MAP: Strategia aktywnego właściciela – bezpieczeństwo, synergia, local content. 100 dni ministra Wojciecha Balczuna (komunikat)

- Ministerstwo Aktywów Państwowych informuje:

Aktywny i sprawczy właściciel szukający synergii między spółkami z udziałem Skarbu Państwa oraz dążący do zwiększenia udziału krajowych firm w procesach inwestycyjnych (tzw. local content) – to główne działania MAP w ciągu 100 dni sprawowania funkcji ministra przez Wojciecha Balczuna. MAP przyspiesza rozliczenia nieprawidłowości stwierdzone w czasie audytów, czego przykładem jest precedensowa uchwała NWZA Orlenu o roszczeniu wobec byłego prezesa Daniela Obajtka. Tempa nabierają także inwestycje w krajowy przemysł obronny – ruszyła m.in. budowa fabryki amunicji 155 mm. Od października 2023 r. kapitalizacja spółek w nadzorze MAP notowanych na GPW wzrosła o 56%, a w ciągu ostatnich 100 dni o blisko 4%.

- Udowadniamy, że Skarb Państwa może być aktywnym i sprawczym współwłaścicielem spółek, który patrzy na procesy gospodarcze całościowo, wspiera rozwiązania, które zwiększają bezpieczeństwo Polski, dają synergię w funkcjonowaniu spółek, a jednocześnie budują wartość dodaną dla akcjonariuszy. Naszym celem jest łączenie potencjałów – spółki z udziałem Skarbu Państwa nie funkcjonują w próżni, ale w systemie, który może generować znacznie lepsze efekty. Przykładami udanej współpracy firm będących pod nadzorem MAP jest oferta nabycia przez Orlen akcji GA Polyolefins oraz podpisanie umowy między Pocztą Polską a Orlen Paczką. Naszym celem jest, aby takich korzystnych dla polskiej gospodarki umów było coraz więcej – powiedział Wojciech Balczun na konferencji prasowej.

Audyty i rozliczenia nieprawidłowości – przywracanie odpowiedzialności w zarządzaniu majątkiem państwowym

W październiku 2025 r. NWZA Orlen podjęło precedensową uchwałę o dochodzeniu roszczeń wobec byłych członków zarządu Daniela Obajtka i Michała Roga, co pokazuje determinację ministerstwa przy rozliczaniu nieprawidłowości w spółkach z udziałem SP.

- Pierwsze miesiące mojej pracy to gaszenie pożarów wywołanych przez menedżerów z PiS i ich nieodpowiedzialnymi decyzjami biznesowymi, niepopartymi żadnym rachunkiem ekonomicznym (np. projekt Polimery w Grupie Azoty). Dziś zmagamy się z konsekwencjami inwestycji, które nie miały uzasadnienia ani w strategii, ani w zdrowym rozsądku. Najbardziej bolą mnie te nieracjonalne, zupełnie nieuzasadnione ekonomicznie wydatki. Szukamy rozwiązań, pracujemy po kilkanaście godzin dziennie, żeby wyjść z tych problemów, które wówczas powstały - podkreśla minister Wojciech Balczun.

- Każde złamanie prawa dotyczące zarówno wielkoskalowego projektu jak i nieuzasadnionych wydatków na cele prywatne musi być rozliczone. Straty Orlenu z powodu braku nadzoru nad spółką OTS i ze względu na zaniżanie cen paliw na użytek polityczny są wielomiliardowe. Ale wykorzystywanie publicznych środków do celów prywatnych bulwersuje opinię publiczną. Rozliczenia nie są motywowane zemstą, lecz poczuciem sprawiedliwości i troską o interes akcjonariuszy oraz państwa, które przez lata ponosiło straty wynikające z braku nadzoru, błędnych decyzji i kosztownej megalomanii – wskazuje szef MAP.

Prokuratura kończy wiele spraw, choć gospodarcze postępowania są skomplikowane i wymagają pracy ekspertów oraz biegłych. Minister Wojciech Balczun w ostatnich dniach w rozmowie z ministrem Waldemarem Żurkiem poruszył kwestię tempa postępowań toczących się w prokuraturze.

