KE uruchamia 2,3 mld na wsparcie MŚP (zlecone)

W jakiej kondycji znajdują się obecnie małe i średnie przedsiębiorstwa w Europie?

Antonio Tajani, wiceprzewodniczący KE, komisarz ds. przemysłu i przedsiębiorczości: W latach 2013-2014 nastąpił przełom dla europejskich małych i średnich przedsiębiorstw. Po ponad pięciu latach niepewnej sytuacji ekonomicznej, ciągnący się kryzys w obszarze zatrudnienia i przychodów MŚP zdaje się zbliżać ku końcowi. Zatrudnienie ustabilizowało się na poziomie nieco powyżej 87 milionów miejsc pracy w 2013 r., podczas gdy całkowity przychód 20,9 milionów MŚP w UE przekroczył poziom sprzed kryzysu (2008 r.). Patrząc na tę sytuację przez pryzmat tego, jak głęboki i rozległy był kryzys gospodarczy, powrót do poziomu sprzed kryzysu jest bezsprzecznym dowodem na prężność MŚP w UE.

Podczas gdy gospodarka Polski nadal podnosi się z konsekwencji kryzysu lat 2008-09, polskie MŚP okazały się być jednymi z bardziej dynamicznych spośród członków UE. W perspektywnie niedalekiej przyszłości oczekiwany jest powrót do stanu sprzed kryzysu. Koniunktura dla Polski na lata 2013-2014 jest pozytywna i dynamiczna, podczas gdy część firm wycofuje się, inne rozpoczynają swoją działalność. Poprawie ulegają panujące warunki, zwłaszcza w zakresie promocji przedsiębiorczości, minimalizacji obciążeń administracyjnych dla nowo powstających firm oraz redukcji kosztów zakładania nowych spółek. Pomimo tych ukierunkowanych udogodnień polskie małe i średnie przedsiębiorstwa nadal osiągają zbyt niskie wyniki w takich kluczowych obszarach jak umiejętności i innowacje, eksport oraz dostęp do finansowania.

Czy dysponujecie raportami z państw członkowskich wskazującymi na skuteczność dyrektywy o walce z opóźnionymi płatnościami?

W całej UE regulowanie zadłużeń z dostawcami z opóźnieniem jest powszechne. Dla dłużnika koszt takiej opóźnionej płatności jest niewielki i traktowany jako nieznaczący. Z punktu widzenia wierzyciela opóźnianie płatności wyrządza ogromną szkodę. Firmy bankrutują, czekając na zaległe należności, ludzie tracą pracę. Co roku setki tysięcy europejskich firm bankrutuje wskutek nieotrzymania należności na czas. MŚP oraz firmy ukierunkowane na eksport są szczególnie narażone na opóźnienia w płatnościach. Kultura nieprzywiązywania wagi do opóźniania płatności musi ulec zmianie i UE wyposaża firmy w odpowiednie narzędzia umożliwiające wprowadzenie tej zmiany w życie.

Państwa członkowie zobowiązane były dostosować prawo krajowe do treści dyrektywy o walce z opóźnionymi płatnościami do 16 marca 2013 r. Do tej pory żadne z nich nie przekazało oficjalnego sprawozdania odnośnie poprawy sytuacji będącej następstwem wprowadzonych zmian, więc na stwierdzenie, czy założenia dyrektywy przekładają się na poprawę sytuacji firm, jest jeszcze za wcześnie. Liczymy na otrzymanie bardziej konkretnych informacji zwrotnych na nadchodzącym spotkaniu ekspertów krajów członkowskich, które odbędzie się w maju 2014.

Jak Komisja Europejska może pomóc MŚP w uzyskaniu łatwiejszego dostępu do kredytów?

