Stanowisko Browarów Polskich dotyczące nowelizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości

Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego Browary Polskie w swoim stanowisku do projektu ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych zwrócił uwagę na następujące kwestie:

Konsumpcja alkoholu w Polsce systematycznie się zmniejsza.

Od 2019 roku spadek ten wyniósł łącznie 8,7 proc., przy czym należy zauważyć, że oficjalne dane nie obejmują jeszcze 2024 roku, kiedy to konsumpcja alkoholu ponownie uległa zmniejszeniu.

Na tym tle najbardziej widoczny jest spadek spożycia piwa, który osiągnął w podanym okresie wartość 9,9 proc. W 2024 r. rynek piwa alkoholowego skurczył się o kolejne 2,8 proc. i kontynuuje spadek w I kwartale br.

Według danych GUS, produkcja piwa w Polsce spadła z poziomu 40,4 mln hl w 2019 r. do 34,6 mln hl w 2024 r. Oznacza to 5,8 mln hl mniej piwa na rynku, a więc spadek o 14,4 proc. na przestrzeni ostatnich 5 lat. Spożycie piwa w 2024 r. osiągnęło najniższy poziom na przestrzeni ostatnich 20 lat.

Skutek proponowanych regulacji to spadek na rynku piwa o 15 proc. (5 mln hl) oraz ok. 1,4 mld złotych mniej w budżecie państwa.

W załączonej do projektu Ocenie Skutków Regulacji brak jest jakichkolwiek wskazań dotyczących wpływu regulacji na sytuację ekonomiczną przedsiębiorstw oraz budżet państwa. Tymczasem, według wstępnych szacunków członków Związku Browary Polskie, spodziewany skutek w postaci zmniejszenia wolumenu piwa na rynku sięgnie 5 mln hl, czyli ok. 15 proc. obecnej sprzedaży.

Ubytek we wpływach do budżetu państwa Związek szacuje zaś na kwotę ok. 1,4 mld złotych, z czego 655 mln zł straci państwo z tytułu podatku akcyzowego oraz 722 mln zł z tytułu podatku VAT.

Obrót lekami i wyrobami medycznymi znacząco różni się od handlu alkoholem.

Związek krytycznie ocenia zastosowanie w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi rozwiązań znanych z ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywnościowego oraz wyrobów medycznych, ponieważ nie do końca odpowiadają one realiom obrotu gospodarczego artykułami takimi jak piwo. W przypadku handlu piwem mamy do czynienia z produktem spożywczym dostępnym powszechnie w dużej liczbie placówek handlowych, dla każdego pełnoletniego konsumenta, podczas gdy obrót lekami i wyrobami medycznymi jest bardzo ograniczony do placówek specjalistycznych (np. aptek). Regulacje zawarte w ww. ustawie mają również za cel ochronę interesów płatnika publicznego, podczas gdy obrót alkoholem dotyczy wyłącznie podmiotów prywatnych oraz konsumentów.

Branża piwowarska postuluje wprowadzenie poprawek do projektu zmian ustawy.

Związek Browary Polskie wskazał na dwie kluczowe kwestie, wobec których powinny zostać wprowadzone poprawki do ustawy:

1/ Usunięcie wątpliwości interpretacyjnych i ustalenie, że zakaz promocji odnosi się wyłącznie do relacji z konsumentami i nie obejmuje relacji pomiędzy przedsiębiorcami (np. sprzedaży realizowanej pomiędzy producentem a dystrybutorem lub siecią handlową).

2/ Doprecyzowanie zakresu definicji promocji, czyli zniesienie wątpliwości dotyczącej nieprecyzyjnej definicji działań promocyjnych, które są zakazane.

Każde przepisy, których naruszenie pociąga za sobą odpowiedzialność karną, powinny być zredagowane w taki sposób, aby nie budziły wątpliwości interpretacyjnych co do tego, co jest zakazane, a co nie. Dlatego katalog działań zabronionych powinien mieć charakter zamknięty i zdefiniowany, bez pozostawiania dowolności w ocenie, co wchodzi w zakres działań zabronionych prawem.

Komentarz Bartłomieja Morzyckiego, dyrektora generalnego ZPPP Browary Polskie:

Polityka państwa dotycząca alkoholu przynosi pożądane przez ustawodawcę efekty. Znaczące podwyżki akcyzy oraz ograniczenia w sprzedaży nocnej stosowane na szeroką skalę przez samorządy doprowadziły do zmniejszenia  spożycia alkoholu. Szczególnie widoczny jest spadek na rynku piwa, który w największym stopniu wynika z silnego wzrostu średnich cen złotego trunku. Widać też pozytywne efekty w postaci zdecydowanego odwrotu od spożycia piwa przez młodzież, co pokazało ostatnie badanie ESPAD prezentowane przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom.

Pomimo tych okoliczności, Ministerstwo Zdrowia decyduje się na daleko idące zmiany w zakresie warunków prowadzenia sprzedaży i promocji, co w największym stopniu uderzy w sektor piwowarski. W ocenie skutków tych zmian nie wskazano, jak poważne będą konsekwencje rynkowe projektowanych przepisów. My oceniamy je na ok. 15 procent spadku spożycia piwa, co będzie widoczne zwłaszcza w pierwszym okresie po wprowadzeniu tych zmian. W wyniku tego nastąpi spadek wpływów budżetowych o ok. 1,4 miliarda złotych z tytułu akcyzy i VAT, a także spadek wpływów z całego sektora powiązanego z piwowarstwem, zwłaszcza mam na myśli zmniejszenie zapotrzebowania na surowce rolne np. chmiel czy spadek obrotów w handlu. Rozumiem, że Ministerstwo Zdrowia jest świadome tych oczywistych konsekwencji.

Martwi mnie, że w ocenie skutków zabrakło analizy skutków ewentualnego przeniesienia części konsumpcji z piwa na alkohole mocne, które mogą po nowelizacji wydać się relatywnie atrakcyjniejsze dla konsumenta. Warto byłoby ocenić, w jakim stopniu jest to możliwe i czy nie doprowadziłoby do przesunięcia w strukturze konsumpcji, niwelując prozdrowotny efekt projektowanych zmian.

Pozytywnie oceniam natomiast fakt, że pomimo natężonego lobbingu skierowanego przeciwko możliwości reklamowania piwa, Ministerstwo Zdrowia nie zdecydowało się ulec tym naciskom i nie proponuje rozwiązań w zakresie reklamy, które w przeciwieństwie do promocji - nie miałyby żadnego wpływu na poziom konsumpcji, gdyż jak wiadomo reklama służy poszczególnym producentom i ich markom, a nie budowaniu całego rynku - w przeciwnym razie ów rynek nie notowałby takich spadków, które obserwujemy w ostatnich kilku latach.

Źródło informacji: ZPPP Browary Polskie