Think Tank SGH dla ochrony zdrowia zabiera głos w dyskusji o niezbędnych zmianach w finansowaniu NFZ

Według wyliczeń ekspertów Think Tanku SGH dla ochrony zdrowia w latach 2025-2027 ubezpieczeniowa luka finansowa dla zdrowia (czyli w finansach NFZ) wyniesie łącznie ok. 111,4 mld zł. 

Prof. SGH Anna Ruzik-Sierdzińska, ekspertka w obszarze rynku pracy, zwraca uwagę, że system ochrony zdrowia potrzebuje dodatkowych funduszy ze względu na zmiany demograficzne. 

„Będziemy mieli coraz więcej osób starszych, więc wydatki na ochronę zdrowia będą większe” - przekonuje prof. SGH Anna Ruzik-Sierdzińska. 

Raport „10 nowych źródeł finansowania NFZ” został przygotowany przez zespół ekspertów w ramach działalności Think Tanku SGH dla ochrony zdrowia.

„Wskazujemy różne źródła finansowania, żeby docelowo sprostać ustawowemu zobowiązaniu przeznaczania 7 proc. PKB na zdrowie” - informuje prof. SGH Monika Raulinajtys-Grzybek, kierowniczka Katedry Rachunkowości Menedżerskiej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie i Think Tanku SGH dla ochrony zdrowia. „Mamy nadzieję, że ten raport przyczyni się do dalszych prac nad reformą finansów publicznej ochrony zdrowia w Polsce” - dodaje.

Proponowane przez ekspertów SGH rozwiązania są różnorodne. Według badaczy obecny model, w którym składki opłaca jedynie 70 proc. uprawnionych, wymaga gruntownej przebudowy - również z uwagi na przewidywane zmiany w strukturze ludności i zmniejszenie liczby osób pracujących na rzecz liczby emerytów. Można rozważyć podniesienie składki zdrowotnej płaconej przez wszystkie grupy społeczne, w tym wyrównanie obciążenia osób pracujących na umowie o pracę oraz prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, a także adekwatną waloryzację składek wnoszonych przez rolników. 

„Innym rozwiązaniem jest zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Takie działanie zwiększy udział pracujących w strukturze opłacających składki, a zmniejszy udział składek zdrowotnych odprowadzanych od emerytów ze środków ZUS” - informuje prof. SGH Monika Raulinajtys-Grzybek. 

Prof. SGH Barbara Więckowska, współautorka raportu, postuluje stopniowy wzrost składki zdrowotnej opłacanej przez pracowników, emerytów i rencistów przez kolejne cztery lata do poziomu 10 proc. 

„Polska to jedyny kraj w Europie, w którym pracodawca nie uczestniczy w opłacaniu składek zdrowotnych pracowników - może warto to zmienić. Możliwe jest także wprowadzenie finansowanych składek zdrowotnych dla dzieci z budżetu państwa” - wylicza współautorka raportu.

Kolejną koncepcją może być częściowa zmiana modelu działania publicznej opieki zdrowotnej, pozwalająca na rozwój prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych, przeznaczonych na współfinansowanie usług realizowanych w systemie publicznym, oraz współfinansowanie świadczeń przez pacjentów. Podejście to łamie istniejącą dziś barierę dzielącą sektory prywatny i publiczny.

Eksperci SGH przedstawiają dokładne wyliczenia oczekiwanych wpływów do systemu opieki zdrowotnej w Polsce wskutek wdrożenia poszczególnych propozycji zmian. Zakładają, że zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn mogłoby docelowo zwiększyć wpływy NFZ o 5,7 mld zł w latach 2025-2027. Z kolei współpłacenie za wybrane świadczenia zdrowotne mogłoby przynieść dodatkowe 2,1 mld zł rocznie (łącznie 6,3 mld zł w latach 2025-2027).

Podniesienie składki zdrowotnej (dla wszystkich opłacających) o 0,25 p.p. rocznie przez 4 lata i ograniczenie uprawnień do preferencyjnego ubezpieczenia w KRUS przyniosłoby łącznie 36,6 mld zł w latach 2025-2027. Wprowadzenie 2,5-procentowej składki zdrowotnej płaconej przez pracodawców to łącznie 41,9 mld zł w latach 2025-2027. Finansowanie składek zdrowotnych dla dzieci z budżetu państwa to wpływ do NFZ na poziomie 16 mld zł rocznie (48 mld zł w latach 2025-2027).

Artur Białoszewski, dyrektor Ośrodka Strategii i Analiz Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie oraz współautor raportu, przekonuje, że system mogą wspierać także dodatkowe źródła, takie jak podatki od tzw. grzechów zdrowotnych, które w 2024 roku stanowiły 1,9 mld zł w budżecie NFZ, a ich potencjalny wzrost mógłby zwiększyć wpływy łącznie o 2,1-3,0 mld zł w latach 2025-2027.

„Podatek cukrowy i nowy podatek tłuszczowy od fastfoodów i chipsów, oprócz przychodów, polepszy zdrowie populacji” - zauważa Artur Białoszewski.

Autorzy opracowania przyznają, że wprowadzenie zmian w zasadach finasowania NFZ będzie trudne ze względu na „opór społeczny”. Dlatego, zdaniem dr. Mirosława Oczkosia, komunikacja powinna zostać oparta na emocjach: jak ma to obecnie miejsce w kontekście rosnących wydatków na bezpieczeństwo. 

„Nasz raport ma na celu wywołać dyskusję - trudną, ale nieuniknioną - jaki model publicznej opieki zdrowotnej będziemy mieć w Polsce w kolejnych latach. To zaproszenie do rozmowy” - podsumowała kierowniczka Think Tanku SGH dla ochrony zdrowia.

Z raportem można zapoznać się tutaj: https://www.sgh.waw.pl/sites/sgh.waw.pl/files/2025-03/10-nowychzrodel-finansowania-nfz.pdf 

Źródło informacji: PAP MediaRoom