MS: Nie daj się oszukać - seniorze, broń się wiedzą! (komunikat)

- Ministerstwo Sprawiedliwości informuje:

Coraz częściej ofiarami oszustw i manipulacji padają osoby starsze. Oszuści bazują na ich zaufaniu, niewiedzy i często samotności. Aby skutecznie przeciwdziałać temu zjawisku Ministerstwo Sprawiedliwości uruchomiło w 2025 roku pilotażowy program edukacyjny „Bezpieczny Senior - Świadomy Senior”. Inicjatywa, ma na celu zwiększenie świadomości prawnej osób po 60. roku życia oraz wyposażenie ich w narzędzia, które pozwolą rozpoznać i unikać zagrożeń.

– Ten pilotażowy program, realizowany przy bezpośrednim zaangażowaniu Ministerstwa Sprawiedliwości i współpracy różnych instytucji państwowych, ma jeden cel — łączyć siły, by skutecznie chronić nasze starzejące się społeczeństwo przed oszustwami internetowymi i próbami wyłudzeń. Statystyki pokazują, że zagrożeń, w tym coraz bardziej wyrafinowanych oszustw internetowych wymierzonych w seniorów, przybywa – powiedział Minister Waldemar Żurek.

Program „Bezpieczny Senior – Świadomy Senior” ma na celu pomóc osobom starszym chronić się przed coraz powszechniejszymi oszustwami i manipulacjami, które często wykorzystują ich zaufanie i brak wiedzy. Dzięki edukacji prawnej seniorzy zyskują pewność siebie, lepsze zrozumienie swoich praw oraz umiejętność rozpoznawania zagrożeń – zarówno w codziennym życiu, jak i w przestrzeni cyfrowej.

– Dlatego zależy nam, aby projekt został wdrożony w całej Polsce. Spotkania z seniorami – to już trzynaste – pokazują nam, że osoby starsze są coraz bardziej aktywne w Internecie. To przypomina, że naszym obowiązkiem jest zadbać o każdą starszą osobę – podkreślił Minister Sprawiedliwości.

Województwo świętokrzyskie – naturalny wybór

Edukacja grupy społecznej 60+ ma istotne znaczenie nie tylko ze względu na jej rosnący udział w ogólnej liczbie ludności w Polsce, ale również ze względu na obserwowane wykluczenie osób starszych związane z ogromnym postępem technologicznym i szybkością obiegu informacji we współczesnym świecie.

– Ten program pilotażowy, który odbył się w województwie świętokrzyskim, spotkał się z ogromnym zainteresowaniem seniorów, co tylko potwierdza, jak potrzebne są takie działania. Musimy zadbać o bezpieczeństwo osób starszych — to właśnie oni są dziś najbardziej narażeni na różnego rodzaju nadużycia, których są setki, a nawet tysiące. Przed nami jeszcze wiele do zrobienia, ale pierwszy krok już za nami. Z tym programem chcemy iść dalej — mówiła - Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Marzena Okła-Drewnowicz odpowiedzialna za politykę senioralną.

Pilotaż programu „Bezpieczny Senior – Świadomy Senior” został przeprowadzony na terenie województwa świętokrzyskiego, gdzie osoby w wieku 60+ stanowią 29,76 proc. wszystkich mieszkańców. To najwyższy udział w skali kraju (dane GUS, stan na 31.12.2024 r.). Dlatego to właśnie tu zorganizowaliśmy cykl spotkań informacyjno-edukacyjnych. W spotkaniach zorganizowanych w 13 miastach regionu (m.in. Kielce, Ostrowiec Świętokrzyski, Busko-Zdrój, Sandomierz, Jędrzejów) udział wzięło łącznie prawie 1000 seniorów.

Tematy spotkań, czyli odpowiedź na realne zagrożenia

Tematyka programu powstała na podstawie danych statystycznych dotyczących kategorii przestępstw dokonywanych wobec seniorów, przekazanych przez Komendę Główną Policji. Na tej podstawie powstał plan tematyczny spotkań, który uwzględnia następujące obszary:

1. Metoda na wnuczka i inne zagrożenia, czyli najpopularniejsze przestępstwa przeciwko mieniu m.in.: kradzieże z włamaniem, oszustwa, przywłaszczenia rzeczy;

2. Jestem online. Czy jestem bezpieczny? To zagadnienia związane z nasilającą się cyberprzemocą (m.in.: phishing, vishing, zagrożenia wynikające z budowania relacji międzyludzkich w przestrzeni Internetu);

