MKiDN: obraz polskiego malarza Franciszka Mrażka wraca z Niemiec do Polski (komunikat)

- MKiDN informuje:

Dzieło polskiego malarza Franciszka Mrażka „Na przypiecku” zostało przekazane Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego 14 marca 2017 r. w Konsulacie Generalnym RP w Monachium. Obraz, wywieziony w czasie II wojny światowej przez niemieckiego oficera z Pałacu Prezydenckiego w Spale, na początku tego roku zwrócił jego wnuk. Dzieło trafi do Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.

W styczniu 2017 r. do Ambasady RP w Berlinie zgłosił się mieszkaniec Bawarii deklarując chęć zwrotu obrazu, wywiezionego w czasie II wojny światowej przez jego dziadka, który jako niemiecki oficer stacjonował w 1940 r. w Pałacu Prezydenckim w Spale. Dodatkowo osoba ta przekazała także fotografie żołnierzy niemieckich rezydujących w Spale, przedstawiające grabione dzieła sztuki. Analiza przedwojennych zdjęć pałacu jednoznacznie potwierdziła, że fotografie te wykonano w rezydencji w Spale.

Obraz „Na przypiecku” to kameralna scena rodzajowa rozgrywająca się we wnętrzu chłopskiej chaty. Motyw ten był często powtarzany przez Franciszka Mrażka. Przedstawia kobietę przygotowującą posiłek, której towarzyszy dziecko siedzące na przypiecku. Obraz powstał najprawdopodobniej w latach 20/30-tych XX w.

Franciszek Mrażek urodził się 7 stycznia 1891r. w Nowym Sączu, a zamarł w 1970 r. w Limanowej. Po ukończeniu szkoły podstawowej w Limanowej przez pewien czas uczył się malarstwa w Krakowie, w pracowni Aleksandra Mroczkowskiego - ucznia Jana Matejki. Później studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, gdzie komisja musiała wysoko ocenić jego talent, ponieważ bez matury przyjęto go na studia. Malarstwa uczył się również w Monachium. Malował portrety, pejzaże, sceny rodzajowe z okolic Limanowej. Obrazy jego znajdują się w Muzeum Regionalnym Ziemi Limanowskiej w Limanowej, a także w prywatnych zbiorach.

Historia Pałacu w Spale sięga 1880 roku, wówczas car Aleksander III polując w pobliskich lasach, zwrócił uwagę na małą osadę młyńską Spała, położoną pośród puszczy nad Pilicą. Powstał wtedy drewniany pałacyk projektu krakowskiego architekta Leona Mikuckiego. Obok pałacyku wzniesiono wówczas koszary dla sotni kozackiej, stajnie, kasyno, domy dla gości - a następnie hotele. W 1890 roku zbudowano wieżę wodną, która do dziś dominuje nad miejscowością. Wokół pałacu carskiego urządzono park krajobrazowy projektu Waleriana Kronenberga. Sprowadzono nawet rośliny z odległych zakątków imperium. W 1922 roku Spała stała się letnią rezydencją Prezydenta Rzeczypospolitej. Na miejscu koszar wzniesiono drewniany kościółek w stylu zakopiańskim, który mianowano kaplicą prezydencką pw. ?Matki Boskiej Królowej Korony Polski. W Spale często bywał Ignacy Mościcki. Urządzał tu polowania, na które zapraszał zagranicznych gości.

Podczas II wojny światowej w Spale mieściło się Naczelne Dowództwo Wojskowe "Wschód" (Oberost). W 1945 roku do miejscowości wkroczyła Armia Czerwona. Pałacyk myśliwski został obrabowany i całkowicie spalony.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe.(PAP)

kom/ sno/