Specjalne wyróżnienie Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej za wykrycie fal grawitacyjnych 100 lat po przewidzeniu ich istnienia przez Alberta Einsteina

Nagroda w wysokości 3 mln USD trafi do założycieli obserwatorium LIGO, Ronalda W. P. Drevera, Kipa S. Thorne'a oraz Rainera Weissa oraz 1 012 współpracowników.

San Francisco, 3 maja 2016 r. /PRNewswire/ - Jury konkursu Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej ogłosiło dziś przyznanie specjalnego wyróżnienia, będącego dowodem uznania dla naukowców i inżynierów, którzy przyczynili się do przełomowego wykrycia fal grawitacyjnych, które ogłoszono 11 lutego 2016 roku.

Specjalne wyróżnienie Breakthrough Prize może zostać przyznane w dowolnym czasie w celu uznania niezwykłych osiągnięć naukowych. Nagroda w wysokości 3 mln USD zostanie podzielona między dwoma grupami laureatów: trzema założycielami obserwatorium Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO), którzy podzielą się po równo kwotą 1 mln USD oraz 1 012 współpracownikami w pracy nad eksperymentem, z których każdy otrzyma równą kwotę z puli 2 mln USD.

Założyciele obserwatorium LIDO to Ronald W. P. Drever, emerytowany profesor fizyki na uczelni Caltech, Kip S. Thorne, emerytowany profesor fizyki teoretycznej im. Feynmana na uczelni Caltech oraz Rainer Weiss, emerytowany profesor fizyki na MIT.

W skład grupy współpracowników, którzy otrzymają nagrodę do podziału, wchodzi 1 005 autorów artykułu naukowego opisującego odkrycie fal grawitacyjnych, pracujących w wielu instytucjach współpracujących z obserwatorium LIGO oraz powiązanym eksperymentem Virgo Collaboration. Część nagrody otrzyma także siedmiu naukowców, którzy znacznie przyczynili się do sukcesu obserwatorium LIGO. Ich nazwiska można poznać pod łączem podanym poniżej.

Laureaci zostaną odznaczeni w trakcie ceremonii rozdania nagród 2017 Breakthrough Prize jesienią 2016 r. W trakcie tego wydarzenia zostanie także ogłoszony zwycięzca dorocznej nagrody Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej, nagrody odrębnej od specjalnego wyróżnienia, a także podani zostaną laureaci nagród Breakthrough Prize w zakresie nauk przyrodniczych i matematyki. Nominacje do nagród potrwają aż do 31 maja 2016 r., a głosy można oddawać przez internet pod adresem: https://breakthroughprize.org.

"To odkrycie ma ogromne znaczenie. Po pierwsze jest dowodem na ogólną teorię względności i wynikające z niej prognozy interakcji czarnych dziur. Po drugie stanowi początek nowej ery w astronomii, dzięki której poznamy wszechświat przez zupełnie inne media. Zespół LIGO z całą pewnością zasługuje na specjalne wyróżnienie Breakthrough Prize" - skomentował Stephen Hawking, który sam otrzymał wyróżnienie specjalne Breakthrough Prize w 2013 roku.

"Kreatywność genialnych umysłów, ogrom pracy wspaniałych naukowców i sam wszechświat, wszyscy połączyli siły w stworzeniu tej idealnej historii naukowej" - skomentował Yuri Milner, jeden z fundatorów nagród Breakthrough Prize.

"To wspaniałe odkrycie pozwala nam po raz pierwszy zaobserwować niezwykłe mechanizmy działania teorii Einsteina. W moich czasach studenckich założenia teoretyczne na temat czarnych dziur przypominały science fiction, a teraz okazały się prawdziwe" - dodał Edward Witten, przewodniczący jury konkursowego.

