Sztuczna inteligencja w pracy: perspektywa pracowników

Rozwój sztucznej inteligencji przyspiesza powstawanie i upowszechnienie takich technologii jak autonomiczne samochody, wirtualni asystenci jak Siri w iPhone’ie, narzędzia do automatycznych tłumaczeń, systemy rozpoznawania twarzy czy przewidywania zachowań. Badanie koncentruje się na obawach, nadziejach i oczekiwaniach mieszkańców 3 regionów: Europy (Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Niemiec i Francji), Ameryki Północnej (USA i Kanady) oraz Azji (Chin). W badaniu uczestniczyło ponad 7000 respondentów.

Perspektywa mieszkańców poszczególnych krajów jest niezwykle zróżnicowana. Największymi entuzjastami AI są Chińczycy, ponieważ w ich kraju sztuczna inteligencja znajduje już teraz wiele zastosowań, z których korzystają jako konsumenci. Najwięcej obaw wobec sztucznej inteligencji wyrażają Francuzi – ich gospodarka w niewielkim stopniu wykorzystuje możliwości AI, natomiast mieszkańcy Francji obawiają się skutków dla rynku pracy, pozycji negocjacyjnej pracowników, nierówności społecznych oraz kontroli ludzi. W czasie konferencji prasowej w Paryżu Sylvian Duranton, szef BCG Gamma, poproszony został o komentarz dotyczący rynku polskiego: „Według mnie, Polska dysponuje ogromną liczbą talentów, jeśli chodzi o data science. Macie bardzo wysoki poziom programów na uczelniach. Widzimy, że ich absolwenci, doktorzy pracują na całym świecie w dziedzinie AI i informatyki“. BCG Gamma utworzyło już w Warszawie centrum regionalne na Europe Środkową, w który zatrudnia wybitnych matematyków i informatyków. Na czele polskiego hubu BCG Gamma stoi Franciszek Hutten-Czapski.

Szczegółowe podsumowanie wyników dla każdego kraju przedstawiamy poniżej.

Europa

Francja

Francja jest drugim od końca (po Niemczech) krajem z najniższym poziomem wykorzystania rozwiązań AI – jakieś elementy sztucznej inteligencji wdrożyło tylko 16% firm. Francuzi nie znają sztucznej inteligencji dlatego, że liderzy w ich firmach nie uznali tych rozwiązań za priorytetowe i warte wprowadzenia.

Jednocześnie Francuzi są najbardziej zatroskani tym, w jaki sposób sztuczna inteligencja wpłynie na ich życie jako pracowników: 65% francuskich respondentów martwi się jak AI wpłynie na ich dochody, 50% obawia się o swoje bezpieczeństwo zatrudnienia. 71% francuskich respondentów uważa, że sztuczna inteligencja zdehumanizuje miejsca pracy. również najwyższego udziału.

Tylko 40% francuskich respondentów stwierdziło, że sztuczna inteligencja jest strategicznie ważna w ich firmie i jest to udział najniższy spośród 7 analizowanych krajów.

Pomimo obaw, Francuzi - podobnie jak Niemcy – nie uważają, że AI w ciągu 10 lat może wyeliminować zapotrzebowanie na pracę, jaką wykonują. 69% francuskich respondentów uznało, że sztuczna inteligencja nigdy nie będzie w stanie zastąpić ich pracy.

Niemcy

Innowacyjna gospodarka niemiecka okazuje się jednocześnie tą, gdzie zastosowanie sztucznej inteligencji w firmach – w opinii niemieckich respondentów – jest najniższe. Niemcy z największym niepokojem podchodzą do tego, że AI może negatywnie wpłynąć nie tylko na bezpieczeństwo zatrudnienia, ale również na atmosferę miejsca pracy.

