Jak poprawić dostęp do leczenia biologicznego w Polsce?

W Polsce leki biologiczne stosowane są w większości przypadków jedynie w szpitalach w ramach tzw. programów lekowych, do których chory musi zostać zakwalifikowany po spełnieniu określonych kryteriów. W wielu krajach leki te pacjenci mogą już wykupywać te leki w aptece i przyjmować w domu sami.

Mikroorganizmy produkują leki na zlecenie

Leki biologiczne są produkowane przez żywe organizmy. Człowiek nauczył się zlecać mikroorganizmom produkcję leków i tak powstały insulina, hormon wzrostu a także przeciwciała monoklonalne, dzięki którym duża liczba cierpiących na choroby reumatyczne nie stała się inwalidami, wielu pacjentów z chorobami jelit wróciło do normalnego życia, a chorym z ciężką postacią łuszczycy ustąpiły zmiany na skórze. Leki biologiczne wydłużyły życie pacjentom z nowotworami, zmieniając część z tych chorób w schorzenia przewlekłe. Przy produkcji przeciwciał monoklonalnych naukowcy wykorzystali naturalną zdolność naszego organizmu do tworzenia przeciwciał niszczących sprawców choroby. Odtworzono ten mechanizm w warunkach laboratoryjnych, zmuszając żywe komórki do produkcji specjalnie zaprojektowanych przeciwciał, które precyzyjnie namierzają swój cel, np. komórkę nowotworową.

Polacy mają gorszy dostęp do leczenia biologicznego

Mimo zwiększania dostępności do leczenia biologicznego w Polsce wciąż korzysta z niego znacznie mniej chorych niż w innych krajach UE. Jesteśmy jedynym krajem w Europie, w którym skuteczne leczenie biologiczne jest przerywane po wyznaczonym w programie lekowym czasie i wznawiane dopiero po nawrocie choroby. To dramat wielu pacjentów skutkujący także większymi kosztami, bo efektywność leków po ponownym ich włączeniu bywa mniejsza i prowadzi do zmiany terapii na droższą. Według raportu „Dostęp do leczenia biologicznego w Polsce” wydanego przez Modern Healthcare Institute w 2019 r. w naszym kraju z leczenia biologicznego korzysta zaledwie od 3 do 5% pacjentów reumatologicznych, podczas gdy w Europie Zach. 20%. Biologiczne leczonych jest u nas tylko 9,5 % pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, a we Francji ponad 30%. Tylko 0,5% polskich chorych na łuszczycę ma dostęp do leków biologicznych, w innych krajach UE około 20%. „Liczba chorych na łuszczycę plackowatą w Polsce to ok. 800000, liczba tych, którzy mogliby odnieść pozytywne korzyści z tej terapii wynosi ok. 160000, tymczasem leczonych jest 1394” - mówi Grzegorz Rychwalski wiceprezes Krajowych Producentów Leków. „Co prawda, od lat zwiększa się liczba pacjentów z dostępem do leczenia biologicznego, ale nadal w Polsce procent chorych leczonych biologicznie jest daleki od średniej europejskiej” - podkreśla.

Leki biologiczne nie tylko w szpitalu

Podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec powiedział, że pacjenci oczekują dostępu do leków biologicznych w aptekach, nawet jakby musieli do nich dopłacać. Grzegorz Rychwalski dodał, że odciążyłoby to również szpitale, które w związku z pandemią muszą odrabiać wiele powstałych zaległości.

„Nie mówimy o przenoszeniu wszystkich leków biologicznych do aptek. Chodzi przede wszystkim o te, które są już na rynku ponad 20 lat i lekarze oraz pacjenci maja długoletnie doświadczenia w ich stosowaniu. Insulinę też niegdyś podawał pracownik medyczny, a dziś nikt nie wyobraża sobie leczenia cukrzycy bez insulin w aptekach” - zaznacza Grzegorz Rychwalski.

W większości krajów UE leki biologiczne są już dostępne w aptece na receptę, w postaci iniekcji podskórnej można je kupić w aptece m.in. w Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Estonii, Finlandii, Niemczech, Irlandii, Słowenii, Szwecji, na Łotwie, Litwie i Słowacji.

Źródło informacji: PZPPF