Polscy naukowcy opracowali testy genetyczne pomocne w profilaktyce zdrowotnej

Zdaniem obydwu naukowców stworzone przez nich narzędzie daje możliwość uzyskania czegoś w rodzaju instrukcji obsługi własnego organizmu.

"Wiedza na temat naszych genów może zmienić bardzo dużo w profilaktyce, którą najlepiej jest wprowadzać od pierwszych dni życia" - tłumaczy dr Adam Kuzdraliński, wiceprezes spółki VitaGenum. Według niego sprawdzając, jakie mamy warianty DNA odpowiedzialne np. za metabolizowanie i przyswajanie różnych składników pokarmowych, w tym witamin albo za predyspozycje do otyłości czy cukrzycy typu 2, możemy dowiedzieć się, jakie zachowania powinniśmy wdrażać, by żyć zdrowiej i dłużej.

Na pomysł stworzenia takiego narzędzia służącego do profilaktyki naukowcy wpadli już w 2006 r. "W pracy naukowej, podczas konsultacji dietetycznych zauważyłem, że odpowiednio dobrana dieta działająca na jednego pacjenta, może być zupełnie nieskuteczna w przypadku drugiego, mimo że obaj mają podobną masę ciała, wzrost, podobne zachowania żywieniowe i aktywność. Zacząłem się zastanawiać, jaka jest tego przyczyna i oczywiste dla mnie było, że musi ona leżeć w człowieku" - mówi dr Tomasz Czernecki, prezes spółki VitaGenum.

Wspólnie z dr Kuzdralińskim doszli do wniosku, że w doborze optymalnego programu żywieniowego dla poszczególnych osób może pomóc sprawdzanie u nich polimorfizmów genetycznych, czyli drobnych różnic w DNA odpowiedzialnych za metabolizm składników pokarmowych.

Tak powstało VitaGenum - firma oferująca narzędzie do podejmowania świadomej profilaktyki zdrowotnej. Metodę oznaczania polimorfizmów DNA zaprojektował dr Kuzdraliński.

"Aktualnie oferujemy analizę łącznie 18 tzw. markerów genetycznych, w ramach dziewięciu pakietów, w zależności od potrzeb różnych osób" - wyjaśnia dr Czernecki.

Na przykład, w ramach pakietu "Nadwaga i otyłość" sprawdzane są genetyczne predyspozycje do nadwagi i otyłości, a także do zespołu metabolicznego. Pakiet "Nadwaga i Otyłość Plus" umożliwia dodatkowo oznaczenie predyspozycji do cukrzycy typu 2 i zaburzeń metabolizmu glukozy.

"Jeżeli takie badanie wykaże np., że dziecko ma genetyczną predyspozycję do cukrzycy typu 2, to od najwcześniejszych dni życia możemy odpowiednio modyfikować jego dietę" - tłumaczy dr Czernecki. Na przykład, zamiast wprowadzać w piątym - szóstym miesiącu życia przeciery na bazie owoców, możemy wprowadzić przeciery warzywne. Wtedy nie narażamy malucha na zbyt duże skoki poziomu glukozy we krwi, do których może mieć genetyczną skłonność. "Dzięki umiejętnemu żywieniu cukrzyca u takiej osoby może nie rozwinąć się wcale lub rozwinie się znacznie później" - podkreśla specjalista.

Pakiet "Ciąża" umożliwia przyszłym mamom sprawdzenie wariantów genetycznych, które mają wpływ na metabolizm witaminy D i kwasu foliowego, czyli dwóch związków niezbędnych do prawidłowego przebiegu ciąży i rozwoju płodu. Gorsze wchłanianie tych witamin może dotyczyć co drugiej kobiety. Wiedząc to przyszła mama może się odpowiednio zabezpieczyć przed niedoborami i ich negatywnymi skutkami.

"Dla amatorów sportu, którzy chcą się dowiedzieć, jaki mają rodzaj mięśni i czy są bardziej predysponowani do wysiłku tlenowego, czy beztlenowego przygotowaliśmy pakiet 'Sport - rodzaj mięśni'" - mówi dr Kuzdraliński. Z kolei większy pakiet „Sport” będzie idealny dla osób, które chcą świadomie podjąć decyzję, co do rodzaju uprawianej dyscypliny sportowej i planu treningów. Wykonanie takich badań pozwoli dowiedzieć się np., czy ktoś jest bardziej predysponowany do bycia sprinterem, czy maratończykiem.

Dostępny jest też pakiet "Nietolerancje pokarmowe" pozwalający ocenić nasze predyspozycje do nietolerancji laktozy, cukru obecnego w mleku oraz fruktozy, cukru obecnego w owocach i wielu produktach spożywczych słodzonych syropem glukozowo-fruktozowym. Z kolei, dzięki pakietowi "Uroda" dowiemy się, jak nasz organizm wchłania, transportuje i przetwarza witaminy istotne dla utrzymania m.in. zdrowej skóry, włosów i paznokci. Na tej podstawie będziemy mogli wybrać odpowiedni dla naszej cery kosmetyk lub tak zmodyfikować dietę by uniknąć niepotrzebnych wizyt u kosmetyczki.

Można również ocenić, w jakim tempie nasz organizm metabolizuje kofeinę (pakiet "Metabolizm kofeiny"). Osoby, u których proces ten zachodzi wolno nie powinny np. pić dużych ilości kawy, ponieważ wiąże się to z wyższym ryzykiem zawału serca. "Tak naprawdę, dzięki temu badaniu możemy zdobyć znacznie więcej informacji, również na temat metabolizmu wielu leków i toksyn w naszym organizmie" - tłumaczy dr Kuzdraliński.

Ceny pakietów zaczynają się już od 300 zł. Najdroższy z nich "Witaminy", który pozwala ocenić, jak organizm metabolizuje sześć różnych witamin, kosztuje 620 zł.

Zamówienie pakietu, jak również pobranie materiału DNA do badań jest bardzo proste. O szczegółach można dowiedzieć się na stronie internetowej: www.vitagenum.pl.

"To co wyróżnia nasze badanie na tle innych to fakt, że nie przesyłamy wyników i ich omówienia w wersji drukowanej. Każda osoba, która wykonała test ma w naszym serwisie internetowym swoje konto, które - jeśli sobie tego życzy - może pozostawić na czas nieograniczony i wraz z rozwojem nauki otrzymywać regularnie aktualizacje informacji na temat oznaczonych u siebie markerów genetycznych" - podkreśla dr Czernecki.

Naukowcy zaznaczają, że cały czas śledzą literaturę naukową i pojawiające się w niej nowe dane. "W tekście, który jest interpretacją do wyników badania zamieszczamy odnośniki do bazy literaturowej. Przeważnie jest to 40-60 pozycji" - mówi dr Kuzdraliński.

Podkreśla, że są to publikacje w renomowanych czasopismach naukowych, dotyczące badań wykonanych na wielu tysiącach osób. "O ile to możliwe staramy się uwzględniać te badania, które obejmowały również Polaków. Jest to bardzo ważne, gdyż dowodzi, że dany marker genetyczny ma mocny związek z daną cechą w populacji polskiej" - podsumowuje specjalista.