Grupa Azoty

W połowie października Grupa Azoty otrzymała od Orlenu niewiążącą ofertę zakupu akcji spółki Grupa Azoty Polyolefins. Na ofertę o wartości ponad 1 mld PLN składa się dostarczenie przez Orlen finansowania niezbędnego do zrestrukturyzowania wszystkich wierzytelności, roszczeń oraz zakupu wszystkich akcji od pozostałych akcjonariuszy Polyolefins. Grupa Azoty jest jedną ze strategicznych spółek od której zależy, ze względu na produkcję nawozów, bezpieczeństwo żywnościowe Polski, ale spółka ta jest ważna także dla bezpieczeństwa energetycznego i dla krajowego przemysłu obronnego. Od lat Grupa Azoty boryka się z problemami finansowymi związanymi z przeinwestowaniem w projekt Polimery, wzrostem cen gazu i zalewem europejskiego rynku nawozami z Rosji. Grupa Azoty przedstawiła wczoraj nową strategię rozwoju.

Ponadto w sierpniu br. Grupa Azoty oraz Nitro-Chem S.A., spółka z grupy PGZ S.A., podpisały list intencyjny w obszarze produkcji materiałów wybuchowych. Głównym założeniem porozumienia jest zapewnienie ciągłości łańcucha dostaw surowców niezbędnych do produkcji materiałów wybuchowych oraz współpracy w zakresie projektowania instalacji produkcyjnych. Spółki planują również wspólne pozyskanie środków na budowę nowej instalacji TNT.

Poczta Polska

Poczta Polska zakończyła wdrażanie etapu ratunkowego (plan Transformacji 1.0) i zaczyna wdrażać Plan 2.0, który ma na celu redefinicję Poczty Polskiej na zmieniającym się rynku. Fundamentem tej zmiany ma być współpraca z Orlen Paczką, która pomoże przekształcić Pocztę w nowoczesną spółkę kuriersko-detaliczno-finansowo-cyfrową. Spółka pracuje także nad wdrożeniem nowych produktów finansowych oraz wymienia systemy oprogramowania IT. Poczta Polska aktywnie działa także na rzecz cyfryzacji państwa poprzez utrzymanie i rozwój e-doręczeń.

Pod koniec września Orlen i Poczta Polska podpisały porozumienie dotyczące konsolidacji usług kurierskich. Na bazie spółki Orlen Paczka ma powstać podmiot, który będzie posiadał ponad 30 tys. punktów odbioru przesyłek. Wspomniane porozumienie daje Poczcie Polskiej szansę na odbudowanie pozycji na rynku przesyłek kurierskich i poprawę wyników finansowych.

- Konsolidacja potencjału dwóch silnych, narodowych marek w obszarze usług kurierskich to nie tylko krok w stronę zwiększenia efektywności operacyjnej, ale także wyraz odpowiedzialnego podejścia do budowania konkurencyjnej gospodarki. Wspólna strategia, oparta na synergii i innowacji, pozwoli stworzyć podmiot zdolny do skutecznego konkurowania na rynku e-commerce – podkreślił minister Balczun.

Jastrzębska Spółka Węglowa

MAP widzi dla JSW strategiczną rolę w krajowym łańcuchu produkcji stali i wspiera Spółkę w rozmowach ze stroną społeczną i w przygotowaniu planu restrukturyzacji. Po głębokiej restrukturyzacji i poprawie jakości zarządzania, Spółka ma dostarczać węgiel do polskich hut i wspierać rozwój krajowego przemysłu stalowego. Przyjęty już przez Radę Ministrów projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego przewiduje objęcie pracowników regulacjami dotyczącymi świadczeń osłonowych. Koszt osłon dla odchodzących z pracy górników to 2,9 mld zł. Zarząd JSW finalizuje pracę nad założeniami planu naprawczego, dokumentem mapy drogowej oraz uproszczonym modelem finansowym, który ma pozwolić ustabilizować sytuację płynnościową w Spółce.

