Wspólnie dla rozwoju gmin górskich i uzdrowiskowych

Głównym celem spotkania było podpisanie porozumienia o współpracy pomiędzy SGU RP a PGG RP. Obydwa stowarzyszenia zrzeszają gminy o podobnym charakterze i profilu działania, położone na terenach górskich, gdzie występują tzw. obszary chronione. Dodatkowo gminy wchodzące w skład SGU RP posiadają na swoim terenie uzdrowiska lub obszary ochrony uzdrowiskowej, albo też pretendują do uzyskania statusu uzdrowiska.

Przedstawiciele zarządów omówili tematy związane z funkcjonowaniem miast i gmin turystycznych i uzdrowiskowych.

Niezmiernie ważną kwestią dla gmin turystycznych, wymagającą ponownego uregulowania jest pobór i zasady wydatkowania opłaty miejscowej regulowanej ustawą z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Opłata miejscowa stanowi szczególny rodzaj podatku miejscowego w miejscowościach turystycznych i uzdrowiskowych. Regulacje prawne dotyczące opłaty miejscowej nie należą do najlepszych rozwiązań prawnych i budzą mnóstwo wątpliwości, szczególnie w odniesieniu do: potrzeby ustanowienia takiej opłaty, warunków jakie musi spełnić miejscowość, aby uzyskać prawo poboru opłaty i nieprecyzyjności, a nawet sprzeczności norm prawnych w odniesieniu do warunków klimatycznych jakie ma spełnić miejscowość.

Uczestnicy spotkania zwrócili uwagę na pilną potrzebę nie tylko eliminacji istniejących nieprawidłowości, ale też systemowego podejścia do opłaty miejscowej. Dotyczy to w szczególności spełnienia odpowiednich kryteriów i uzyskania uprawnień do poboru opłaty, jej nazwy, a także zbędności wykazywania celów klimatycznych, od zaistnienia których uzależnia się powstanie uprawnienia do jej poboru. Samorządowcy zwracali uwagę na fakt, że wszystkie gminy są zobowiązane do spełnienia norm z zakresu ochrony środowiska i klimatu, a zatem z tytułu spełnienia tych norm nie można wywodzić jakiś dodatkowych praw dla gminy spełniającej te normy. Wskazywali również, że cel przeznaczenia środków uzyskanych z tytułu poboru opłaty miejscowej powinien być jasno określony (utrzymanie i budowa infrastruktury turystycznej, rekreacyjnej, kulturalnej i ewentualnie sportowej przeznaczonej dla sportu masowego).

Dobrym rozwiązaniem w tym zakresie są regulacje dotyczące opłaty uzdrowiskowej zapisane w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych w odniesieniu do opłaty uzdrowiskowej.

Brak odpowiednich regulacji dotyczących najmu krótkoterminowego jest problematyczny zarówno w gminach uzdrowiskowych, jak i gminach typowo turystycznych. Po raz pierwszy o tym problemie mówił na Kongresie Uzdrowisk Polskich w 2010 r. prezes zarządu Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych RP dr Jan Golba. Zwracał uwagę na kwestie podatkowe związane z najmem krótkoterminowym i prowadzoną działalnością gospodarczą, a także negatywnymi skutkami budowy apartamentowców dla podmiotów prowadzących hotele i pensjonaty (nierównoprawne zasady funkcjonowania), a także dla gmin i społeczeństwa (depopulacja miejscowości, przeniesienie niektórych kosztów funkcjonowania apartamentowców na społeczeństwo gminy np. opłaty za odpady komunalne, parkingi).

Zwracano uwagę, że gminy coraz częściej korzystają z narządzi automatyzujących procesy związane z pobieraniem oraz rozliczaniem opłaty miejscowej i uzdrowiskowej, zarówno po stronie urzędu miasta/gminy, jak również inkasenta. Dzięki automatycznej wymianie danych systemy pozwalają na oszczędność czasu pracowników urzędu oraz sprawny kontakt z inkasentami. Narzędzia te często połączone są z obowiązującymi w gminie kartami turysty bądź uzdrowiskowymi. Często sami turyści wymuszają wydawanie im takich kart, zawierających rabaty na szeroką ofertę turystyczną miejscowości. Karty te są wydawane po opłaceniu opłaty miejscowej lub uzdrowiskowej. Samorządowcy powszechnie zwracali uwagę na niewłaściwe regulacje prawne dotyczące funkcjonowania obszarów chronionych.