3. Zabezpieczenie na przyszłość – czyli zagadnienia związane z własnością rzeczy ruchomych i nieruchomości, dziedziczeniem oraz spraw konsumenckich (m.in.: dziedziczenie ustawowe, zachowek, nabycie i uregulowanie własności, służebności);

4. Kupić czy nie kupić? Prawa konsumenta. Seniorzy zapoznali się z tematami spraw konsumenckimi, w tym nadużyciami w sprawach konsumenckich;

5. Tajemnice czterech ścian - czyli sprawy rodzinne oraz przestępstwa popełniane przeciwko opiece i rodzinie (przemoc domowa, dysfunkcja rodziny, sprawowanie opieki nad niesamodzielnym członkiem rodziny, zobowiązania alimentacyjne).

Zajęcia prowadzili praktycy: sędziowie, policjanci, notariusze, rzecznicy konsumentów i przedstawiciele instytucji wspierających osoby starsze.

Cenne wnioski z ankiet ewaluacyjnych

Po każdym spotkaniu uczestnicy wypełniali ankiety ewaluacyjne.

– Z ankiet wypełnianych po spotkaniach jasno wynika również, że wiedza o dostępnym systemie bezpłatnej pomocy prawnej jest wciąż bardzo niska. A to przecież coś na wzór lekarza pierwszego kontaktu w sprawach prawnych — miejsce, gdzie każdy może uzyskać wskazówki, wsparcie i odpowiedni kierunek działania posumował Minister Żurek.

Oto najważniejsze wnioski z ankiet:

- 57 proc. ankietowanych nie posiada wiedzy na temat systemu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

- 12 proc. ankietowanych lub osoby im bliskie padły ofiarą przestępstwa. Były to najpopularniejsze przestępstwa przeciwko mieniu, np. z wykorzystaniem metody na tzw. wnuczka, pracownika banku. Część Seniorów wskazała, że doświadczyła przemocy domowej.

- Osoby, które padły ofiarą przestępstwa, najczęściej szukały pomocy u rodziny (25 proc.), policji (17 proc.) lub zwracały się do znajomych (14 proc.). Aż 16 proc. ankietowanych doświadczając przestępstwa nie szukało pomocy.

- Otrzymana przez ofiary przestępstw pomoc była skuteczna w 72 proc., zaś 13 proc. tych osób nie otrzymało pomocy.

- W 97,5 proc. ankietowani wskazywali, że spotkania spełniły ich oczekiwania. Zdaniem 99,0 proc. osób informacje zostały przekazane w sposób zrozumiały. Przekazywane podczas spotkań informacje jako przydatne w codziennym życiu oceniło 97,4 proc. ankietowanych.

- 80,5 proc. ankietowanych wyraziło chęć otrzymywania poradników zawierających najlepsze praktyki w postaci broszury informacyjnej „Warto Wiedzieć”.

- W podobnych spotkaniach w przyszłości chciałoby uczestniczyć aż 97,5 proc. ankietowanych. Szeroka współpraca – jeden cel

Projekt realizowany był przez Ministerstwo Sprawiedliwości przy współpracy z:

- Ministrem do spraw Polityki Senioralnej (KPRM),

- Wojewodą Świętokrzyskim,

- Komendą Główną Policji,

- Ministerstwem Cyfryzacji,

- NASK – Państwowym Instytutem Badawczym.

W podsumowaniu projektu (20 października) w Pińczowie udział także wzięli: Zdzisław Leks Starosta Powiatu Pińczowskiego, Marzena Okła-Drewnowicz Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, nadinspektor Roman Kuster, I Zastępca Komendanta Głównego Policji, Michał Cichocki Dyrektor Generalny Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach, Łukasz Mucha Dyrektor Biura Wojewody Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach.

Podsumowanie i dalsze kroki

Projekt „Bezpieczny Senior – Świadomy Senior” pokazał, że potrzeba edukacji prawnej osób starszych jest ogromna – zarówno w zakresie ochrony majątku, jak i bezpieczeństwa cyfrowego czy rodzinnego. Zainteresowanie, aktywność i opinie uczestników są najlepszym potwierdzeniem, że warto rozwijać ten kierunek. Zebrane doświadczenia i dane z pilotażu posłużą jako fundament do stworzenia ogólnopolskiej strategii edukacji prawnej seniorów w przyszłości. Seniorzy mają prawo do bezpieczeństwa i wiedzy – my im ją dajemy.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy Prawo prasowe. (PAP)

kom/ kpr/ ktl/