Repolonizacja, czyli zwiększanie local content

Jednym z trzech priorytetów MAP, przyjętym przez rząd na drugą część kadencji, jest wzrost udziału komponentu krajowego w projektach inwestycyjnych realizowanych przez spółki z udziałem Skarbu Państwa, co przełoży się na wzrost produkcji i tworzenie miejsc pracy.

Local content to przemyślana odpowiedź na wyzwania globalnej konkurencji i potrzeby budowania w czasach napiętej sytuacji geopolitycznej suwerenności gospodarczej i autonomii. MAP tworzy warunki do maksymalnego udziału polskich firm w strategicznych inwestycjach – od offshore po sektor zbrojeniowy. W tym celu minister Wojciech Balczun powołał zespół ds. Udziału Komponentu Krajowego w Kluczowych Procesach Inwestycyjnych. Do zadań Zespołu, którego pierwsze posiedzenie odbyło się 30 października br., należą m.in.:

- zdefiniowanie pojęcia komponentu krajowego;

- określenie metodologii pomiaru udziału komponentu krajowego;

- przeanalizowanie regulacji prawnych i dobrych praktyk w czterech wybranych państwach;

- opracowanie koncepcji projektu pilotażowego (np. w sektorze OZE onshore i offshore);

- przygotowanie projektu dobrych praktyk.

- Mamy taki czas, w którym wszyscy musimy być patriotami gospodarczymi i szukać rozwiązań, które będą wspierały polską gospodarkę. Mamy w tym względzie olbrzymi potencjał do rozwoju w każdym sektorze gospodarki m.in. w energetyce, infrastrukturze, przemyśle obronnym i jądrowym. W ciągu najbliższych lat wielkie programy inwestycyjne o wartości bilionów złotych będą realizowane przez Państwo albo przez spółki z udziałem Skarbu Państwa. Zwiększenie udziału komponentu krajowego może dać fundament rozwoju gospodarczego Polski na wiele lat – zaznaczył minister Balczun.

W ostatnich miesiącach istotnie wzrosła świadomość dotycząca znaczenia komponentu krajowego w prowadzonych inwestycjach. We wrześniu podczas forum "Energia z Polski - Local First" doszło do podpisania „Deklaracji na rzecz zwiększenia udziału polskich firm w realizacji drugiej fazy projektów morskiej energetyki wiatrowej na Morzu Bałtyckim”. Deklarację podpisał minister Wojciech Balczun oraz przedstawiciele Grupy PGE, ORLEN-u, PKO Banku Polskiego, PZU Życie, Agencji Rozwoju Przemysłu i KUKE.

W energetyce wiatrowej lądowej (onshore) potencjał local content już dziś sięga 55–60% wartości całkowitego łańcucha dostaw, a w niektórych obszarach – jak fundamenty czy utrzymanie ruchu – nawet 90%. Przy sprzyjających warunkach udział ten może wzrosnąć do 70–75% w ciągu dekady, generując zamówienia o wartości 80 mld zł i tworząc dziesiątki tysięcy miejsc pracy.

Rozwój przemysłu obronnego

Kolejnym priorytetem MAP przyjętym przez Radę Ministrów jest wspieranie rozwoju krajowego przemysłu obronnego. W październiku br. PGZ S.A. podpisała umowy inwestycyjne o wartości 3 mld zł z Funduszu Inwestycji Kapitałowych (FIK) na program NAREW. W ramach Grupy Kapitałowej PGZ, środki te otrzymają 4 spółki: Jelcz Sp. z o.o., PIT-RADWAR S.A., WZU S.A. oraz ZM Tarnów S.A. To kolejna duża inwestycja ze środków FIK, państwowego funduszu celowego, którego dysponentem jest Minister Aktywów Państwowych. W sumie z FIK na rozwój programu Narew zostanie przeznaczone 3,9 mld zł.

