Polskie Towarzystwo Geograficzne obchodzi 100. rocznicę powstania

Na Uniwersytecie Warszawskim odbył się Kongres Geografii Polskiej, na którym przyjęto "jubileuszowe przesłanie do geografów świata" z okazji 100. rocznicy utworzenia Polskiego Towarzystwa Geograficznego (PTG).

"Pokolenia geografów miały swój wkład w budowę Polski wolnej i niepodległej, mądrej i sprawiedliwej" - oświadczyli na wstępie członkowie Towarzystwa.

Przypomnieli, że organizację zrzeszającą polskich geografów postanowiono utworzyć u progu odzyskania przez Polskę niepodległości, uznając, że geografia stanowi tę dziedzinę wiedzy, która będzie szczególnie potrzebna wyzwalającej się z niewoli Polsce.

"Powszechnym uznaniem cieszył się wysiłek geografów przy scalaniu terytorium Polski i wyznaczaniu na Konferencji Paryskiej (1919-1920) granic Rzeczypospolitej, ich udział w pracach na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego i kulturalnego kraju, a także działania w zakresie kształtowania świadomości narodowej i patriotycznej społeczeństwa, w tym zwłaszcza młodzieży" - podkreślono w dokumencie.

W przesłaniu przypomniano, że "w okresie drugiej wojny światowej geografowie stanowili tę część polskiej inteligencji, która w pierwszej kolejności była represjonowana przez okupantów niemieckich i sowieckich".

"Mimo niebezpieczeństw, Polskie Towarzystwo Geograficzne nie przerwało swojej działalności. Odbywały się spotkania, a członkowie Towarzystwa angażowali się w akcję tajnego nauczania, pełnili odpowiedzialne funkcje w Państwie Podziemnym i w Armii Krajowej, prowadzili badania naukowe, walczyli o zachowanie w społeczeństwie świadomości narodowej. Wielu spośród nich za manifestowaną postawę Geografa-Polaka zapłaciło najwyższą cenę - własne życie" - zauważono w dokumencie.

Członkowie PTG podkreślili, że po drugiej wojnie światowej Towarzystwo włączyło się w proces odbudowy zniszczonej Polski. "Geografowie brali udział w opracowaniu wszystkich koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju, w pracach nad zmianami podziału administracyjnego, prognozowaniu zmian społeczno-gospodarczych, planach ochrony środowiska i krajobrazu" - wyjaśnili.

Dodali przy tym, że współcześnie geografowie uczestniczą w opracowaniu strategii i planów rozwoju na wszystkich szczeblach administracji rządowej i samorządowej.

"Polskie Towarzystwo Geograficzne wniosło znaczący dorobek do geografii światowej. Od 1924 roku ściśle współpracuje z Międzynarodową Unią Geograficzną. Wielu Polaków pełniło ważne funkcje w MUG (…) Po wojnie, mimo +żelaznej kurtyny+, polscy geografowie z powodzeniem rozwijali współpracę międzynarodową. Do 1989 roku Polska stanowiła centralne miejsce spotkań geografów świata zachodniego i wschodniego" - wskazali członkowie Towarzystwa.

Geografowie podkreślili ponadto, że "pomimo różnych zawirowań historycznych", środowisko zawsze starało się zachować jedność i nie ulegać koniunkturalnym wpływom politycznym. "W postępowaniu badawczym geografów zawsze dominowało dążenie dojścia do prawdy przez duże +P+ i wola służby społeczeństwu" - oświadczyli.

Ich zdaniem, tragicznym okresem w geografii światowej były lata, gdy w krajach totalitarnych niektórzy, czasem nawet wybitni geografowie, zdradzili etos naukowca i uczciwego człowieka, podporządkowując się zbrodniczej ideologii faszystowskiej czy komunistycznej.

"Mając na uwadze tragiczne doświadczenia geografii apelujemy: zamknijmy bramy naszych warsztatów pracy oraz Towarzystw przed taką złą ideologią i polityką, która niesie nienawiść, burzy umysły, zamyka usta. Nie dajmy się uwieść zakłamaniu i zniewoleniu! Nie odrzucajmy wolności, w tym również wolności badań i wolności słowa!" - napisano przesłaniu.

Geografowie podkreślili, że obchodzą jubileusz "w poczuciu dumy ze zrealizowania z nawiązką" celu, jaki w 1918 roku nakreślili twórcy Towarzystwa. "Powinniśmy odpowiedzialnie uświadomić wszystkim, że świat bez geografii byłby konstrukcją ułomną i ubogą" - podsumowano w przesłaniu.

Kongres Geografii Polskiej był częścią obchodów Roku Polskiej Geografii.