Dostęp do finansowania jest nadal jednym z największych problemów wśród europejskich małych i średnich przedsiębiorstw, zgodnie z ankietą „Dostęp do finansowania” z końca 2013 roku to właśnie młode i małe firmy są najbardziej dostknięte tym problemem. Zgodnie z danymi 1/3 ankietowanych nie udało się uzyskać pełnej wartości aplikowanego kredytu, a 15% ankietowanych ocenia, że dostęp do finansowania jest kluczowym problem dla ich firmy. Zdaniem firm warunki finansowania przez banki pogorszyły się w 2013 r. w odniesieniu do stóp procentowych, zabezpieczeń oraz wymogów gwarancyjnych.

Szeroka gama instrumentów finansowych UE została stworzona w celu przyspieszenia tempa inwestycji w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw poprzez gwarancje kredytowe, inwestycje kapitałowe oraz inne mechanizmy obciążania ryzykiem oraz wspierania żywotności MŚP, doświadczających trudnego dostępu do finansowania wynikającego ich zdaniem z wysokiego ryzyka bądź braku wystarczającego zabezpieczenia. Pomoc UE jest przekazywana za pośrednictwem wybranych pośredników finansowych, takich jak banki, firmy leasingowe, towarzystwa gwarancji wzajemnych lub funduszy wysokiego ryzyka (Venture capital).

Instrumenty finansowe Komisji Europejskiej są już sukcesem. Jeden z głównych programów – Program Ramowy na Rzecz Konkurencyjności i Innowacji (2007-13) zarządzany w imieniu Komisji Europejskiej przez Europejski Fundusz Inwestycyjny – ułatwił dostęp ponad 275000 MŚP w Europie do pożyczek o wartości ponad 15 mld euro oraz kapitału typu Venture (kapitał podwyższonego ryzyka) o wartości 2,4 mld euro.

W latach 2014 -2020 Komisja Europejska będzie zwalczać problemy z dostępem do finansowania za pomocą nowego programu na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw i MŚP (COSME). COSME jest pierwszym w historii programem Komisji przeznaczonym wyłącznie dla MŚP i będzie udostępniać instrument gwarancyjny pod pożyczki małych i średnich przedsiębiorstw. Instrument kapitałowy programu będzie również stymulować podaż kapitału typu Venture, ze szczególnym naciskiem na rozbudowę i rozwój działalności MŚP. Ponadto stymulowane będzie finansowanie kapitałowe, które jest szczególnie istotne dla szybko rozwijających się młodych przedsiębiorstw.

COSME to nowe narzędzie Komisji Europejskiej wspierające MŚP. Jak polskie firmy mogą korzystać z tego programu?

Z budżetem wielkości 2,3 mld euro COSME będzie korzystać w Polsce z dorobku Programu Ramowego na rzecz Konkurencyjności i Innowacji. W Polsce jest obecnie czterech pośredników finansowych świadczących kredyty wspierane przez UE oraz ponad 30 partnerów sieci Enterprise Europe Network. Dodatkowo program UE Erasmus dla młodych przedsiębiorców ma cztery lokalne punkty kontaktowe, aby pomóc polskim przedsiębiorcom w nabyciu umiejętności niezbędnych do skutecznego rozpoczęcia i/lub prowadzenia małej firmy w Europie. Są to tylko niektóre przykłady skutecznych programów UE wspierających już biznes w Polsce.

Dla COSME, aby okazał się prawdziwym sukcesem w Polsce, kluczowe jest, aby odpowiednie instytucje pośredniczące były identyczne w całym kraju i zachęcały do aktywnego zaangażowania się w program.

Plan Działania na Rzecz Przedsiębiorczości 2020 obejmuje wszystkie szczeble administracji – europejski, krajowe i regionalne. Jakie znaczenie ma implementacja tego dokumentu dla firm oraz administracji publicznej?