W sierpniu br. środki w wysokości 2,4 mld zł na zwiększenie krajowych zdolności produkcji amunicji wielkokalibrowej 155 mm otrzymały spółki: ZM „DEZAMET” S.A., MESKO S.A., Nitro-Chem S.A. oraz ZPS „Gamrat” Sp. z o. o. Spółka Mesko właśnie rozpoczęła budowę fabryki w Kraśniku. Za około 3 lata Polska będzie produkować 150-180 tys. sztuk amunicji wielkokalibrowej rocznie.

- Rozwój przemysłu obronnego to nie tylko odpowiedź na geopolityczne zagrożenia, ale także impuls dla innowacyjności i wzrostu gospodarczego. Dzięki środkom z Funduszu Inwestycji Kapitałowych MAP finansuje rozbudowę zdolności produkcyjnych PGZ – od amunicji 155 mm po systemy obrony powietrznej w ramach programu NAREW. Inwestycje w zakłady takie jak DEZAMET, Mesko, Nitro-Chem czy Jelcz przekładają się na nowe miejsca pracy, rozwój technologii, a w przyszłości także na wzrost eksportu –dodał minister Balczun.

PGZ zwiększa również produkcję przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych Piorun, które są eksportowane do państw NATO. Produkowane przez skarżyskie Mesko pociski trafiły już do Norwegii, Estonii, Łotwy, Mołdawii, USA i Szwecji. Polska armia zamówiła 3,5 tys. pocisków i ok. 600 wyrzutni. Zakłady Mechaniczne Bumar-Łabędy w Gliwicach otrzymają w ciągu najbliższych kilku lat 850 mln zł na inwestycje. Od końca 2023 r. wartość podpisanych przez PGZ kontraktów na dostarczenie sprzętów wyniosła 130 mld zł.

Profesjonalizacja nadzoru właścicielskiego

Ministerstwo Aktywów Państwowych koncentruje się na zwiększaniu poziomu kompetencji w organach nadzorczych w spółkach z udziałem Skarbu Państwa. Realizacja tego priorytetu oparta jest na trzech filarach: projekcie nowelizacji ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym, Kodeksie Dobrych Praktyk Nadzoru Właścicielskiego oraz macierzach kompetencji.

W MAP finalizowane są prace nad projektem ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym, który zakłada m.in. certyfikację tytułów MBA dla kandydatów na członków Rad Nadzorczych oraz uwzględnienie macierzy kompetencji. Kodeks Dobrych Praktyk Nadzoru Właścicielskiego będzie obejmował nie tylko wszystkie spółki z udziałem Skarbu Państwa, ale także całe grupy kapitałowe.

Celem wdrożenia Macierzy Kompetencji jest zapewnienie dokonania właściwej oceny kompetencji poszczególnych kandydatów na członków rad nadzorczych.

- Prawdziwym kluczem do lepszego nadzoru są kompetencje i właściwe ułożenie rad nadzorczych. Nie możemy mieć rad złożonych wyłącznie z prawników. Potrzebujemy zespołów zróżnicowanych: prawnika, branżysty, eksperta od finansów, ekonomisty. Dlatego w ramach naszych macierzy kompetencji będziemy filtrować członków rad nadzorczych w spółkach Skarbu Państwa – powiedział szef MAP.

Od 1 października 2025 r. obowiązuje nowe zarządzenie MAP w sprawie zasad i trybu doboru kandydatów do organów nadzorczych. Formularz Samooceny zawiera 15 najważniejszych kompetencji i pozwala zweryfikować, czy organ nadzorczy posiada wybrane umiejętności. Obecnie trwa pilotaż w 23 największych spółkach Skarbu Państwa.

- Spółki z udziałem Skarbu Państwa muszą koncentrować się na budowie wartości, wdrażaniu sensownych strategii i realizacji oczekiwań państwa - w energetyce, cyfryzacji, budowaniu niezależności ekonomicznej. Żyjemy w niestabilnych czasach, a sektory zbrojeniowy i energetyczny stały się absolutnie kluczowe – są wehikułem rozwoju gospodarczego i będą pochłaniać gigantyczne inwestycje – podsumował minister Wojciech Balczun.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)

kom/ jj/ amac/