Jednocześnie Niemcy dostrzegają potencjał AI. Wśród narodów europejskich Niemcy są najbardziej otwarci na to, że sztuczna inteligencja może zwiększyć konkurencyjność i poprawić perspektywy rozwoju firm (72% respondentów zgadzało się z tym stwierdzeniem) i może pozwolić pracownikom spędzać więcej czasu na zadaniach tworzących wysoką wartość (64% respondentów) .Niemcy obawiają się o to, jak AI wpłynie na bezpieczeństwo zatrudnienia w krótkim horyzoncie czasu, ale w zestawieniu z innymi krajami mniej martwi ich perspektywa długoterminowej utraty pracy czy negatywny wpływ na firmy, dla których pracują. Tylko 10% Niemców uważa, że sztuczna inteligencja może zastąpić ich pracę w ciągu następnych pięciu lat. 16% niemieckich respondentów powiedziało, że sztuczna inteligencja zagrozi istnieniu firmy, w której pracują – jest to odsetek najniższy wśród wszystkich krajów.

Na koniec, Niemcy najbardziej sceptycznie patrzą na możliwości AI aby tworzyć nowe miejsca pracy w ciągu następnych dziesięciu lat - tylko 37% respondentów zgadza się z tym stwierdzeniem.

Hiszpania

Hiszpanie są największymi optymistami w Europie i należą do światowej czołówki jeśli chodzi o postrzeganie sztucznej inteligencji. Optymizmu nie podważa wiele doświadczeń z zastosowania AI ani obawy o długoterminowy wpływ na wzrost nierówności społecznych, ograniczenie prywatności czy nieuniknioną transformację miejsc pracy. 18% Hiszpanów uważa, że jego pracodawca wykorzystuje sztuczną inteligencję (w Europie jest to wynik drugi, po Wielkiej Brytanii). Spośród hiszpańskich respondentów 71% stwierdziło, że sztuczna inteligencja wzbudza ich zaciekawienie – to o 9 punktów procentowych więcej niż Chiny. Trzy czwarte Hiszpanów stwierdziło, że sztuczna inteligencja może pozytywnie wpłynąć na samopoczucie w pracy.

Podobnie jak Chińczycy, Hiszpanie martwią się również o to, czy ich pracodawcy mogą wykorzystywać AI do tego, aby mieć większą kontrolę nad pracownikami (81%). 70% Hiszpanów obawia się, że AI może odhumanizować miejsce pracy i pod tym względem są oni zbliżeni do Francuzów.

52% Hiszpanów uważa, że sztuczna inteligencja jest strategicznym priorytetem dla organizacji, w których pracują – to drugi najwyższy wynik po Chinach. 29% hiszpańskich respondentów obawia się, że ich obecna praca będzie zagrożona w horyzoncie dziesięciu lat, ale na tle Europy z największą nadzieją podchodzą do tego, że sztuczna inteligencja przyczyni się długoterminowo do tworzenia miejsc pracy.

Wielka Brytania

Wielka Brytania jest najbardziej zaawansowanym pod względem wykorzystania sztucznej inteligencji krajem w Europie - 20% przepytanych Brytyjczyków uważa, że ich pracodawca korzysta z AI. Wśród europejskich firm, które wykorzystują AI, to brytyjscy pracodawcy widzą w tej technologii największy potencjał.

To wszystko nie ogranicza jednak sceptycyzmu Brytyjczyków, którzy są drugim narodem – po Niemcach – najbardziej pesymistycznie patrzących na AI jako sposób na napędzanie rozwoju firm i zwiększania zatrudnienia.

Brytyjczycy nie obawiają się natomiast, że sztuczna inteligencja istotnie zwiększy nierówności między bogatymi a biednymi. Respondenci z Wielkiej Brytanii mają najmniej obaw odnośnie destrukcyjnego wpływu AI na gospodarkę, w szczególności na takie aspekty jak dostępność pracy, zmiana miejsc pracy lub profilu pracowników potrzebnych na rynku w perspektywie 5 lat.