Obszary prawnie chronione występują we wszystkich gminach zrzeszonych w Porozumieniu Gmin Górskich RP i Stowarzyszeniu Gmin Uzdrowiskowych RP. Na terenie każdej z tych gmin, ze względu na walory przyrodnicze i środowiskowe obowiązuje specjalny reżim publiczno - prawny i związane z tym ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej. W gminach uzdrowiskowych to nie tylko formy ochrony przyrody wymienione w art. 6 ustawy o ochronie przyrody, ale też obszary uzdrowisk (strefa ochrony uzdrowiskowej A, B i C) i obszary górnicze. Konieczne do wprowadzenia zmiany w tym zakresie to m.in.: uproszczenie procedury i przywrócenie prawa do uzgadniania, a nie opiniowania obszarów chronionych przez samorządy; weryfikacja składów rad opiniujących i tworzących obszary chronione i zachowanie proporcji 50% teoretyków do 50% praktyków (przedstawiciele gmin, powiatów, województw) oraz uproszczenie procedury procesu inwestycyjnego.

Niezmiernie ważną sprawą związaną z funkcjonowaniem gmin są przepisy o ograniczeniu liczby kadencji wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wprowadzone ustawą z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych. W dyskusji podkreślono, że dwukadencyjność powinna zostać zniesiona, ponieważ jest niezgodna z konstytucją i ogranicza prawa obywateli do wyboru swoich przedstawicieli oraz do kandydowania. W Polsce wójt, burmistrz, prezydent nie pełni roli wyłącznie reprezentacyjnej czy politycznej, ale wyłącznie funkcje zawodową, a zakres jego odpowiedzialności za funkcjonowanie gminy jest wręcz nieograniczony. A zatem funkcja burmistrza, wójta i prezydenta powinna być traktowana jako zawód, tak jak jest to w wielu krajach europejskich i nie powinna być ograniczona czasowo, bo będzie prowadzić wyłącznie do dewaluacji funkcji. Samorządowcy zadawali retoryczne pytanie, kto będąc np. adwokatem, geodetą, nauczycielem, lekarzem, budowlańcem będzie chciał pełnić funkcję wójta i do jakiej pracy wróci taka osoba jeżeli na 5 czy 10 lat przerwie swój okres aktywności zawodowej. To wyborcy powinni decydować komu chcą powierzyć funkcje wójta, burmistrza czy prezydenta.

Omówiono także tematy związane z opresyjną procedurą prawną dotyczącą przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko zarówno w zakresie procedury planistycznej, jak i realizacji inwestycji w obszarach chronionych; obowiązku meldunkowego i kosztów dopłat do mieszkańców DPSów.

Zarząd Stowarzyszenia Gmin Uzdrowiskowych RP na spotkaniu reprezentowali: Jan Golba (prezes zarządu, burmistrz Muszyny), Mateusz Jellin (zastępca prezesa, burmistrz Polanicy-Zdroju) oraz członkowie zarządu Robert Serkis (wójt Gminy Horyniec-Zdrój) i Jarosław Jucewicz (burmistrz Ciechocinka).

Ze strony Porozumienia Gmin Górskich RP w spotkaniu uczestniczyli: Antoni Byrdy (prezes zarządu, burmistrz Szczyrku), Edyta Wilczacka (zastępca prezesa, burmistrz Świeradowa-Zdroju), Roman Krupa (zastępca prezesa, wójt Gminy Kościelisko), oraz członkowie zarządu: Aneta Potoczna (burmistrz Kudowy-Zdroju), Dariusz Wethacz (wójt Gminy Cisna), Andrzej Pietrzyk (wójt Gminy Bukowina Tatrzańska) i Radosław Jęcek (burmistrz Karpacza).

Źródło: https://sgurp.pl/ 

Źródło informacji: Stowarzyszenie Gmin Uzdrowiskowych