Na posiedzeniu senackiej Komisji Zdrowia o "Pakcie dla farmacji", sytuacji ekonomicznej aptek i dostępie pacjenta do leków refundowanych

Podczas posiedzenia Komisji Zdrowia Senatu RP poświęconego sytuacji ekonomicznej aptek oraz problemom związanym z dostępem aptek i ich pacjentów do leków refundowanych, które zorganizowane zostało 13 stycznia 2016 r. z inicjatywy Naczelnej Izby Aptekarskiej, prezes Naczelnej Rady Aptekarskiej dr Grzegorz Kucharewicz i wiceprezes NRA dr Marek Jędrzejczak przedstawili senatorom Rzeczypospolitej Polskiej i ministrowi zdrowia pakiet propozycji samorządu aptekarskiego, dotyczących wprowadzenia do porządku prawnego regulacji, które mają na celu uporządkowanie rynku farmaceutycznego i poprawy sytuacji ekonomicznej aptek.

Przedstawiciele NIA wskazali, że jednym z najważniejszych problemów, który należy pilnie rozwiązać ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne Polaków, jest zagwarantowanie wszystkim aptekom oraz ich pacjentom stałego i równego dostępu do wielu leków refundowanych, które są w Polsce reglamentowane. Po upływie kilku miesięcy od wejścia w życie tak zwanej ustawy antywywozowej w polskich aptekach nadal regularnie brakuje około 200 leków w różnych dawkach i postaciach.

Najważniejsze postulaty Naczelnej izby Aptekarskiej, nazwane "Paktem dla farmacji", dotyczą praw polskich pacjentów, podstaw funkcjonowania aptek jako placówek ochrony zdrowia publicznego oraz zasad wykonywania zawodu farmaceuty. Wiele proponowanych przez Naczelną Izbę Aptekarską regulacji od dawna obowiązuje w krajach zachodniej części naszego kontynentu. Apteka jako placówka ochrony zdrowia publicznego musi się stać silnym ogniwem systemu dystrybucji leków. Trzeba jej zagwarantować stabilność ekonomiczną i sprzyjające warunki do prowadzenia działalności.

Naczelna Izba Aptekarska proponuje:

- Uchwalenie przepisów zapewniających polskim pacjentom dostęp do leków refundowanych. Zagwarantowanie wszystkim aptekom stałego i równego dostępu do leków;

- Wprowadzenie do polskiego porzadku prawnego zasady, że aptekę mogą prowadzić wyłącznie farmaceuci lub spółki kontrolowane przez farmaceutów. Zdaniem samorządu aptekarskiego, jedyną efektywną gwarancję prawidłowego prowadzenia apteki stanowi zasada, że apteka może być prowadzona przez farmaceutę lub spółkę, w skład której wchodzi ponad 50% farmaceutów;

- Wprowadzenie Map Potrzeb Usług Farmaceutycznych, określających liczbę i rozmieszczenie aptek ogólnodostępnych, które mogą być utworzone w danym województwie. Ustanowienie kryteriów demograficznych i geograficznych, które powinny być uwzględniane przy wydawaniu zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej;

- Uchwalenie ustawy normującej kompleksowo zasady wykonywania zawodu farmaceuty oraz funkcjonowanie izb aptekarskich (projekt ustawy o zawodzie farmaceuty i izbach aptekarskich, opracowany przez NIA, przekazany został ministrowi zdrowia);

- Zmianę sposobu ustalania urzędowej marży detalicznej poprzez wprowadzenie zasady, że marża naliczana jest od ceny hurtowej leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo wyrobu medycznego. Przyjęty w ustawie o refundacji leków sposób ustalania marży detalicznej - od wartości limitu ustalonego przez ministra zdrowia - sprawia, że w wielu aptekach wydawanie leków refundowanych przynosi straty;

- Wprowadzenie rozwiązań prawnych zabezpieczających właścicieli aptek przed negatywnymi konsekwencjami finansowymi obniżania cen refundowanych produktów leczniczych w wyniku zmiany wykazów refundacyjnych (tzw. przeceny leków);

- Wyeliminowanie obrotu lekami w sklepach ogólnodostępnych. Przemawia za tym ważny interes społeczny. Leki muszą wrócić do apteki. Tylko tam są właściwe warunki do ich przechowywania i tylko tam pacjent uzyska rzetelną informację o nabywanym leku;

- Dostosowanie przepisów o obowiązku pełnienia dyżurów przez apteki do podstawowych zasad państwa prawa;

- Doprecyzowanie i uszczelnienie regulacji dotyczących łączenia obrotu hurtowego z detalicznym w ramach tego samego podmiotu i jednostek powiązanych. Ze względu na ważny interes państwa należy przeciwdziałać monopolizacji rynku detalicznego i hurtowego leków;

- Wprowadzenie przepisów wzmacniających rolę apteki szpitalnej i farmaceutów wykonujących zawód w tej aptece;

- Wprowadzenie refundowanej opieki farmaceutycznej;

- Rozwiązanie problemu zagospodarowania leków, które pozostają w aptece po wygaśnięciu zezwolenia na jej prowadzenie;

- Skreślenie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 6 ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dotyczącego obowiązku zwrotu refundacji przez apteki, ponieważ jest on sprzeczny z pozostałymi obowiązującymi przepisami prawa.

W opinii Naczelnej Izby Aptekarskiej obecna sytuacja na rynku aptecznym wymaga pilnych i radykalnych decyzji legislacyjnych. Niezbędna jest między innymi nowelizacja ustawy - Prawo farmaceutyczne i ustawy o refundacji leków. Konieczne jest też szybkie uchwalenie przepisów zawieszających tworzenie nowych aptek, które powinny obowiązywać do czasu wypracowania i wprowadzenia do polskiego porządku prawnego nowych, kompleksowych regulacji, porządkujących rynek farmaceutyczny w naszym kraju.