Elastyczność systemu przyszłością energetyki, ciepłownictwo stawia na OZE i kogenerację

W panelu wzięli udział przedstawiciele administracji europejskiej, regulatora, czołowych przedsiębiorstw branży ciepłowniczej, dostawcy technologii.

Moderująca dyskusję Monika Gruźlewska, dyrektorka Polskiego Towarzystwa Energetyki Cieplnej, wskazała, że transformacja ma całkowicie zmienić oblicze sektora ciepła. Wiąże się ona z szeregiem wyzwań, obejmujących m.in. konieczność zmian w regulacjach, implementację unijnych przepisów, w tym tych dotyczących preferowanych źródeł energii w miksie energetycznym.

„Transformacja ciepłownictwa będzie wymagała działań na wszystkich szczeblach: lokalnym, regionalnym, krajowym, przy wsparciu ram i środków europejskich, ale z maksymalnym wykorzystaniem lokalnego potencjału, czyli dostępnych źródeł, infrastruktury sieciowej i technologii” - mówiła Małgorzata Pinault, kierownik zespołu - polityka efektywności energetycznej: infrastruktura energetyczna, ogrzewanie i chłodzenie, Wydział Efektywności Energetycznej (ENER.B2), Dyrekcja Generalna ds. Energii, Komisja Europejska.

Według niej ciepłownictwo to taka część systemu energetycznego i infrastruktury energetycznej, która ma zasięg i wymiar lokalny. Dlatego właśnie ciepłownictwo doskonale wpisuje się w filozofię i w cele transformacji energetycznej, którymi są odejście od paliw kopalnych i zwiększenie wykorzystania lokalnie dostępnych źródeł energii odpadowej oraz energii odnawialnej.

„Dążymy do systemu, który będzie zdecentralizowany, a jednocześnie zintegrowany na poziomie lokalnym, przez co stanie się bardziej efektywny. Takie systemy ciepłownicze mogą stać się takim lokalnym „krwiobiegiem energetycznym”, który będzie integrował dostępne źródła energii cieplnej, umożliwiał jej przepływy pomiędzy systemami, a także ułatwiał jej alokację w czasie poprzez magazynowanie ciepła” - podkreśliła Małgorzata Pinault.

„Na początku nowej kadencji Komisja Europejska przedstawiła zestaw dokumentów strategicznych - najpierw kompas konkurencyjności dla UE, a następnie, 26 lutego, Pakt dla Czystego Przemysłu wraz z planem działania na rzecz przystępnej cenowo energii. Wszystkie te dokumenty pokazują nową narrację i polityczne priorytety na kolejne pięć lat - ich wspólnym mianownikiem jest łączenie działań na rzecz klimatu z działaniami wspierającymi konkurencyjność, szczególnie przemysłu energochłonnego. Wysokie ceny energii są wskazywane jako główna bariera dla europejskiej gospodarki, stąd nacisk w planie na działania właśnie na kwestie cen energii” - dodała Pinault.

Jej zdaniem transformację należy zacząć od stosowania zasady Energy Efficiency First, czyli efektywność energetyczna przede wszystkim. W pierwszej kolejności należy zmniejszyć zapotrzebowanie na energię, np. poprzez termomodernizację budynków. Następnym krokiem powinno być zwiększenie ilości energii ze źródeł energii odnawialnej, a także dostępnej energii odpadowej. „I to będzie wymagało od sieci ciepłowniczych przekształcenia się w takie sieci, które są bardziej elastyczne i które działają na niższych temperaturach” - zaznaczyła ekspertka.

Rozmawiano również o tym, że jednym z kierunków transformacji może być zwiększenie integracji sektorów elektroenergetycznego i ciepłowniczego.

„Często patrzymy na transformację tych sektorów odrębnie. Natomiast transformacja przecina się w tych sektorach. Ta współpraca pomiędzy nimi już się odbywa, w znacznej mierze od jakiegoś czasu też pod auspicjami Urzędu Regulacji Energetyki” - zwróciła uwagę Renata Mroczek, wiceprezes Urzędu Regulacji Energetyki.
 
