Osiągnięto porozumienie ws. nowych zasad płacy minimalnej w UE

Dzięki porozumieniu osiągniętemu w poniedziałek wieczorem negocjatorzy Parlamentu i Rady UE uzgodnili unijne zasady ustalania odpowiedniego poziomu płacy minimalnej, przewidzianej w prawie krajowym lub w układach zbiorowych. Nowe przepisy będą miały zastosowanie do wszystkich pracowników UE, którzy zawarli umowę o pracę lub pozostają w stosunku pracy. Kraje UE, w których płaca minimalna jest chroniona wyłącznie przez układy zbiorowe, nie będą zobowiązane do jej wprowadzenia ani do powszechnego stosowania tych układów. Jedynie państwa członkowskie, w których mniej niż 80 proc. siły roboczej jest chronione układem zbiorowym, będą musiały opracować plan stopniowego zwiększenia tej skali.

Zgodnie z porozumieniem państwa członkowskie będą musiały ocenić, czy ich obecne ustawowe płace minimalne (tj. najniższe wynagrodzenie dozwolone prawem) są odpowiednie do zapewnienia godnego poziomu życia, biorąc pod uwagę własne warunki społeczno-gospodarcze, siłę nabywczą lub długoterminowe krajowe poziomy i zmiany wydajności.

Na potrzeby oceny adekwatności kraje UE mogą ustalić koszyk towarów i usług w cenach realnych. Państwa członkowskie mogą również stosować orientacyjne wartości referencyjne, powszechnie stosowane na arenie międzynarodowej, takie jak 60 proc. mediany płacy brutto i 50 proc. średniej płacy brutto.

Odliczenia od płacy minimalnej lub jej zmiany będą musiały być niedyskryminujące, proporcjonalne i mieć uzasadniony cel, np. odzyskanie zawyżonych kwot wypłaconych lub odliczenia nakazane przez organ sądowy lub administracyjny.

Negocjatorzy UE uzgodnili, że kraje UE będą musiały wzmocnić sektorowe i międzybranżowe negocjacje zbiorowe jako podstawowy czynnik ochrony pracowników poprzez zapewnienie im płacy minimalnej. Państwa członkowskie, w których mniej niż 80 proc. siły roboczej jest chronione układem zbiorowym, będą musiały opracować plan działania w celu stopniowego zwiększenia tego zakresu. Aby opracować najlepszą strategię w tym zakresie, powinny one zaangażować partnerów społecznych i poinformować Komisję Europejską o przyjętych środkach oraz podać plan do publicznej wiadomości.

Uzgodniony tekst wprowadza obowiązek ustanowienia przez kraje UE systemu egzekwowania przepisów, obejmującego wiarygodny monitoring, kontrole i inspekcje terenowe, w celu zapewnienia zgodności z przepisami i przeciwdziałania nadużyciom w zakresie podwykonawstwa, fikcyjnego samozatrudnienia, nierejestrowanych godzin nadliczbowych lub zwiększonej intensywności pracy.

Władze krajowe będą musiały zapewnić prawo do zadośćuczynienia pracownikom, których prawa zostały naruszone. Władze muszą także podjąć niezbędne środki w celu ochrony pracowników i przedstawicieli związków zawodowych.

Tymczasowe porozumienie polityczne osiągnięte przez zespół negocjacyjny PE będzie teraz musiało zostać najpierw zatwierdzone przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, a następnie poddane głosowaniu plenarnemu. Rada UE również musi zatwierdzić to po swojej stronie.

W UE w 21 z 27 krajów obowiązuje ustawowa płaca minimalna, a w pozostałych sześciu (Austria, Cypr, Dania, Finlandia, Włochy i Szwecja) wysokość wynagrodzenia jest ustalana w drodze negocjacji zbiorowych. Wyrażona w euro miesięczna płaca minimalna różni się znacznie w poszczególnych krajach UE - od 332 euro w Bułgarii do 2 202 euro w Luksemburgu (dane za rok 2021 z Eurostatu).

Źródło informacji: EuroPAP News