Nastoletnia depresja: jak usłyszeć krzyk, gdy nikt nie krzyczy

O tym, jak poważny jest problem depresji wśród nastolatków i jak duża wśród nauczycieli jest potrzeba edukacji związanej z tą chorobą, świadczą liczby. W ciągu dwóch miesięcy, podczas pięciu szkoleń, z pomocy wykwalifikowanych trenerów skorzystało ponad 4000 pracowników oświaty. Najwięcej uczestników pochodziło z dużych miast, ale tryb online umożliwił udział w szkoleniach również mieszkańcom mniejszych miejscowości. Najliczniejszą grupę zawodową stanowili nauczyciele (prawie 2000), potem kolejno pedagodzy i psychologowie. Przeszkolonych zostało również blisko 100 dyrektorów placówek oświaty. Najliczniej reprezentowane były szkoły podstawowe, z których udział w szkoleniach wzięło niemal 2400 osób. Ze szkół ponadpodstawowych przeszkolono prawie 1200 pracowników.

Pandemia SARS-CoV-2 wywróciła świat dzieci i nastolatków do góry nogami. Wystawiła na nierówną walkę z samotnością, lękami, presją i rutyną. Pozbawiła kontaktu z rówieśnikami, którzy mają determinujący wpływ na kształtowanie ich osobowości. „Poczucie osamotnienia, alienacji, braku codziennego wsparcia ze strony przyjaciół i możliwości dzielenia z nimi życia przyczynia się do znacznego pogorszenia dobrostanu psychicznego dzieci i młodzieży - tłumaczy dr n. med. Tomasz Srebnicki, adiunkt w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. - Jeżeli dołączymy do tego utratę dotychczasowych zasobów rodziny, takich jak poczucie bezpieczeństwa, własnej wartości, bezwarunkowej miłości, wówczas przy odpowiedniej podatności biologicznej możemy mieć do czynienia z sytuacją zagrażającą zdrowiu, a niekiedy i życiu dziecka”.

Szacuje się, że blisko 50 proc. polskich nastolatków ma objawy depresji. Tylko w 2020 roku aż 107 nastolatków w Polsce odebrało sobie życie, a 843 podjęło próbę samobójczą. W tym samym roku eksperci z fundacji Dajemy Dzieciom Siłę 747 razy interweniowali, wysyłając policję do dziecka, którego zdrowie lub życie było zagrożone. Większość zgłoszeń dotyczyła prób samobójczych. „Okres pandemii, trwający już ponad rok, jest trudny do zniesienia dla dorosłych, a co dopiero dla dzieci - podkreśla Lucyna Kicińska, członkini Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego oraz Zespołu Roboczego ds. Prewencji Samobójstw i Depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia. - Młodzi ludzie nie potrafią tak skutecznie racjonalizować wszystkich ograniczeń, jakie niesie sytuacja pandemiczna. Poddają się im, bo muszą, ale nawet jeśli podejmują autonomiczne decyzje o wzmożonej izolacji, to wciąż silnie odczuwają jej skutki. Frustracja wynikająca z zamknięcia w domu, siedzenia całe dnie przed komputerem, braku kontaktu z rówieśnikami szczególnie dotyka młodzież, która nie ma szans realizować swoich zadań rozwojowych. To jest też grupa wyjątkowo podatna na wahania nastroju i całkowite, długotrwałe jego obniżenie, skutkujące depresją”.

Ewa Ciepałowicz, organizatorka kampanii Forum Przeciw Depresji: „Pierwszym krokiem w pomocy dzieciom i młodzieży w depresji jest wczesne uchwycenie niekiedy bardzo subtelnych sygnałów. Często jest to niemy krzyk o ratunek. Uwrażliwienie otoczenia na te niewypowiedziane prośby o pomoc to cel, który towarzyszy nam od początku kampanii, ale mam wrażenie, że jeszcze nigdy nie było to tak istotne jak teraz, kiedy często dzieci ze swoimi problemami są pozostawione same sobie. Od tego, czy ktoś je usłyszy, zależy ich zdrowie, a niekiedy i życie. Dlatego też postanowiliśmy szczególnie uczulić nauczycieli na sygnały mogące świadczyć o depresji wśród uczniów. Zależało nam również na wsparciu samych pracowników oświaty - nieczęsto mówi się o ogromie odpowiedzialności, która na nich spoczywa w czasie pandemii. Wyposażyliśmy ich więc w konkretne narzędzia, dzięki którym mogą pomóc uczniom stoczyć trudną walkę z chorobą. Jednym z takich narzędzi jest lekcja pokazowa, którą na każdym z pięciu szkoleń prowadziła Agnieszka Górecka, wiceprezeska Fundacji Edukacji Społecznej. Dla uczestników spotkań został też opracowany scenariusz, który mogą wykorzystać podczas zorganizowanych w swoich placówkach lekcji edukacyjnych na temat depresji”.

„Ostatni rok i okres pandemii pokazały nam paradoksalnie, że nie ma rzeczy niemożliwych, a ograniczenia można przekuć w możliwości. Zdalna nauka zamknęła dzieci i nauczycieli w domach, ale nam tryb życia online pozwolił na dotarcie do ogromnej liczby pracowników placówek oświatowych i przekazanie im wiedzy oraz narzędzi do realnej pomocy dzieciom i młodzieży” – podsumowuje Agnieszka Górecka.

Kampania Forum Przeciw Depresji pod patronatem merytorycznym Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego jest organizowana od 15 lat. Szkolenia dla nauczycieli są realizowane od 2019 r. Honorowy patronat nad szkoleniami objęło Ministerstwo Edukacji Narodowej.

dr n. med. Tomasz Srebnicki

Specjalista psychoterapii dzieci i młodzieży, adiunkt na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, pracuje w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego, superwizor-dydaktyk psychoterapii poznawczo-behawioralnej.

Lucyna Kicińska

Absolwentka Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego, Studium Terapii Narracyjnej. Od 15 lat związana z organizacjami pozarządowymi specjalizującymi się w pomocy telefonicznej i online dzieciom i dorosłym w trudnych sytuacjach życiowych. Członkini Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego oraz Zespołu Roboczego ds. Prewencji Samobójstw i Depresji przy Radzie ds. Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia. Autorka narzędzi edukacyjnych dotyczących bezpieczeństwa dzieci i młodzieży. Prowadzi szkolenia profesjonalistów z zakresu świadczenia pomocy przez telefon i online, przeciwdziałania przemocy, zachowaniom ryzykownym dzieci, autoagresji i samobójstwom.

Agnieszka Górecka

Wiceprezeska Fundacji Edukacji Społecznej, pedagog, terapeutka TSR, trenerka umiejętności psychospołecznych, coach oddechem, specjalistka w zakresie zdrowia psychoseksualnego, współautorka poradników metodycznych z zakresu edukacji zdrowotnej dla nauczycieli, w tym scenariusza lekcji nt. depresji oraz zajęć o depresji w szkołach ponadpodstawowych w ramach pilotażowego programu edukacyjnego.

Ewa Ciepałowicz

Organizatorka Kampanii Forum Przeciw Depresji, specjalistka w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu, marketingu i komunikacji. CSR & Internal Communication Junior Manager w firmie Servier. Zajmuje się tworzeniem oraz wdrażaniem kompleksowych programów CSR i kampanii profilaktyczno-edukacyjnych dotyczących kardiologii, depresji i onkologii.

KONTAKT:

Edyta Janczewska-Zreda

ENEES

e-mail: e.janczewska@enees.pl

tel. 506378533

Źródło informacji: Kampania Forum Przeciw Depresji