Dodała, że został powołany zespół, w którym przedstawiciele ciepłownictwa i elektroenergetyki dzielą się efektami swojej pracy. 

„Moim zdaniem efektywna transformacja bez tej współpracy nie jest możliwa, ale przedstawiciele obu sektorów o tym wiedzą i chcą wzajemnie szukać rozwiązań, chcą świadczyć sobie wzajemne usługi. Mają one wpływ chociażby na uelastycznianie pracy sieci” - uzupełniła Renata Mroczek.

Zwróciła również uwagę, że wyzwaniem w tej współpracy jest to, że ciepłownictwo jest różnorodne. 

„To już nie jest to ciepłownictwo, gdzie były tylko systemy zasilane węglem kamiennym czy węglem brunatnym, potem gazem, ale to jest układanka złożona z wielu puzzli. Myślę, że drobnymi krokami idziemy do przodu i ta transformacja wzajemnie wspierająca, jest tą drogą, którą powinniśmy podążać” - zaznaczyła wiceprezes Urzędu Regulacji Energetyki.

„Taryfy odgrywają istotną rolę w systemie ciepłowniczym, co dostrzegają również sami ciepłownicy - nawet w czasie warsztatów z branżą nie było wielu zwolenników pełnego uwolnienia rynku. System taryfowy nie jest jednak statyczny - zmieniamy nasze podejście, m.in. w zakresie zwrotu z zaangażowanego kapitału, bo obecne przepisy nie traktują kosztów finansowych jako uzasadnionych w kalkulacji taryf. Widzimy też wpływ inwestycji infrastrukturalnych na wzrost kosztów, które trafiają do taryf np. przez amortyzację. Od ubiegłego roku umożliwiliśmy przedsiębiorstwom stosowanie dwóch metod taryfowych - uproszczonej i kosztowej w ramach odrębnych taryf, co wcześniej było niemożliwe. Przejście na metodę kosztową dla jednostek kogeneracji jest jednak jednokierunkowe” - podkreśliła Renata Mroczek z URE.

Mariusz Michałek, wiceprezes zarządu PGE Energia Ciepła, opowiedział, jak Segment Ciepłownictwo w Grupie PGE realizuje transformację. 

„Przyjęliśmy plan neutralności klimatycznej i staramy się podążać za tym planem. Wiadomo, że pierwszym krokiem do neutralności jest dekarbonizacja i tu poczyniliśmy już szereg inwestycji. Dotychczas na realizację inwestycji dekarbonizacyjnych ponieśliśmy nakłady w wysokości 3,6 mld zł i planujemy jeszcze zainwestować między 8 a 10 mld zł” - mówił prezes Michałek.

Zapowiedział, że w tym roku PGE Energia Ciepła odda do użytku swoją największą inwestycję: elektrociepłownię Nowa Czechnica pod Wrocławiem, 315 MW termicznych. Inwestycja ma być niskoemisyjna i składać się z bloku gazowo-parowego, kotłów szczytowo-rezerwowych i akumulatora ciepła, co przyczyni się do znacznego zmniejszenia emisji CO2.

„Jesteśmy na etapie zakontraktowania 10 agregatów kogeneracyjnych w Krakowie, w Pomorzanach - w Szczecinie i kolejnych w Gdyni” - mówił wiceprezes PGE Energia Ciepła. Dodał, że spółka ma też zamiar budować wielkoskalową pompę ciepła oraz, że jako pierwsza w Polsce zaimplementowała w Gdańsku kotły elektrodowe: tylko w ubiegłym roku 10 tysięcy gospodarstw zostało zasilone w wyprodukowaną w nich energię. „Cieszymy się, że mamy zrozumienie wśród naszych partnerów, działamy z samorządami tak, żeby ta ścieżka do zielonego ciepła była jak najbardziej efektywna. Nie wyobrażamy sobie, żeby którąś z dostępnych technologii całkowicie wykluczyć” - podsumował Mariusz Michałek.

Do tematu lokalnego charakteru transformacji w ciepłownictwie odniósł się również
Piotr Górnik, prezes zarządu, Fortum Power and Heat Polska Sp z o.o.

