającej na celu poprawę niezależności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz zwiększenie przejrzystości w mediach publicznych. W treściach nadawanych przez media publiczne zauważalny jest spadek politycznej stronniczości, choć nadal występują zastrzeżenia co do ich pełnej bezstronności.

Wnioski Komisji

Raport Komisji Europejskiej „Rule of Law 2025” potwierdza, że Polska weszła na drogę odbudowy państwa prawa i wzmocnienia instytucji demokratycznych. Komisja pozytywnie ocenia zapowiedziany kierunek reform, zwłaszcza w obszarze sądownictwa, podkreślając jednocześnie, że działania te znajdują się na wczesnym etapie i wymagają dalszej determinacji.

W dokumencie wskazano na realne postępy – m.in. w reformie wymiaru sprawiedliwości, instytucji przeciwdziałających korupcji oraz mechanizmów kontroli i przejrzystości. Z drugiej strony, Komisja zwraca uwagę, że kluczowe obszary, takie jak niezależność sądów, przejrzystość życia publicznego, wolność mediów czy warunki funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego, wciąż wymagają pogłębionych, systemowych zmian.

Proces przywracania praworządności w Polsce pozostaje w toku i – jak podkreśla Komisja – jego powodzenie zależeć będzie od konsekwentnych działań instytucji państwowych oraz utrzymania szerokiego dialogu społecznego.

Treść raportu w języku polskim:

EUR-Lex - 52025SC0921 - EN - EUR-Lex

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)

kom/ ost/ jpn/