Komitet Regionów ws. substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego

Komisja Europejska, która zainicjowała kompleksowy przegląd istniejących ram prawnych w obszarze tych substancji (z ang. EDC), wystąpiła do Komitetu Regionów o przygotowanie stosownej opinii.

Chodzi o substancje, które wpływają na normalne funkcjonowanie układu hormonalnego, reagującego wiele ważnych funkcji organizmu, między innymi metabolizm, rozmnażanie, wzrost, gospodarkę wodno-mineralną oraz funkcjonowanie serca. Coraz bardziej wiarygodne dowody naukowe świadczą, że kontakt z tymi substancjami może powodować wiele chorób, wśród nich nowotwory, otyłość, cukrzycę i niepłodność. Prowadzi też m.in. do spadku poziomu inteligencji.

Problemem jest fakt, że substancje zaburzające gospodarkę hormonalną są wszechobecne. Znajdują się m.in. w opakowaniach żywności, kosmetykach, materiałach budowlanych, a nawet zabawkach.

We wtorek tą sprawą zajęła się Komisja Zasobów Naturalnych (NAT) Komitetu Regionów. Uczestniczący w posiedzeniu NAT przedstawiciel Komisji Europejskiej Francesco Carlucci podkreślił, że odpowiedź Unii Europejskiej na niebezpieczne substancje była bardzo zdecydowana w ostatnich 20 latach. "Jesteśmy liderem na arenie międzynarodowej, ale na pewno można zrobić więcej" – ocenił.

Przypomniał, że w 1999 r. UE przyjęła strategię, w ramach której prowadzono badania naukowe. W 2017 r. UE zajęła się substancjami EDC w kontekście pestycydów i produktów biobójczych.

"Komisja przedstawiła zaktualizowaną strategię, żeby wytyczyć ścieżkę na przyszłość. Potwierdza swoje zobowiązanie na rzecz ochrony obywateli i środowiska przed działaniem tych niebezpiecznych substancji poprzez minimalizację ekspozycji. Chce przenalizować sytuację, sprawdzić, czy przepisy spełniają ten cel" – wyjaśnił Carlucci.

Zauważył, że dotyczy to różnych produktów, których użytkowanie jest uregulowane w różnych aktach prawnych, a podejście regulacyjne nie jest jednolite. „Będzie możliwość udoskonalenia przepisów. Będziemy też dalej finansować badania naukowe" – podkreślił.

Sprawozdawcą Komitetu Regionów ws. substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego został radny estońskiego miasteczka Kose - Uno Silberg. Jego zdaniem, mimo iż samorządy często nie mają kompetencji w zakresie regulowania kwestii EDC, spoczywa na nich obowiązek chronienia mieszkańców.

"Wpływ na zdrowie może trwać bardzo długo, nawet przez całe życie. Skutki ekspozycji na działanie EDC mogą być przekazywane z pokolenia na pokolenie. Substancje te mają wpływ na ludzi, zwierzęta, ryby i owady" – zaznaczył Silberg.

Zauważył, że od niemal 30 lat dysponujemy "twardymi" dowodami naukowymi, które pokazują, że eskpozycja na EDC wiąże się z różnymi zaburzeniami zdrowia. "Badania naukowe do tej spory skupiały się tylko na niektórych funkcjach układy hormonalnego. Najnowsze badania pokazują, że również inne części układu mogą być narażone na EDC. Jeżeli wystąpi łączne narażenie na różne substancje, to możemy mieć do czynienia z tzw. koktajlem, który oddziałuje na nasze ciało" – wyjaśnił.

Prace nad opinią potrwają przez kilka następnych miesięcy. Z jej projektu wynika, że Komitet Regionów zaapeluje do Komisji, aby nie zwlekała dłużej z przyjęciem nowej strategii w obszarze substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego.

Samorządowcy będą to argumentować istnieniem potrzeby zaktualizowania unijnego podejścia do substancji, tak aby w dalszym ciągu odzwierciedlało obecny stan wiedzy w tej dziedzinie i zapewniało konsekwentne postępowanie z tymi substancjami w różnych obszarach.

Komitet ma wskazać też na konflikty mogące powstawać między wysokim poziomem ochrony obywateli UE i środowiska a zorientowanymi na zysk przedsiębiorstwami. W tym celu zasugeruje, by z góry uwzględnić skutki działań i ryzyko dla gospodarki.

Samorządowcy zaapelują jednocześnie do państw członkowskich i Komisji Europejskiej, aby przedkładały wyniki zdrowotne obywateli nad interesy przemysłu i znacznie zwiększyły zasoby przeznaczone na niezależne, finansowane ze środków publicznych badania substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego i ich nieszkodliwych zamienników, a także innych innowacyjnych rozwiązań.

Komitet Regionów jest traktatowym organem doradczym instytucji europejskich reprezentującym unijne samorządy. Komisja Europejska, Rada UE i Parlament Europejski są zobowiązane do zasięgania jego opinii w procesie tworzenia prawa dotyczącego samorządów; nie jest ona jednak dla nich wiążąca.

Z Brukseli Mateusz Kicka