MS: Odpowiedzialność małoletnich za czyny kryminalne - podstawowe informacje (komunikat)

Ministerstwo Sprawiedliwości informuje:

Zabójstwo dziewczynki w Jeleniej Górze wywołuje kwestię odpowiedzialności nieletnich za najpoważniejsze czyny kryminalne. Szczególnie silnie porusza opinię publiczną i rodzi pytania o kontekst konsekwencji dla sprawcy – w wieku dziecka czy nastolatka. A także o granice ingerencji państwa w życie młodych ludzi.

Polskie prawo przewiduje odrębne, wyspecjalizowane rozwiązania wobec nieletnich, opierające się na zasadzie prymatu dobra dziecka oraz konieczności uwzględnienia interesu społecznego.

System środków stosowanych przez sąd rodzinny ma przede wszystkim charakter wychowawczy i resocjalizacyjny, a możliwość sięgnięcia po surowsze instrumenty zarezerwowano na sytuacje wyjątkowe.

W tym kontekście warto w sposób uporządkowany przedstawić, od jakiego wieku i na jakich zasadach młoda osoba może ponosić odpowiedzialność za zabójstwo, jakie środki może zastosować sąd rodzinny oraz jakie znaczenie ma ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich w kształtowaniu reakcji państwa na zachowania nieletnich.

– Polski Kodeks karny przewiduje potencjalną odpowiedzialność za zabójstwo dla osób, które ukończyły 14 lat życia.

– Osoby młodsze nie podlegają odpowiedzialności przewidzianej w Kodeksie karnym.

– Sąd rodzinny wobec nieletnich, którzy ukończyli 10 lat, a nie ukończyli 13, może orzec środki wychowawcze.

– Osoby między 10 a 13 rokiem życia decyzją sądu rodzinnego mogą zostać skierowane do Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego.

– Możliwe jest zatem, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, umieszczenie nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym. Decyzję o zastosowaniu konkretnego środka wychowawczego, czyli o celowości jego stosowania, podejmuje sąd rodzinny. Zasadą, którą kieruje się sąd rodziny, jest zawsze dobro nieletniego i uwzględnienie interesu społecznego.

– Sąd rodzinny każdorazowo analizuje zarówno rodzaj czynu, jak i dojrzałość, motywację, a także warunki rodzinne, w sprawach tego wymagających posiłkuje się opiniami biegłych z dziedziny psychiatrii, psychologii, pedagogiki.

– Natomiast, jeśli w chwili popełnienia czynu zabronionego nieletni ma ukończone 13 lat, może być umieszczony w okręgowym ośrodku wychowawczym lub w zakładzie poprawczym.

– Zasady odpowiedzialności nieletnich za przejawy demoralizacji i popełnione czyny zabronione reguluje Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 978). Ustawa ta nie przewiduje wymierzania wobec nieletnich „środków karnych”.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy Prawo prasowe. (PAP)

kom/ ftr/ mhr/