EKG 2023: jesteśmy przed rewolucją w systemie edukacji

Debata rozpoczęła się od krytyki rankingów wyższych uczelni. Według uczestników jedynym właściwym sposobem oceny polskich szkół są osiągnięcia absolwentów - to, jak radzą sobie w życiu, gdzie pracują, na jakich stanowiskach i czy dobrze wspominają lata spędzone w szkole.

„Nie lubię rankingów, bo to przestarzałe spojrzenie na rzeczywistość. Ranking, który powstał na podstawie napisanych prac naukowych, nie jest miarodajny, bo takie prace piszą już algorytmy” - przekonywała prof. Katarzyna Śledziewska, dyrektor zarządzająca DELab, Wydział Nauk Ekonomicznych UW.

To właśnie sztuczna inteligencja i robotyzacja procesów - jej zdaniem - przyczyniają się do zmian zachodzących na wyższych uczelniach.  

„Trzeba sobie uzmysłowić, że do tej pory uczyliśmy rzeczy, które teraz będą przejmowane przez algorytmy. Nawet programowanie stanie się ich domeną. To jest nowe otwarcie, które wymaga totalnej zmiany naszych postaw” - tłumaczyła prof. Śledziewska.

Także zdaniem prof. Jerzego Lisa, rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, nie ma dziś dobrych systemów oceniających edukację. Na pytanie, jakimi cechami powinien się charakteryzować modelowy absolwent, rektor AGH odpowiada: „krytyczny” i „kreatywny”.

W jego opinii trzeba na nowo zdefiniować kierunki kształcenia. „Jesteśmy przed rewolucją. Potrzebne jest kształcenie bardziej ogólne, grupowe, problemowe. Ważna jest aktywność. Z obserwacji losów absolwentów naszej uczelni wynika, że najlepszą karierę zrobili ci, którzy byli na studiach aktywni - liderzy, działacze samorządu, działający w kołach naukowych, w programie Erasmus - oni są najlepsi” - tłumaczy Jerzy Lis.

Rektor AGH podkreśla, że do dobrego funkcjonowania jego uczelni przyczynia się w dużej mierze kontakt ze środowiskiem technicznym - głównie z przemysłem.

Według prof. Michała Kaczmarczyka, rektora Wyższej Szkoły Humanitas, na liście umiejętności absolutnie kluczowych, których powinien uczyć uniwersytet jest krytyczne myślenie.

„Musimy znaleźć kompromis pomiędzy dyktatem rynku, a dochodzeniem do prawdy, duchem humanistycznym. Musimy traktować szkołę wyższą jako miejsce, gdzie poszerzamy horyzonty i uczymy myśleć. Bez umiejętności krytycznego myślenia i wychodzenia poza schemat nie będziemy twórczy” - przekonywał Michał Kaczmarczyk.

W opinii uczestników debaty w czasach, kiedy niemal każde zadanie można zlecić sztucznej inteligencji, efekt pracy studenta przestał być ważny - ważniejsze stało się samo dochodzenie do tego efektu: szukanie źródeł materiałów, selekcja, analiza.

„Nauczyciel musi mieć swobodę w prowadzeniu przedmiotu, żeby był dostosowany do rzeczywistości - a tego kompletnie nie ma. Znam nauczycieli, którzy w domu nie mają laptopa” - przekonywał Maciej Kawecki, prezes Instytutu Lema, dziekan Wyższej Szkoły Bankowej w Warszawie.

Zwrócił on uwagę na problemy finansowe, z którymi zmaga się system edukacji.

„Brak pieniędzy na poziomie szkół rodzi taki efekt, że nauczyciele poświęcają dużo czasu na korepetycje, żeby dorobić. W tym czasie nauczyciel powinien odpoczywać albo się dokształcać” - mówił Maciej Kawecki.

Problemy szkół podstawowych i ponadpodstawowych poruszył Marcin Kempka, CEO LIBRUS sp. z o.o., sp. k. Wspomniał on o słabej kondycji psychicznej uczniów i o konieczności pielęgnowania mocnych stron dzieci.

„To, co w mojej szkole było fajne, to nauczyciele, którzy nauczyli mnie myśleć, interpretować i wyszukiwać informacje. W szkole powinniśmy się uczyć, zdobywać wiedzę, ale także rozwijać pasję” - przekonywał Marcin Kempka.

Bartłomiej Nita, prorektor ds. finansów i rozwoju Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, zwrócił uwagę, że system szkolnictwa wyższego powinien być lepiej dostosowany do współczesnych warunków, ukształtowanych przez rozwój technologii, zmiany na rynku pracy, zmieniające się oczekiwania studentów.

„Wśród trzech podstawowych kwalifikacji - wiedzy, umiejętności, kompetencji społecznych - wiedza jest na samym końcu, jest najmniej potrzebna” - przekonywał Bartłomiej Nita.

O wiele bardziej niż wiedza - jego zdaniem - w procesie edukacji będzie się liczyła zdolność samodzielnego myślenia i krytycznego podejścia do badania problemów, a także umiejętność współpracy, gromadzenia i przetwarzania informacji, reagowania na nowe zjawiska. Bartłomiej Nita podkreślił, że dostosowanie systemu edukacji do nowych wymogów będzie wymagało przeprojektowania schematu myślenia w polskich uczelniach.

Europejski Kongres Gospodarczy w Katowicach odbywa się w dniach 24-26 kwietnia. Należy do największych tego typu spotkań świata biznesu, nauki i polityki w Europie Środkowej. W tegorocznej edycji bierze udział ok. 11 tys. uczestników.

Źródło informacji: PAP MediaRoom