Ameryka Północna

Stany Zjednoczone

24% amerykańskich respondentów pracuje w firmie, która wdraża sztuczną inteligencję i pod względem tego wskaźnika gospodarka USA ustępuje tylko Chinom i Kanadzie. Upowszechnianie AI budzi optymizm – Amerykanie najbardziej pozytywnie postrzegają potencjał AI w zakresie wydajności, dobrego samopoczucia pracowników i wypracowywanych wyników. Są również dość optymistyczne pod względem potencjału AI do generowania wzrostu.

Respondenci w USA w mniejszym stopniu niż mieszkańcy innych krajów martwią się takimi kwestiami jak inwigilacja, dehumanizacja oraz wzrost nierówności społecznych.

Pomimo stosunkowo wysokiego poziomu adopcji w USA, tylko 43% respondentów twierdzi, że ich pracodawcy uważają sztuczną inteligencję za swój strategiczny priorytet.

Spośród siedmiu przebadanych narodowości respondenci z USA są bardziej skłonni wierzyć, że sztuczna inteligencja będzie znajdować zastosowanie w wybranych firmach, ale nie w całej gospodarce. W Stanach Zjednoczonych 49% respondentów podziela to przekonanie, w porównaniu z jedynie 24% w Chinach lub 42% ogółem. Prawie połowa amerykańskich respondentów, 48%, wierzy, że AI stworzy miejsca pracy w ciągu najbliższych dziesięciu lat – to drugi najwyższy wynik po Chinach, gdzie sięga on oszałamiających 91%.

Kanada

26% Kanadyjczyków twierdzi, że ich pracodawcy już wykorzystują sztuczną inteligencję. Są nieco mniej optymistyczni niż Amerykanie pod kątem tego, czy AI zwiększy ich efektywność i poziom zadowolenia z pracy. Są drugą po Chińczykach najbardziej optymistyczną narodowością pod względem oceny zdolności AI do generowania wzrostu.

Spośród siedmiu narodowości Kanadyjczycy najmniej przejmują się tym, że sztuczna inteligencja wyeliminuje zapotrzebowanie na ich pracę. Wraz z USA i Wielką Brytanią, Kanadyjczycy są także względnie optymistyczni, jeśli chodzi o wpływ AI na naturę pracy, atmosferę miejsca pracy i rodzaje zatrudnianych pracowników. Tylko 21% respondentów w Kanadzie twierdzi, że sztuczna inteligencja wpłynie znacząco na sposób organizacji pracy w ciągu najbliższych pięciu lat i jest to drugi najniższy udział po USA.

60% Kanadyjczyków uważa, że sztuczna inteligencja wpłynie na całą gospodarkę, a nie tylko na określone firmy lub branże. Tylko Chińczycy, na poziomie 76%, są bardziej przekonani, że sztuczna inteligencja rozprzestrzeni się szeroko.

Azja

Chiny

Chiny są globalnymi prekursorami w wykorzystaniu AI. Z niespotykanym w żadnym innym kraju optymizmem widzą sztuczną inteligencję jako narzędzie, które pozytywnie wpłynie na ich życie zawodowe, rozwój biznesu, bezpieczeństwo miejsc pracy i wysokość wynagrodzenia.

79% chińskich respondentów uważa, że sztuczna inteligencja pomoże poprawić ich wynagrodzenie, w porównaniu do średniej światowej wynoszącej 50% i 34% we Francji, najmniej optymistycznie nastawionej do AI.

Być może nie jest zaskakujące, że chińscy respondenci są jedyną narodowością, która dostrzega destrukcyjny potencjał sztucznej inteligencji. 51% uważa, że sztuczna inteligencja zmieni ich role i zadania w ciągu następnych pięciu lat (w porównaniu ze średnią globalną wynoszącą 31%), a 76% twierdzi, że sztuczna inteligencja wpłynie na całą gospodarkę, a nie tylko na konkretne firmy i sektory. Tylko 30% chińskich respondentów uważa, że ich praca w obliczu AI jest bezpieczna, w porównaniu ze średnią na świecie wynoszącą 58%.