POLONIKA: Informacja o działaniach Instytutu w związku z zabezpieczaniem zabytków w Ukrainie (komunikat)

POLONIKA informuje:

W związku z działaniami wojennymi prowadzonymi przez Rosję przeciwko Ukrainie, Instytut POLONIKA, wraz z ukraińskimi partnerami, kontynuuje zabezpieczanie zagrożonych zniszczeniem cennych obiektów dziedzictwa kulturowego.

Instytut POLONIKA od pierwszych dni rosyjskiego ataku pozostaje w kontakcie z instytucjami ukraińskimi, właścicielami i gospodarzami obiektów zabytkowych, stale współpracując m.in. z Dyrektorem Zarządu Ochrony Środowiska Historycznego Lwowskiej Rady Miejskiej Lilią Onyszczenko. Do prac związanych z ochroną zagrożonych wojną zabytków włączyli się polscy i ukraińscy konserwatorzy oraz firmy, które w ubiegłych latach na zlecenie POLONIKI prowadziły prace konserwatorskie na terenie Ukrainy. Aktywność POLONIKI jest elementem szerszego programu wsparcia instytucji ukraińskich, koordynowanego Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Nie przerywamy działań, których celem jest skuteczna ochrona zagrożonych obiektów dziedzictwa kulturowego. Wiele z nich jest świadectwem dziejów dawnej Rzeczypospolitej, elementem wspólnej historii Ukrainy i Polski. Prace zabezpieczające i dokumentacyjne nadal trwają. Do tej pory udało się dostarczyć materiały i zabezpieczyć przed pożarami 221 obiektów sakralnych (kościołów i cerkwi) i sepulkralnych (190 obiektów na terenie Ukrainy zachodniej i centralnej, 31 we Lwowie). Lista zabezpieczanych obiektów stale się powiększa. Rzeźby wokół katedry łacińskiej, kaplica Boimów, dawny kościół jezuitów, kolumna Adama Mickiewicza, kapliczka Sykstów jeden z najstarszych obiektów we Lwowie, witraże katedry ormiańskiej to tylko nieliczne przykłady obiektów, które zostały zabezpieczone we Lwowie. Kładziemy także coraz większy nacisk na dokumentację. W przypadku kilkunastu zabytków wykonano skanowanie laserowe umożliwiające przeniesienie obiektów do postaci cyfrowej z zachowaniem wszystkich detali - powiedziała Dorota Janiszewska-Jakubiak, dyrektorka POLONIKI.

Czynności zabezpieczające prowadzone są przez Instytut Polonika na trzy sposoby:

1. Zabezpieczanie przeciwpożarowe oraz przeciw odłamkom i fali uderzeniowej

Zabezpieczenia tego rodzaju polegają, m.in. na przygotowaniu specjalnych, o odpowiedniej mocy gaśnic, owijaniu materiałami niepalnymi rzeźb, obrazów czy innych elementów wyposażenia, budowaniu konstrukcji osłaniających elewacje, pomniki, detal rzeźbiarski i architektoniczny, witraże. Sposób i metody zabezpieczania zależą od obiektu i miejsca jego usytuowania. Do tej pory dostarczyliśmy:

- Gaśnice 25 kg – 179 szt.

- Gaśnice5 kg – 34 szt.

- Gaśnice 9 kg – 4szt.

- Gaśnice 6 kg – 7szt.

- Gaśnice 12xABC - 30 szt.

- Samoczynne urządzenia gaśnicze SUG 12xABC – 20 szt.

- Membrany paroprzepuszczalne (trudnopalne) - 2025 m2

- Koce gaśnicze różne rozmiary (256 szt.) – 1282,92 m2

- Tkaniny ognioodporne ceramiczne - 1420 m2

- Płachty ochronne 1,4 x 1,8 m - 12, 6 m2

- Agrowłókniny - 6400 m2

- Membrany paroprzepuszczalne zwykłe - (33 szt.) 2475 m2

- Worki polipropylenowe - 3059 szt.

