Jedna trzecia MŚP nie otrzymała w bieżącym roku niezbędnego finansowania

Dostęp do źródeł finansowania nadal pozostaje jednym z głównych problemów, z jakimi borykają się małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) w UE. Według opublikowanych przez Komisję Europejską i Europejski Bank Centralny wyników badania pt. "Access to Finance" ("Dostęp do źródeł finansowania"), sytuacja ta najmocniej dotyka nowopowstałe i małe firmy. Około jednej trzeciej przebadanych MŚP nie udało się uzyskać zakładanego na rok 2013 finansowania, a 15% ankietowanych postrzega dostęp do źródeł finansowania jako znaczny problem dla swojej firmy. W opinii spółek warunki finansowania ze strony banków w zakresie stóp procentowych, zabezpieczeń kredytowych i wymaganych gwarancji uległy w tym roku pogorszeniu.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, Antonio Tajani, pełniący funkcję komisarza ds. przemysłu i przedsiębiorczości stwierdził: "Od początku kryzysu MŚP zmagały się ze znacznymi i niewspółmiernymi problemami w dostępie do finansowania, które jest im niezbędne do przetrwania oraz rozwoju. Właśnie dlatego uruchamiamy program COSME - aby skoncentrować się na ułatwieniu MŚP dostępu do źródeł finansowania. COSME oferować będzie linię gwarancyjną dla pożyczek zaciąganych przez MŚP do wysokości 150 tys. euro, a nawet więcej. Oczekujemy, że od chwili obecnej do roku 2020 pożyczki zabezpieczane z programu COSME otrzyma około 344 tys. unijnych firm".

Więcej informacji:

Raport z roku 2013 dot. dostępu małych i średnich przedsiębiorstw do źródeł finansowania (SAFE, Small and Medium-sized Enterprises) (http://ec.europa.eu/enterprise/policies/finance/files/2013_safe_analytical_report_en.pdf)

Strona internetowa UE poświęcona dostępowi do źródeł finansowania (http://europa.eu/youreurope/business/funding-grants/access-to-finance/)

Wspólny raport KE i EBC - MEMO/13/980: Dostęp do źródeł finansowania i poszukiwanie klientów jako najbardziej palące problemy MŚP (http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-13-980_en.htm)

Wywiad z wiceprzewodniczącym Tajani: "Program COSME jako sposób na zwiększenie dostępu małych przedsiębiorstw do źródeł kredytowania" (http://ec.europa.eu/enterprise/magazine/articles/smes-entrepreneurship/article_11090_en.htm)

Inicjatywa KE-EBI na rzecz MŚP otrzymała w październiku poparcie Rady Europy (http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-13-873_en.htm)

Zielona księga dotycząca długoterminowego finansowania gospodarki europejskiej (http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-274_en.htm)

Odrzucane wnioski o pożyczkę

W raportach poświęconych odrzuconym wnioskom kredytowym podkreśla się powszechnie panujące wśród MŚP negatywne przekonanie odnośnie możliwości kredytowania przez banki. Blisko jednej trzeciej badanych MŚP nie udało się uzyskać całej przewidywanej na rok 2013 kwoty finansowania w ramach pożyczki bankowej. Odrzuconych zostało 13% ich wniosków kredytowych, a 16% spółek otrzymało kwotę mniejszą od wnioskowanej. Co więcej, 2% odrzuciło ofertę pożyczki przedstawioną przez bank z uwagi na niemożliwe do zaakceptowania warunki, natomiast 7% MŚP nie zwróciło się nawet do banku o pożyczkę z góry, spodziewając się decyzji odmownej. Odnosi się to zwłaszcza do firm funkcjonujących na rynku od niedawna - 11% z tych, które prowadzą działalność od 2 do 5 lat, nie złożyło wniosku o pożyczkę, obawiając się, że zostanie on odrzucony.

Problemy nowopowstałych i mniejszych firm

Firmy mniejsze i z małym stażem częściej bowiem otrzymywały jedynie część finansowania, o które wnioskowały lub spotykały się z decyzją odmowną. Najwyższy odsetek takich decyzji zanotowano wśród mikroprzedsiębiorstw zatrudniających poniżej 10 osób (18%) oraz wśród MŚP, które działały krócej niż 2 lata (28%). Dla porównania - z wniosków składanych przez duże korporacje (zatrudniające minimum 250 osób) odrzuconych zostało jedynie 3%.

