Bezpieczeństwo energetyczne i konkurencyjna gospodarka - kluczowe wyzwania i szanse dla Europy

Europejska polityka energetyczna musi znaleźć równowagę między ambitnymi celami klimatycznymi a utrzymaniem konkurencyjności przemysłu. Stabilność dostaw, dywersyfikacja źródeł oraz przystępność cenowa energii stanowią fundamenty bezpieczeństwa energetycznego oraz wpływają na odporność i dynamikę rozwoju unijnej gospodarki. Na analizie tych kwestii skupili się goście najnowszego odcinka E.ON Talks - Paulina Grądzik, zastępczyni dyrektora departamentu energii i zmian klimatu Konfederacji Lewiatan, oraz Wojciech Graczyk, dyrektor pionu polityki energetycznej, regulacji i obsługi prawnej w E.ON Polska.

Bezpieczna energia to podstawa

„Bezpieczeństwo energetyczne opiera się na trzech filarach: stabilności dostaw, dywersyfikacji źródeł i przystępności cenowej. Odgrywają one kluczową rolę w ochronie konsumentów i zapewnieniu stabilności dostaw. Istotne jest również, by energia była ekologiczna, ale jednocześnie dostępna cenowo. Nie ulega wątpliwości, że zarówno gospodarstwa domowe, jak i przedsiębiorstwa dążą do jak najniższych cen energii” - mówi Paulina Grądzik.

Równie ważną kwestią związaną z bezpieczeństwem energetycznym jest wiarygodność partnerów, od których Unia Europejska importuje paliwa kopalne. W ostatnich latach rosnące napięcia geopolityczne pokazały, jak istotne jest zmniejszenie zależności od niestabilnych rynków i poszukiwanie alternatywnych źródeł energii. Dlatego trzeba postawić na stały rozwój OZE przy jednoczesnej rozbudowie i modernizacji infrastruktury sieciowej.

Nie należy też ignorować zagrożeń związanych z atakami na infrastrukturę krytyczną. Morze Bałtyckie stało się jednym z kluczowych regionów narażonych na tego typu ofensywy. Konieczne jest zatem wzmacnianie systemów ochrony oraz monitorowanie strategicznych szlaków przesyłu surowców.

Ambitne cele środowiskowe a konkurencyjność gospodarki

Unijna polityka energetyczna powinna równoważyć cele środowiskowe z utrzymaniem konkurencyjności przemysłu. Niezbędne jest na przykład rozwijanie kompetencji i regionalnej infrastruktury, które pozwolą Europie na niezależny postęp w zakresie energii i technologii.

„Przykładem braku takiej równowagi jest sektor motoryzacyjny. Europa, która przez dekady była motoryzacyjną potęgą, dziś staje się coraz bardziej zależna od importowanych baterii, akumulatorów i innych komponentów. Wymuszone regulacje doprowadziły do sytuacji, w której transformacja zamiast wzmacniać europejską gospodarkę, uzależnia ją od rynków zewnętrznych. To sygnał, że zmiany muszą iść w parze z realnym planem odbudowy własnych zasobów przemysłowych” - przekonuje Wojciech Graczyk.

Technologia siłą napędową zmian w energetyce

Przyjęty przez Unię Europejską cel osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku całkowicie zmienia rynek energii. Rozwój odnawialnych źródeł, poprawa efektywności energetycznej czy elektryfikacja gospodarki w znacznej mierze zależą od postępu technologicznego. Jednym z obszarów, który wymaga pilnych inwestycji, jest magazynowanie energii.

„Wzrost udziału fotowoltaiki i energetyki wiatrowej, czyli źródeł uzależnionych od warunków pogodowych, sprawia, że stabilność systemu energetycznego staje się wyzwaniem. Magazyny energii pozwalają gromadzić nadwyżki produkcji i wykorzystywać je w okresach niższej podaży, co zwiększa m.in. bezpieczeństwo dostaw. Jednak rozwój tej technologii wymaga dostosowania regulacji. Przykładem jest konieczność umożliwienia współdzielenia przyłączy przez instalacje OZE i magazyny energii. Obniżyłoby to koszty inwestycji i przyspieszyło ich rozwój” - mówi Paulina Grądzik.

Dezinformacja jako hamulec transformacji

Transformacja energetyczna to nie tylko wyzwania technologiczne i ekonomiczne, ale także walka z dezinformacją, która spowalnia proces zmian. Fałszywe narracje i mity dotyczące polityki klimatycznej czy cen energii negatywnie wpływają na postrzeganie wprowadzanych reform. 

Jednym z często powielanych mitów na polskim rynku jest przekonanie, że zamrożenie cen energii chroni konsumentów. Tymczasem mechanizm ten - choć uzasadniony w momencie kryzysu - generuje ogromne koszty dla gospodarki. 

„Działania osłonowe powinny być obecnie nastawione na pomoc najbardziej potrzebującym, a nie prowadzić do trwałej ingerencji w mechanizmy rynkowe. Już teraz pojawiają się prognozy, że ceny energii w przyszłym roku mogą spaść poniżej poziomu zamrożonego przez rząd” - podkreśla Paulina Grądzik. 

Tłumaczy, że ceny energii obejmują koszty wytwarzania, przesyłu oraz emisji CO2, który pozostanie obciążeniem, dopóki nie zwiększymy udziału OZE w systemie. Jednocześnie podkreśla, że dla gospodarstw domowych największym kosztem związanym z energią jest ciepło - według GUS w Polsce pochłania ono ponad 7% dochodu, podczas gdy wydatki na energię elektryczną sięgają zaledwie 4%. Ekspertka podsumowuje, że rozwój efektywności energetycznej, np. poprzez termomodernizację budynków, to klucz do długofalowego obniżenia kosztów.

Kolejny powszechny mit głosi, że globalne wysiłki na rzecz redukcji emisji nie mają znaczenia, bo największe gospodarki, jak na przykład Chiny, rzekomo wycofują się z takich działań.

„W rzeczywistości Chiny przeznaczają 40% światowych inwestycji na rozwój odnawialnych źródeł energii, elektryfikację transportu, budowę sieci i magazynów energii. To więcej niż Unia Europejska, USA i Wielka Brytania razem wzięte” - podkreśla Wojciech Graczyk. „Państwo Środka konsekwentnie zmierza do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2060 roku. Jest to w tym przypadku nie tylko kwestia środowiskowa, ale strategiczny cel gospodarczy, który wzmacnia pozycję Chin na globalnym rynku energii i technologii” - dodaje.

Dezinformacja stanowi poważne zagrożenie dla procesu transformacji energetycznej, ponieważ szerzy mity i prowadzi do nieporozumień. Te z kolei mogą wpływać na spowolnienie postępu. Aby temu zapobiegać, najważniejsze są edukacja i dostarczanie rzetelnych informacji. Powinny one bazować na twardych danych oraz wiedzy ekspertów.

Taką rolę chce spełniać także podcast E.ON Talks. Tegoroczna seria w całości skupi się na kwestiach związanych z transformacją energetyczną, w tym bieżących wyzwaniach i możliwościach, które kształtują przyszłość energetyki. Wśród tematów znajdą się m.in. takie zagadnienia, jak rozwiązania cyfrowe, eMobility i biogaz, ESG i zrównoważone łańcuchy dostaw, dekarbonizacja ciepłownictwa czy analizy najważniejszych regulacji prawnych w zakresie energetyki.

Wszystkie odcinki E.ON Talks są dostępne na Spreaker, Spotify, iTunes i Google. Najnowszy odcinek można też odsłuchać i zobaczyć na stronie E.ON.

Źródło informacji: E.ON