Z wynikiem 4 mln nowych miejsc pracy powstających co roku, nowe firmy, zwłaszcza MŚP, tworzą większość nowych miejsc pracy w Europie. Plan Działania na Rzecz Przedsiębiorczości 2020 ma na celu wspieranie przedsiębiorców i zrewolucjonizowanie kultury przedsiębiorczości w Europie. Plan podkreśla kluczową rolę kształcenia i szkolenia, aby pielęgnować nowe pokolenia przedsiębiorców, i zawiera szczególne środki mające pomóc początkującym przedsiębiorcom wśród takich grup jak: ludzie młodzi, kobiety, osoby starsze, migranci oraz osoby bezrobotne. Wysoki poziom bezrobocia w UE pozostawia niewykorzystane zasoby ludzkie, zwłaszcza wśród kobiet i ludzi młodych. Plan zajmuje się również przeszkodami dla przedsiębiorczości, takimi jak dostępność środków ułatwiających rozpoczynanie biznesu, uczynienie procesu transferu własności firm bardziej udanym, poprawa dostępu do finasowania oraz umożliwienie uczciwym przedsiębiorcom powrotu po upadłości ich firmy poprzez danie drugiej szansy.

Komisja Europejska jest gotowa pomóc administracji państw członkowskich UE w realizacji Planu Działania na Rzecz Przedsiębiorczości 2020 poprzez zapewnienie własnego know-how i wspieranie wymiany doświadczeń i dobrych praktyk wśród krajów członkowskich. Na poziomie krajowym odpowiedzialnym za kierowanie wdrażaniem Planu Działania jest mianowany przez rząd danego państwa wysłannik MŚP.

Jakie są najnowsze osiągnięcia w zakresie polityki przemysłowej UE, w tym sektora obronnego?

Spotkanie Rady Europejskiej w marcu 2014 r. było przełomowym dla polityki przemysłowej UE, jako że po raz pierwszy nacisk położono na kwestie wzrostu, konkurencyjności i zatrudnienia. Zgodnie z decyzją Komisji ramami dla dalszych działań ma być ostatnia polityka przemysłowa - European Industrial Renaissance. Pociąga to za sobą następujące rzeczy:

- Konkurencyjność przemysłu musi być brana pod uwagę we wszystkich obszarach polityki.

- Potencjał rynku wewnętrznego towarów i usług (w tym gospodarki cyfrowej) powinien być nadal wykorzystywany; przedsiębiorczość oraz powstawanie i rozwój MŚP mają być wspierane, a działania mające na celu ułatwienie dostępu do finansowania nadal utrzymane.

- Budżet UE (w ramach programów takich jak COSME H2020 oraz funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, wspieranych przez mechanizmy rynkowe) powinien wspierać konkurencyjność i ułatwić dostęp do finansowania dla MŚP.

- Międzynarodowe aspekty nie powinny być zaniedbywane: jest wezwanie do promowania europejskich i międzynarodowych standardów, jak również kontynuowania zwalczania podrabiania towarów oraz zapewnienia dostępów do podstawowych surowców, które odgrywają kluczową rolę w zaawansowanej produkcji i technologii.

- Osiągnięcia wspierające Kluczowe Technologie Wspomagające (KETs) będą promowane poprzez projekty o znaczeniu europejskim.

W odniesieniu do kwestii obronności, szybko zmieniająca się międzynarodowa sytuacja ekonomiczna i nieustannie pojawiające się nowe kwestie odnośnie bezpieczeństwa sprawiają, że europejski przemysł obronny musi ulec zmianie, jeśi ma być zdolny do utrzymania bezpieczeńśtwa UE w najdchodzących latach. Europejski przemysł obronny napotyka na szereg wyzwań, w tym zwiększoną konkurencję spoza UE, zmniejszenie budżetów w dziedzinie zamówień obronnych, spadek inwestycji w badania i rozwój oraz rozdrobnienie rynków o obrębie UE. Krytycznym problemem dla Komisji jest znalezienie sposobu na zapewnienie sektorowi obronnemu, który jest pionierem w innowacji i wnosi znaczący wkład w szeroko rozumianej gospodarce, kontynuacji w dostarczaniu światowej klasy technologii i produktów wspierających Wspólną Politykę Bezpieczeństwa i Obrony. Obecnie nacisk położony jest na wdrażanie Planu Działania w zakresie Obrony, przedstawionego przez Komisję pod koniec 2013 r., w celu zwiększenia efektywności i konkurencyjności sektora. Komunikat przewiduje środki w celu wzmocnienia wewnętrznego rynku, promowania bardziej konkurencyjnego przemysłu obronnego oraz wspierania synergii pomiędzy badaniami cywilnymi i wojskowymi. Komunikat analizuje również możliwości w obszarach takich jak: energia, przestrzeń oraz możliwości podwójnego stosowania technologii (tzw. „dual- use”).

