Rynek żywności ekologicznej w UE: fakty i zasady

Coraz więcej konsumentów w UE kupuje produkty wytwarzane w tradycyjny sposób i z naturalnych składników. Żywność ekologiczna, nazywana też „organic” przestała już być rynkiem niszowym, mimo że nadal stanowi jedynie niewielką część całkowitej produkcji rolnej w UE. Co dokładnie oznacza „organiczny”?

Definicja rolnictwa ekologicznego w UE

Zgodnie z unijnymi regulacjami produkcja ekologiczna w UE oznacza zrównoważony system rolny uwzględniający środowisko i dobrostan zwierząt, ale obejmuje również wszystkie inne etapy łańcucha dostaw żywności.

Unijne rozporządzenie w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych zapewnia przestrzeganie tych samych wysokich standardów jakości w całej UE. Zasady odnoszą się do praktyk rolniczych i akwakultury, przetwarzania i etykietowania żywności, procedur certyfikacyjnych dla rolników, a także do importu produktów ekologicznych spoza UE.

Rolnicy ekologiczni w UE wykorzystują energię i zasoby naturalne w odpowiedzialny sposób, promują zdrowie zwierząt i przyczyniają się do utrzymania różnorodności biologicznej, równowagi ekologicznej i jakości wody oraz gleby.

Do najważniejszych praktyk rolnictwa ekologicznego w UE należą:

Płodozmian w celu efektywnego wykorzystania zasobów

Zakaz stosowania pestycydów chemicznych i nawozów sztucznych

Bardzo ścisłe ograniczenia antybiotyków dla zwierząt

Zakaz organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO)

Wykorzystanie zasobów na miejscu do nawozów naturalnych i pasz dla zwierząt

Pozyskiwanie zwierząt gospodarskich w wolnym wybiegu, na otwartym powietrzu i stosowanie ekologicznej paszy

Dostosowane praktyki hodowli zwierząt

Logo i etykietowanie ekologiczne

Unijne logo ekologiczne („organic”) na produktach spożywczych gwarantuje przestrzeganie przepisów UE dotyczących produkcji ekologicznej. Jest ono obowiązkowe dla żywności paczkowanej. W przypadku żywności przetworzonej oznacza to, że co najmniej 95% składników pochodzenia rolniczego jest organicznych. Markety i inni detaliści mogą oznaczać swoje produkty terminem „organic” tylko wtedy, gdy są zgodne z przepisami.

Nowe zasady eko produktów coraz bliżej

UE pracuje nad aktualizacją istniejących przepisów dotyczących produkcji ekologicznej i etykietowania w odpowiedzi na poważne zmiany, które zmieniły sektor.

Proponowane zmiany obejmują:

Wzmocnienie kontroli (wszyscy operatorzy w całym łańcuchu dostaw żywności (rolnicy, hodowcy, przetwórcy, handlowcy, importerzy) są kontrolowani co najmniej raz w roku).

Wzmocnienie uczciwej konkurencji (producenci z krajów spoza UE, którzy chcą sprzedawać swoje produkty w UE, muszą przestrzegać tych samych zasad, co producenci w UE).

Zapobieganie zanieczyszczeniu pestycydami (rolnicy muszą podjąć środki ostrożności, aby uniknąć przypadkowego zanieczyszczenia pestycydami lub nawozami niedozwolonymi. Produkt traci swój status organiczny, jeśli zanieczyszczenie jest wynikiem oszustwa lub zaniedbania. Kraje UE, które mają progi dla niedozwolonych substancji w żywności ekologicznej, mogą je nadal stosować, ale muszą zezwolić na inne produkty ekologiczne z innych krajów UE na swoich rynkach. Komisja Europejska oceni zasady zwalczania zanieczyszczeń w 2025 r.).

Poprawa dostaw ekologicznych nasion i zwierząt (komputerowa baza danych na temat dostępności ekologicznych nasion i zwierząt jest tworzona w każdym kraju UE).

Gospodarstwa mieszane: rolnicy mogą produkować produkty konwencjonalne oprócz produktów ekologicznych, ale muszą wyraźnie oddzielić swoją działalność rolniczą.

Uproszczenie procedur certyfikacji dla drobnych rolników.