„Ciepłownictwo jest lokalne i czego byśmy nie robili, ono pozostanie lokalne. Z tej perspektywy wykorzystanie lokalnych zasobów jest kluczowe. Mam na myśli ciepło odpadowe, ciepło geotermalne, ale też biomasę, spełniającą kryteria zrównoważonego rozwoju i wykorzystanie frakcji odpadów nienadających się do recyklingu. Wykorzystanie paliwa alternatywnego RDF do produkcji lokalnego ciepła, po pierwsze zamyka gospodarkę odpadami lokalnie, po drugie daje możliwość wykorzystania energii zawartej w odpadach” - mówił prezes Górnik.

Magdalena Bezulska, prezes zarządu, dyrektor generalny Veolia term zadeklarowała, że kierowana przez nią spółka ma konkretny plan na dekarbonizację swoich aktywów.

„Przy dekarbonizacji stawiamy na budowę efektywnych systemów opartych o zasoby lokalne” - powiedziała. Podała też przykłady działań Veolii, takich jak biogazownia w Leżajsku, gdzie 30 proc. ciepła, które ogrzewa miasto pochodzi właśnie z tej instalacji. Inne rozwiązanie zastosowano w Miasteczku Śląskim, gdzie ciepło odpadowe odbierane jest z działającej w sąsiedztwie huty cynku.

„Te przykłady pokazują, że można realizować synergię i można myśleć o systemie jako o jednym organizmie i szukać optymalnych lokalnie rozwiązań dla ciepłownictwa” - podkreśliła prezes Bezulska. "Jesteśmy szalenie dumni z pilotażowego projektu w Lidzbarku Warmińskim - to Ciepłownia Przyszłości, w której zastosowaliśmy m.in. pompy ciepła, trójstopniowy magazyn ciepła i panele fotowoltaiczne. To nie jest lekarstwo na całe duże ciepłownictwo, ale dowód, że można marzyć i wprowadzać realne zmiany. Natomiast w większych systemach kluczowa będzie biomasa - bez niej osiągnięcie 75 proc. OZE i ciepła odpadowego do 2040 roku będzie niezwykle trudne. Potrzebujemy też zmian regulacyjnych - m.in. rozporządzenia GBER, by zwiększyć dopuszczalny poziom pomocy publicznej, co pozwoliłoby realnie wspierać rozwój OZE i technologii Power to Heat, a także modyfikacji mechanizmu wsparcia dla wysokosprawnej kogeneracji” - uzupełniła Magdalena Bezulska.

Marcin Staniszewski, prezes zarządu TAURON Ciepło zwrócił uwagę, że wszystkie spółki energetyczne zaczynają intensywnie pracować nad dekarbonizacją. Dodał, że do 2030 r. TAURON planuje zainwestować w transformację aktywów ciepłowniczych ok. 5 mld zł.

„Dziś coraz wyraźniej widać, że ciepłownictwo może stać się stabilizatorem systemu elektroenergetycznego. Dzięki technologiom takim jak Power to Heat czy pompy ciepła, możliwe jest magazynowanie nadwyżek zielonej energii i wykorzystanie ich do produkcji ciepła. To jeden z filarów naszej strategii - dostęp do energii z OZE i jej efektywne wykorzystanie. Przykładem jest elektrociepłownia w Bielsku-Białej, gdzie realizujemy proces przejścia na wytwarzanie ciepłej wody użytkowej wyłącznie z wykorzystaniem OZE. To pokazuje, że zielona energia może zapewnić nam również zielone ciepło - i to po konkurencyjnych cenach” - powiedział prezes Staniszewski.

Europejski Kongres Gospodarczy konsekwentnie od ponad 17 lat realizuje swoją misję: pozostaje szerokim, otwartym forum debaty o przyszłości europejskiej i polskiej gospodarki.

1200 wyjątkowych prelegentów, 180 inspirujących sesji tematycznych i około 17 tys. gości: organizowany tradycyjnie w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach EKG na stałe zaistniał wśród najważniejszych wydarzeń nie tylko w polskim, ale również europejskim kalendarzu biznesowym.

Źródło informacji: PAP MediaRoom