LIGO

Koncepcja detektorów fal grawitacyjnych LIGO i prace badawcze nad projektem rozpoczęły się w latach 60. minionego stulecia. Obserwatorium LIGO tworzono w latach 1994 do 2002 w ramach współpracy uczelni Caltech i MIT wraz z Narodową Fundacją Nauki w Stanach Zjednoczonych w celu obserwacji fal grawitacyjnych przewidzianych w ramach ogólnej teorii względności Einsteina. Po znacznej rozbudowie w latach 2010-2015 w obserwatorium niemal od razu zaobserwowano falę grawitacyjną, która doprowadziła do zaburzenia struktury czasoprzestrzeni w trakcie zetknięcia z Ziemią. Zaburzenie wykryte w dwóch 4KM obserwatoriach LIGO w Hanford w Waszyngtonie i Livingston w stanie Luizjana miało rozmiar nieprzekraczający miliardowej miliarda metra. Fala wywodziła się z dwóch czarnych dziur o masie przekraczającej 30-krotność masy Słońca, które zmierzały w swoim kierunku w odległości 1,3 miliarda lat świetlnych. Odkrycie jest początkiem nowej ery astronomii fal grawitacyjnych, która pozwoli lepiej poznać niektóre z najbardziej spektakularnych i potężnych zjawisk naturalnych, a także przyczyni się do rozwiania niektórych tajemnic początków wszechświata.

Wyróżnienie specjalne Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej

Wyróżnienie specjalne Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej może być przyznane przez jury konkursowe według uznania, poza nagrodą Breakthrough Prize przyznawaną zgodnie z corocznymi nominacjami. Do grona laureatów wyróżnienia specjalnego należy siedmiu liderów zespołów Wielkiego Zderzacza Hadronów, którzy przyczynili się do odkrycia Bozonu Higgsa.

W skład jury konkursowego wyróżnienia specjalnego Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej w roku 2016 weszli: Nima Arkani-Hamed, Lyn Evans, Michael B. Green, Alan Guth, Stephen Hawking, Joseph Incandela, Takaaki Kajita, Alexei Kitaev, Maxim Kontsevich, Andrei Linde, Arthur McDonald, Juan Maldacena, Saul Perlmutter, Alexander Polyakov, Adam Riess, John H. Schwarz, Nathan Seiberg, Ashoke Sen, Yifang Wang i Edward Witten.

Nagroda Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej

Nagroda Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej jest wyrazem uznania dla tych, którzy przyczynili się do poszerzania horyzontów wiedzy ludzkości. Nominowani do nagrody mogą być wszyscy fizycy - teoretyczni, matematyczni i eksperymentalni - pracujący nad rozwikłaniem najważniejszych zagadek wszechświata. Nagroda może zostać podzielona między dowolną liczbę naukowców.

Zarówno nagroda Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej, jak i specjalne wyróżnienie fundowane są z grantów fundacji Milner Global Foundation.

Nagroda Breakthrough Prize

Już piąty rok z rzędu najważniejszym naukowcom na świecie zostaną przyznane nagrody Breakthrough Prize. Każda nagroda wynosi 3 mln USD i może zostać przyznana w dziedzinie nauk przyrodniczych (do pięciu laureatów rocznie), fizyki fundamentalnej (jeden laureat rocznie) i matematyki (jeden laureat rocznie). Ponadto każdego roku młodym naukowcom przyznawanych jest do trzech nagród New Horizons in Physics i New Horizons in Mathematics w zakresie fizyki i matematyki. Laureaci biorą udział w transmitowanej ceremonii wręczania nagród w celu jeszcze większego podkreślenia ich osiągnięć i zainspirowania kolejnych pokoleń naukowców. W ramach ceremonii odbywa się także szereg wykładów i debat. Nagrody Breakthrough Prize były w przeszłości fundowane przez Sergeya Brina i Anne Wojcicki, Jacka Ma i Cathy Zhang, Marka Zuckerberga i Priscillę Chan oraz Yuriego i Julię Milnerów. Zwycięzców nagród wyłania jury, w którego skład wchodzą laureaci lat poprzednich.

Więcej informacji na temat nagród Breakthrough Prize można znaleźć na stronie: www.breakthroughprize.org.

Wyróżnienie specjalne 2016 Breakthrough Prize w fizyce fundamentalnej

Zakres: za zaobserwowanie fal grawitacyjnych prowadzącego do rozpoczęcia nowej ery w astronomii i fizyce.

Laureaci (1 015):

Założyciele obserwatorium Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO):

- Ronald W. P. Drever, Caltech,

- Kip S. Thorne, Caltech,

- Rainer Weiss, MIT.

- Współpracownicy (1 012), którzy znacznie przyczynili się do sukcesu obserwatorium LIGO. Pełna lista nazwisk i instytucji współpracowników znajduje się pod adresem: https://breakthroughprize.org/News/32.

Źródło: Breakthrough Prize