CIS: Senat wprowadził poprawki do 2 ustaw reformujących funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego (komunikat)

- Centrum Informacyjne Senatu zawiadamia:

31 lipca 2024 r. Senat wprowadził poprawki do 2 ustaw reformujących funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego. Za przyjęciem ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wraz z 66 poprawkami głosowało 51 senatorów, a 30 było przeciw. Ustawę – Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym wraz z zaakceptowanymi zmianami poparło 51 senatorów, 30 było przeciw.

Senat wprowadził 66 poprawek do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Senatorowie poszerzyli katalog urzędów i funkcji, których sprawowanie ogranicza możliwość kandydowania do TK bez zachowania 4-letniej „karencji”. Oznacza to, że osoba, która: sprawowała urząd Prezydenta RP, mandat posła, senatora, posła do Parlamentu Europejskiego, radnego gminy, powiatu albo sejmiku województwa, pełniła funkcję członka Rady Ministrów, sekretarza stanu albo podsekretarza stanu, wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty albo członka zarządu województwa, będzie mogła kandydować na stanowisko sędziego Trybunału, jeżeli od zakończenia tych funkcji upłynęły co najmniej 4 lata. Kolejna poprawka umożliwia wybranemu przez Sejm sędziemu TK złożenie ślubowania przed notariuszem w razie niemożności jego złożenia wobec Prezydenta RP. Senat sprecyzował postanowienia dotyczące analizy oświadczeń majątkowych sędziów TK i zdecydował, że będą one jawne. Postanowiono, że zażalenie na postanowienie Prezesa TK o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego rozpatrywać będzie Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK zamiast pełnego składu TK. Zrównano wszystkich sędziów TK w stanie spoczynku w zakresie dopuszczalnego wymiaru czasu pracy naukowej (na pełnym etacie). Senatorowie zdecydowali też, że sędzia TK nie będzie mógł orzekać w sprawie aktu prawnego, w którego wydaniu kiedykolwiek uczestniczył jako poseł lub senator. Postanowiono, że Senat będzie uczestnikiem postępowań przed TK w sprawach konstytucyjności umów międzynarodowych ratyfikowanych za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie. Senatorowie umożliwili Rzecznikowi Praw Dziecka i Prezesowi NIK zgłoszenie udziału w każdym postępowaniu przez TK tak, jak jest to w wypadku Rzecznika Praw Obywatelskich. Ostatnia z senackich poprawek usuwa możliwość ubiegania się asystentów z TK o uzyskanie uprawnień prawniczych.

Do ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym Izba wprowadziła 2 poprawki. Pierwsza z nich jest komplementarna do zmian zaproponowanych w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym i zapewnia należytą ochronę danych skarżących w orzeczeniach TK ogłaszanych w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim. Druga poprawka skraca terminy uchwalenia regulaminu TK i statutu Kancelarii przez Zgromadzenie Ogólne, a także ustanawia termin wydania przez prezesa TK i szefa Kancelarii ogółu niezbędnych aktów wewnętrznych.

Ustawy rozpatrzone przez Senat stanowią najważniejsze elementy pakietu naprawczego ministra sprawiedliwości Adama Bodnara, zakładającego kompleksową reformę TK. Na tzw. czteropak składają się jeszcze: uchwała przyjęta przez Sejm w marcu br. i projekt ustawy zmieniającej konstytucję, nad którym pracuje obecnie Senat. Jak uzasadniono, założeniem projektodawców nie było przywrócenie stanu normatywnego sprzed 2015 r., lecz ukształtowanie stanu jakościowo nowego, opartego na całościowej analizie otoczenia normatywnego i krytycznej analizie praktyki orzeczniczej TK w minionych latach oraz poglądów de lege ferenda wyrażanych w literaturze przedmiotu. Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym określa organizację i tryb działania TK. Zgodnie z przepisami wprowadzającymi tę ustawę po przeprowadzeniu reformy moc utracą 3 ustawy odnoszące się obecnie do funkcjonowania TK – o statusie jego sędziów, o organizacji i trybie postępowania przed TK i przepisy wprowadzające ustawę o organizacji i trybie postępowania przed TK. Jednocześnie „nieważne i niewywierające skutków” mają być wydane w ostatnich latach wyroki TK z udziałem „osób nieuprawnionych do orzekania”. Oprócz unieważnienia niektórych wyroków w odniesieniu do obecnych sędziów TK przewidziano, że po wejściu w życie nowych przepisów mogliby oni złożyć oświadczenia, że przechodzą w stan spoczynku. Założono jednak, że „możliwość przejścia w stan spoczynku (...) nie dotyczy osoby nieuprawnionej do orzekania”. Obowiązki prezesa TK przejąć ma sędzia o najdłuższym stażu sędziowskim, Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK ma zaś przedstawić prezydentowi kandydatów na prezesa. Ustawa o TK zwiększa kompetencje Zgromadzenia Ogólnego Sędziów TK i poszerza krąg podmiotów mogących zgłaszać kandydatów na sędziów TK. Składy orzekające w sprawach dyscyplinarnych w Trybunale będą losowane spośród sędziów TK i sędziów TK w stanie spoczynku.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)

kom/ kblu/ mhr/