MAC ws. projektu ustawy o związkach metropolitalnych (komunikat)

- MAC informuje:

Strona samorządowa Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu przygotowała w porozumieniu z Ministerstwem Administracji i Cyfryzacji pakiet poprawek, które realizują postulaty samorządów dotyczące projektu ustawy o związkach metropolitalnych. Poprawki, które zaakceptowali posłowie wnioskodawcy, zostaną przedstawione w Sejmie podczas drugiego czytania projektu ustawy. Dotychczas wątpliwości budził sposób powoływania organu uchwałodawczego związku metropolitalnego. Zgodnie z proponowaną poprawką i postulatami samorządów, stanowić go będą delegaci poszczególnych gmin i powiatów z obszaru związku.

Projekt ustawy o związkach metropolitalnych określa zasady i tryb tworzenia oraz organizacji związku metropolitalnego, stanowiącego w przyszłości formę współpracy gmin i powiatów.

Związek metropolitalny będzie tworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, przy spełnieniu określonych przesłanek. Związek powstanie, jeżeli obejmuje on obszar zamieszkały przez co najmniej 500 000 mieszkańców i w jego skład wchodzi miasto na prawach powiatu, będące siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Ponadto wydając rozporządzenie w sprawie utworzenia związku, jak również zmiany jego granic, Rada Ministrów będzie musiała wziąć pod uwagę m.in. koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju, powiązania funkcjonalne oraz zaawansowanie procesów urbanizacyjnych, a także jednorodność układu osadniczego i przestrzennego, uwzględniającego więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniające zdolność wykonywania zadań publicznych.

Projekt przewiduje, że utworzenie będzie mogło nastąpić z inicjatywy własnej Rady Ministrów albo na wniosek rady zainteresowanej gminy lub powiatu. W jednym, jak i w drugim przypadku wydanie rozporządzenia w sprawie utworzenia związku będzie wymagało pozytywnej opinii rad: co najmniej 50 proc. gmin, co najmniej 70 proc. miast na prawach powiatu i co najmniej 50 proc. powiatów.

Propozycją strony samorządowej jest jednoznaczne wskazanie, ze związek metropolitalny jest zrzeszeniem gmin i powiatów. Zaproponowano również zwiększenie procentowego progu pozytywnej opinii gmin nie mających statusu miasta na prawach powiatu z 50 proc. do 70 proc.

Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji popiera w tej kwestii stanowisko strony samorządowej.

Organ stanowiący i kontrolny związku metropolitalnego, tj. zgromadzenie związku metropolitalnego, będzie wybierany w wyborach bezpośrednich na 4-letnią kadencję. Natomiast organ wykonawczy, zarząd - wyłaniany przez zgromadzenie w składzie 3 członków. Kwestie procedury wyboru oraz odwołania zarządu zostały unormowane analogicznie, jak w ustawie z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa.

Do czasu wyboru zgromadzenia związku, który jest tworzony z dniem 1 lipca, przygotowaniem organizacyjnym i prawnym związku do wykonywania zadań publicznych zajmie się pełnomocnik. Pełnomocnika do spraw utworzenia związku będzie wyznaczał Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Pełnomocnik będzie wykonywał swoje obowiązki do czasu wyboru organów związku. Tożsama instytucja funkcjonuje już na gruncie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminny (pełnomocnik do spraw utworzenia gminy).

Strona samorządowa zaproponowała rezygnację z wyłaniania organu przedstawicielskiego (zgromadzenie związku) w drodze wyborów bezpośrednich, na rzecz przyznania jednostkom tworzących związek prawa do delegowania do zgromadzenia swoich przedstawicieli (odpowiednio wójt lub starosta oraz przedstawiciel rady danej jednostki wybrany spośród jej składu).

Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji również popiera tę propozycję.

Według projektu ustawy o związkach metropolitalnych nadzór będzie sprawowany przez Prezesa Rady Ministrów oraz wojewodę, a w zakresie spraw finansowych - przez regionalną izbę obrachunkową. Do nadzoru nad funkcjonowaniem związku odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy ustawy o samorządzie województwa normujące postępowanie nadzorcze oraz określające stosowane w nim środki w odniesieniu do organów samorządu województwa.

Zadania związku metropolitalnego koncentrują się przede wszystkim na problematyce zagospodarowania przestrzennego, komunikacji publicznej oraz zarządzania gospodarką odpadami. Przy czym zarządzanie drogami przebiegającymi przez obszar związku metropolitalnego będzie możliwe, jeżeli zostanie zawarte porozumienie w tej sprawie z zarządem województwa albo prezydentem miasta. Związek metropolitalny będzie mógł również realizować, na podstawie porozumień, zadania innych jednostek samorządu terytorialnego, a także zadania z zakresu administracji rządowej. Koncentracja działalności organów związku metropolitalnego na zadaniach obejmujących planowanie przestrzenne oraz infrastrukturę transportową powinno wpłynąć pozytywnie nie tylko na funkcjonalną stronę działania związku, ale przede wszystkim na dalszy rozwój obszarów metropolitalnych.

Propozycją strony samorządowej, którą popiera Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, jest rezygnacja z obligatoryjnego przekazania związkowi metropolitalnemu zadań z zakresu gospodarki odpadami oraz doprecyzowanie zadań dotyczących dróg publicznych krajowych i wojewódzkich.

Działalność związku będzie finansowana poprzez przyznanie dochodu w postaci udziału we wpływach w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) w wysokości 5 proc. oraz ze składek wnoszonych przez tworzące gminy.

Sprawy mienia oraz prowadzenia gospodarki finansowej związku uregulowano w podobny sposób, jak w przypadku samorządu województwa, przy czym wojewoda został zobowiązany do przekazania związkowi mienia nieruchomego Skarbu Państwa z przeznaczeniem na siedzibę jego organów.

Projekt ustawy o związkach metropolitalnych stanowi zwieńczenie trwającej od ponad 20 lat dyskusji nad rozwiązaniami dla obszarów metropolitalnych. Zapisy projektu ułatwią dalszy rozwój tych obszarów w oparciu o potencjał dużych ośrodków miejskich. Jednocześnie regulacja zaproponowana w projekcie ustawy opiera się na już funkcjonujących unormowaniach ustrojowych i tym samym nie powinna budzić wątpliwości przy jej stosowaniu. Biorąc pod uwagę zakres działania związku metropolitalnego należy przyjąć, że jego utworzenie może stanowić o przełamaniu barier w rozwoju obszarów metropolitalnych. Dzięki kompetencjom w zakresie zagospodarowania przestrzennego, transportu zbiorowego czy zarządzania drogami obszary te będą mogły rozwijać się w sposób skoordynowany i spójny z korzyścią dla ich mieszkańców.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść. (PAP)

kom/ ksi/