Jak przemysł UE konkuruje ze wschodzącymi gospodarkami?

Według OECD, oczekuje się, że kraje rozwijające się oraz wschodzące osiągną poziom 60% światowego PKB do roku 2030, co powinno zachęcić europejskie firmy do internacjonalizacji i odkrywania tych nowych rynków. Niemniej jednak, tylko 13% europejskich MŚP jest aktywnych poza granicami UE. Polskie małe i średnie przedsiębiorstwa są coraz bardziej aktywne na arenie międzynarodowej, głównie poprzez export do krajów sąsiadujących w obrębie UE. Dlatego Misja na Rzecz Wzrostu jest przydatnym narzędziem w wychodzeniu za granicę. Do tej pory w misjach wzięło udział ponad 800 członków reprezentujących ponad 570 krajów (wsród nich 9 przedsiębiorstw z Polski), które skierowały swój biznes w stronę krajów o wschodzących gospodarkach spoza UE oraz mniej rozwiniętych regionów o obrębie UE.

Informacje zwrotne od firm pokazują, że misje są użyteczne i skuteczne w odkrywaniu nowych rynków, współpracy sieciowej i wymiany dobrych praktyk. Rzeczywiście, przedstawiciel polskiej firmy, który brał udział w Misjach na Rzecz Wzrostu w Wietnamie i Tajlandii, Robert Dudek, prezes Geotronics Polska Sp. z.o.o przyznał: „Celem mojej wizyty w tych krajach było określenie potencjału pozyslkiwania kontraktów w Wietnamie, Birmie i Tajlandii oraz uzyskanie informacji na temat tych rynków. Dzięki interesującym spotkaniom na wysokim poziomie moje oczekiwania zostały w pełni spełnione”.

Kiedy Europa pod względem innowacyjności dogoni Stany Zjednoczone?

Ostatni Europejski Ranking Innowacyjności potwierdził, że Europa zamknęła połowę swoich luk w dziedzinie innowacyjności w ciagu ostatnich kilku lat. Europa ma kilka najlepszych miejsc na świecie w dziedzinie innowacyjności, jednak nie są one równomiernie rozmieszczone na terenie UE. Dlatego głównym wyzwaniem pozostaje nie tylko utrzymanie mocnych stron europejskich liderów innowacji, ale także przyspieszenie procesu konwergencji w zakresie innowacji. W szczególnoci kraje UE, których poziom innowacyjności okreslony jest na poziomie „skromnie” i „umiarkowanie”, jak są nazywane w rankingu, powinny zintensyfikować swoje wysiłki, gdyż mają do zaoferowania znaczny potencjał dla dalszego rozwoju UE na arenie międzynarodowej.

Polska jest przykładem dużego sukcesu modernizacji gospodarki, ale jej osiągnięcia w dziedzinie innowacyjności są nadal poniżej średniej europejskiej, a proces nadrabiania zaległości nie jest wystarczająco silny. Obecna perspektywa finansowania UE oferuje Polsce bardzo dużo możliwości inwestycyjnych, głównie dzięki pomocy z funduszy strukturalnych, przczyniających się do realizacji strategii Europa 2020. Ważne jest, aby inwestycje koncentrowały się na najbardziej wymagających obszarach. Obszary te obejmują działalność w zakresie innowacji i współpracy między instytucjami badawczymi i przedsiębiorstwami, badań oraz partnerów gospodarczych z zagranicy.

Materiał powstał we współpracy z Unią Europejska - Dyrekcją Generalną ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu (DG ENTR)

Źródło informacji: Unia Europejska – Dyrekcja Generalna ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu (DG ENTR)

UWAGA! Za treść informacji zleconych PAP nie ponosi odpowiedzialności (ZLECONE PAP).