- Siatkę hexagon 5 x 1m 1 mm 25 mm - 50 m2

- Siatkę hexagon 5 x 0,5 1 mm 25 mm - 57,5 m2

- Elektrody (dwa rodzaje) - 187 szt.

- Drut wiązałkowy - 27 szt.

- Drut naciągowy – 10 szt.

- Sznur ognioodporny – 10 kg

- Sznur oraz z włókna szklanego – 15 szt.

- Taśmę montażowa na zewnątrz - 40 szt.

- Taśmę montażową do wewnątrz – 40 szt.

- Taśmę ognioodporną - 3 szt.

- Taśmę niepalną aluminiową - 48 rolek.

Oprócz dostarczania specjalistycznego sprzętu przeciwpożarowego (przeznaczonego przede wszystkim do ochrony dużych obiektów oraz elementów drewnianych, np. zabytkowych więźb dachowych) czy materiałów do zabezpieczania rzeźb, obrazów, ołtarzy czy witraży, POLONIKA pomaga na miejscu w organizacji prac a także w przechowaniu i dystrybucji potrzebnych materiałów na terenie Ukrainy.

2. Skanowanie laserowe

Prace prowadzone są zarówno przez firmy polskie, jak i ukraińskie. Do tej pory przeprowadzono i zakończono projekt w trzech obiektach zlokalizowanych we Lwowie i jednym w Drohobyczu. Skanowaniem objęto kilkanaście zabytków, które nie posiadały tego rodzaju dokumentacji. Udało się zeskanować 8 drewnianych cerkwi wpisanych na listę UNESCO. W planach jest realizacja kolejnych siedmiu obiektów znajdujących się w: w Żółkwi; w Rawie Ruskiej, w Kamieńcu Podolskim i Lwowie. Skaning 3D jest najbardziej precyzyjną metodą dokumentacji, umożliwia stworzenie trójwymiarowego modelu zabytku z wiernym odwzorowaniem detali oraz kolorystyki.

3. Zabezpieczanie nekropolii

Kolejnym działaniem, które traktować należy jako ochronę obiektów dziedzictwa kulturowego jest właściwe zadbanie o większe gabarytowo obiekty oraz o cmentarną zieleń, zwłaszcza starodrzew, ponieważ podczas ostrzału i pod wpływem fali uderzeniowej uszkodzone drzewa mogą powodować dodatkowe zniszczenia zabytkowych nagrobków i kaplic. Takie działania były prowadzone m.in. na cmentarzu Łyczakowskim.

Na czynności zabezpieczające dziedzictwo kulturowe na terenie Ukrainy od wybuchu wojny tj. 24 lutego 2022, Instytut POLONIKA przeznaczył 1.732.090,00 zł.

Ponadto decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach struktury Narodowego Instytutu Dziedzictwa (NID) uruchomiono Centrum Pomocy dla Kultury na Ukrainie, którego zadaniem jest monitorowanie i analizowanie zagrożeń dla dziedzictwa kulturowego oraz koordynowanie prowadzonych na terenie Ukrainy i Polski, działań pomocowych na rzecz ukraińskich twórców, artystów oraz instytucji kulturalnych. Ze względu na dynamiczną i bardzo trudną sytuację w jakiej znalazła się Ukraina wciąż nie ma pełnych informacji o stratach dotyczących architektury, zbiorów muzealnych, archiwalnych i bibliotecznych, czy o zabytkach ruchomych znajdujących się w zniszczonych obiektach sakralnych i w zbiorach prywatnych.

Ukraina straty w zakresie dziedzictwa kulturowego rejestruje na stronie Ministerstwa Kultury i Polityki Informacyjnej Ukrainy https://culturecrimes.mkip.gov.ua/.

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA jest wyspecjalizowaną państwową instytucją kultury powołaną w 2017 r. przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego. Instytut prowadzi projekty o charakterze konserwatorskim, naukowo-badawczym, edukacyjnym i popularyzatorskim. Dzięki nim zachowywane są materialne świadectwa naszych dziejów i przywracana jest pamięć o ważnych dla współczesnych Polaków osobach oraz istotnych faktach historycznych.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe.(PAP)

kom/ dki/