Doświadczenia MŚP w zakresie pożyczek i finansowania w formie instrumentów kapitałowych

Najczęściej wymienianym przez badane spółki problemem w uzyskaniu od banku finansowania jest niewystarczające zabezpieczenie kredytowe lub inne wymogi banków, jak m.in. gwarancje. Na drugim miejscu znajduje się zbyt wysokie oprocentowanie pożyczek. W badanym okresie alternatywny sposób finansowania w formie instrumentów kapitałowych stosowało jednak tylko 5% MŚP. Ogólnie rzecz biorąc, w kwestiach finansowania MŚP preferują banki, a nie inwestorów kapitałowych czy fundusze wysokiego ryzyka (tzw. venture capital). Głównym wyzwaniem w przypadku tego źródła finansowania jest brak jego dostępności lub zbyt wysokie ceny. Program COSME będzie służył pomocą w tym zakresie, stymulując dopływ kapitału typu venture.

Warunki finansowania w poszczególnych krajach członkowskich UE znacznie się od siebie różnią

Najbardziej palącym problemem dla 40% MŚP na Cyprze, 32% w Grecji, 23% w Hiszpanii i Chorwacji, 22% w Słowenii, 20% w Irlandii, we Włoszech i w Holandii, a także 7% w Austrii, 8% w Niemczech i 9% w Polsce, okazał się być dostęp do źródeł finansowania. Najwyższy odsetek odrzuconych wniosków kredytowych również zanotowano w Grecji i w Holandii (31%), a następnie na Litwie (24%), natomiast Irlandia (16%), Grecja i Cypr (15%) to kraje z najwyższą liczbą spółek, które tak bardzo obawiały się decyzji odmownej, że nawet nie wnioskowały o udzielenie pożyczki.

85% wszystkich pożyczek nadal udzielanych jest przez banki

Wysokość połowy wszystkich pożyczek otrzymanych w ostatnich dwóch latach nie przekraczała 100 tys. euro. MŚP nadal silnie polegają na finansowaniu ze strony banków. W ostatnich dwóch latach aż 85% pożyczek udzieliły banki. Przeszło połowa badanych MŚP z UE skorzystała w ostatnim czasie z minimum jednego z produktów oferowanych przez banki: dla 32% z nich była to pożyczka, a dla 39% linia kredytowa lub kredyt w rachunku bieżącym. Pożyczki bankowe są również preferowaną opcją dla 67% firm szukających zewnętrznego rozwiązania finansowego, które pozwoliłoby im realizować swoje ambicje rozwojowe.

Dalsze działania

Komisja zajmie się walką z ograniczeniami w zakresie dostępu do źródeł finansowania przy pomocy nowego programu na rzecz wzrostu konkurencyjności przedsiębiorstw i MŚP (Competitiveness of Enterprises and SMEs - COSME). Działając na przestrzeni lat 2014-2020, program COSME będzie pierwszym jak dotąd programem KE poświęconym wyłącznie wsparciu dla MŚP. Program udostępni linię gwarancyjną dla pożyczek zaciąganych przez MŚP. Dostępne w ramach COSME instrumenty kapitałowe będą ponadto stymulować dopływ kapitału typu venture capital, ze szczególnym uwzględnieniem fazy rozwoju i rozszerzania działalności przez MŚP. Promowane będzie także finansowanie w formie instrumentów kapitałowych, będące szczególnie istotne dla szybko rozwijających się nowopowstałych przedsiębiorstw.

Informacje dodatkowe

Raport przedstawia informacje odnośnie sytuacji finansowej, potrzeb finansowania, dostępu do źródeł finansowania oraz oczekiwań MŚP w porównaniu do dużych spółek, w okresie od kwietnia do września 2013 roku. Badanie poświęcone dostępowi MŚP do źródeł finansowania, na którym opiera się raport, przeprowadzone zostało w okresie od 28 sierpnia do 14 października br. i obejmowało grupę około 15 tys. firm z 37 państw - w tym krajów członkowskich UE i innych biorących udział w Programie na rzecz przedsiębiorczości i innowacji (http://ec.europa.eu/cip/eip/). Badanie przeprowadzone zostało wspólnie przez Komisję Europejską i Europejski Bank Centralny. Unijne badanie przeprowadzone zostało dotychczas w latach 2009 i 2011, natomiast od 2014 r. będzie się odbywać cyklicznie co roku.

Źródło informacji: European Commission - DG Enterprise & Industry