Ekspert: Żywność bezpieczna dla ogółu społeczeństwa nie zawsze jest bezpieczna dla niemowląt i małych dzieci

Wyjątkowe 1 000 pierwszych dni w życiu człowieka rozpoczyna się z chwilą poczęcia i trwa do ok. 3. roku życia. Dostosowanie żywności do unikalnych potrzeb małych dzieci jest bardzo istotne i wynika ze szczególnej wrażliwości młodych organizmów na działanie czynników zewnętrznych (zwłaszcza substancji szkodliwych) oraz dynamicznie zmieniających się potrzeb żywieniowych w ciągu pierwszych 3 lat ich życia.

To szczególny okres, kiedy układ pokarmowy dziecka nadal intensywnie rozwija się. Narządy dojrzewają stopniowo i w początkowym okresie nie funkcjonują jeszcze tak sprawnie, jak u osób dorosłych. To sprawia, że układ detoksykacyjny i wciąż dojrzewający układ odpornościowy nie pozwalają na pełną obronę przed szkodliwymi substancjami, które mogą znajdować się w żywności. Podczas 1 000 pierwszych dni życia zaczyna kształtować się metabolizm dziecka. Otwiera się okno możliwości, w którym kobieta, poprzez odpowiedni sposób żywienia w ciąży, karmienie piersią oraz podawanie dziecku żywności stworzonej z myślą o niemowlętach i małych dzieciach, ma wpływ na kształtowanie jego zdrowia w przyszłości.

"Organizm dziecka stale się rozwija, zarówno pod względem fizycznym, jak i dojrzewania procesów metabolicznych i ośrodkowego układu nerwowego. Istnieją tzw. krytyczne okresy rozwoju, gdy działanie czynnika szkodliwego, ale również korzystne działania czynników zewnętrznych mogą mieć odległe konsekwencje zdrowotne - ten proces nazywamy programowaniem metabolicznym. Zrekompensowanie zmian, które dokonują się w krytycznych okresach rozwoju nie jest w pełni możliwe, jak u człowieka dorosłego. Przykładem programowania metabolicznego jest wzrost ryzyka otyłości związany z wyższym spożyciem białka w okresie niemowlęcym" - mówi prof. dr hab. n. med. Piotr Socha z Kliniki Gastroenterologii, Hepatologii i Zaburzeń Odżywiania w Instytucie "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka".

Opiekunowie powinni zwracać uwagę zarówno na jakość i ilość, jak i na bezpieczeństwo żywności dla najmłodszych. Właśnie opublikowano pierwszy w Polsce raport dot. bezpieczeństwa żywności pt. „Bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci” - kompendium wiedzy na temat niebezpieczeństw związanych z występowaniem zanieczyszczeń żywności. Zanieczyszczenia m.in. pestycydy, metale ciężkie, czy dodatki do żywności np. konserwanty, wzmacniacze smaku czy sztuczne barwniki mają większy wpływ na dzieci do 3 roku życia, których organizm jest bardziej wrażliwy. Dlatego niezwykle ważne jest, aby żywność wprowadzana stopniowo do diety niemowlęcia i następnie małego dziecka była bezpieczna.

"Wprowadzając do diety niemowląt i małych dzieci nowe produkty, należy wybierać żywność przeznaczoną dla tych grup wiekowych. Jeśli wprowadzamy do diety dzieci starszych produkty powszechnego spożycia, zwracajmy uwagę, aby nie zawierały zbyt dużo soli, cukru, nasyconych kwasów tłuszczowych i dozwolonych substancji dodatkowych. Nie podawajmy słodkich, kolorowych napojów. Unikajmy produktów, w których są częściowo utwardzone tłuszcze roślinne, które mogą zawierać izomery trans kwasów tłuszczowych. Czytajmy etykiety" - mówi dr n. farm. Hanna Mojska z Instytutu Żywności i Żywienia.

Jeśli produkt jest oznaczony jako odpowiedni dla niemowląt i małych dzieci i na etykiecie zawiera wskazanie wieku, rodzice mogą być pewni, że spełnia określone normy, wartość odżywcza jest zgodna z wymaganiami prawa oraz dostosowana do potrzeb najmłodszych dzieci i nie zawiera niebezpiecznych zanieczyszczeń.

"W celu zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa żywności, zostały opracowane przepisy prawne określające maksymalne dopuszczalne poziomy w żywności zanieczyszczeń chemicznych i mikrobiologicznych. Jednocześnie pamiętać należy, że żywność bezpieczna dla ogółu społeczeństwa nie zawsze jest w takim samym stopniu bezpieczna dla tzw. grup wrażliwych. Kategorią konsumentów o szczególnej wrażliwości są niemowlęta i małe dzieci" - podkreśla dr n. farm. Hanna Mojska z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie.

Jak podaje raport "Bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci", niemowlęta i małe dzieci są wyjątkowo narażone na toksyczne działanie metali, których nawet niewielkie ilości mogą powodować niekorzystne zmiany, zwłaszcza w ośrodkowym układzie nerwowym. Bezpiecznym wyborem jest żywność, która należy do kategorii produktów szczególnego przeznaczenia żywieniowego. Takie produkty spełniają restrykcyjne normy bezpieczeństwa określone prawem krajowym i Unii Europejskiej, posiadają w swym składzie wyłącznie surowce bezpiecznego pochodzenia i są oznaczone wskazaniem wieku np. po. 6., po 9., po 12. miesiącu życia.

Raport "Bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci" dostępny jest tutaj: http://www.1000dni.pl/up/images/76umk4uqgi8/tbt-raport-www-final.pdf