Po ponad 30 latach opracowano nowe wytyczne dotyczące operacji redukcji masy

NEWBERRY, Floryda., 21 października 2022 r. /PRNewswire/ -- Dwa stowarzyszenia będące światowym autorytetem w dziedzinie chirurgii bariatrycznej i metabolicznej wydały nowe, oparte na dowodach wytyczne kliniczne, które m.in. rozszerzają grupę pacjentów kwalifikujących się do zabiegu redukcji masy ciała i zalecają stosowanie chirurgii metabolicznej u pacjentów z cukrzycą typu 2 i wynoszącym co najmniej 30 indeksem masy ciała (BMI), który stanowi obliczaną na podstawie wzrostu i wagi miarę zawartości tłuszczu w organizmie oraz jeden z istotnych kryteriów kwalifikacji do zabiegu.

Opracowanie pt. ASMBS/IFSO Guidelines on Indications for Metabolic and Bariatric Surgery – 2022 („Wytyczne ASMBS/IFSO dotyczące wskazań do chirurgii metabolicznej i bariatrycznej – 2022”)*, które pojawiło się dzisiaj w czasopismach medycznych „Surgery for Obesity and Related Diseases” (SOARD) i „Obesity Surgery”, ma zastąpić oficjalne stanowisko opracowane ponad 30 lat temu przez National Institutes of Health (NIH), które wyznaczyło standardy w zakresie kwalifikowania do operacji redukcji masy ciała oraz doboru rodzaju zabiegu i czasu jego przeprowadzenia. Wytyczne te do dziś stanowią punkt odniesienia dla większości ubezpieczycieli i lekarzy.

Amerykańskie Towarzystwo Chirurgii Metabolicznej i Bariatrycznej (American Society for Metabolic and Bariatric Surgery – ASMBS) to najnowsze stowarzyszenie skupiające chirurgów bariatrycznych i specjalistów zintegrowanej opieki zdrowotnej w Stanach Zjednoczonych, a Międzynarodowa Federacja Chirurgii Otyłości i Zaburzeń Metabolicznych (International Federation for the Surgery of Obesity and Metabolic Disorders – IFSO) reprezentuje 72 krajowe stowarzyszenia i towarzystwa z całego świata.

„Stanowisko dotyczące chirurgii bariatrycznej opracowane przez NIH w 1991 r. przez długi czas pełniło ważną funkcję. Obecnie jednak, po ponad trzydziestu latach, w ciągu których przeprowadzono setki wysokiej jakości badań, w tym randomizowanych badań klinicznych, dokument ten nie odzwierciedla już najlepszych praktyk, nie przystając do potrzeb związanych ze współczesnymi zabiegami i pacjentami – powiedziała dr Teresa LaMasters, prezeska ASMBS. – Najwyższy czas na zmianę sposobu myślenia i postępowania – dla dobra pacjentów”.

Zgodnie z wydanym w 1991 r. stanowiskiem chirurgia bariatryczna zastrzeżona była dla chorych ze wskaźnikiem BMI na poziomie co najmniej 40 albo wskaźnikiem BMI na poziomie co najmniej 35 w połączeniu z przynajmniej jednym schorzeniem towarzyszącym otyłości, np. nadciśnieniem czy chorobą niedokrwienną serca. W opracowaniu nie było mowy o chirurgii metabolicznej dla cukrzyków czy najnowszych technikach i zabiegach laparoskopowych redukcji masy ciała, które obecnie stanowią standard, wykazując poziom bezpieczeństwa nie niższy – a często wyższy – niż powszechnie przeprowadzane operacje, takie jak usunięcie pęcherzyka żółciowego, appendektomia czy wymiana stawu kolanowego. W wytycznych z 1991 r. odradza się tego typu zabiegi nawet u dzieci i nastolatków z BMI przekraczającym 40, uzasadniając to brakiem wystarczających badań.

Nowe standardy kwalifikowania pacjentów – inne czasy

W wytycznych ASMBS/IFSO obecnie zaleca się stosowanie chirurgii metabolicznej i bariatrycznej u osób z BMI na poziomie co najmniej 35 „bez względu na występowanie u nich schorzeń towarzyszących otyłości oraz stopień ich zaawansowania”, a także uwzględnianie jej jako możliwego postępowania u osób cierpiących na chorobę metaboliczną z BMI wynoszącym 30-34,9 oraz u „odpowiednio zakwalifikowanych dzieci i nastolatków”.

Zgodnie z nowym stanowiskiem operację bariatryczną należy rozważyć również w przypadku osób bez choroby metabolicznej z BMI na poziomie 30 i wyższym, u których metodami niechirurgicznymi nie udało się uzyskać istotnej lub trwałej redukcji masy ciała lub poprawy stanu związanego ze schorzeniami towarzyszącymi otyłości. Zaleca się również dostosowanie określanej progami BMI definicji otyłości w zależności od populacji, a w przypadku Azjatów uwzględnianie chirurgii bariatrycznej jako możliwego postępowania już u osób z BMI na poziomie BMI 27,5.

Wyższy poziom bezpieczeństwa i skuteczności we współczesnej chirurgii bariatrycznej

W nowych wytycznych wskazano ponadto, że „chirurgia metaboliczna i bariatryczna stanowi obecnie najskuteczniejszą opartą na dowodach metodę leczenia otyłości w każdym przedziale BMI” oraz że „długoterminowe badania opublikowane w okresie kilkudziesięciu lat od wydania stanowiska NIH w 1991 r. wskazują jednoznacznie na to, że chirurgia metaboliczna i bariatryczna przynosi lepsze rezultaty w zakresie redukcji masy ciała niż metody nieoperacyjne”.

W licznych badaniach wykazano również istotną poprawę u osób cierpiących na chorobę metaboliczną, jak również spadek ogólnego wskaźnika umieralności po zabiegu. Jak zauważają eksperci w nowym stanowisku – „tradycyjne zabiegi zostały zastąpione przez bezpieczniejsze i skuteczniejsze operacje”. Obecnie 90% wszystkich operacji przeprowadzanych na świecie to dwa zabiegi laparoskopowe – rękawowa resekcja żołądka i operacja wyłączenia żołądkowego techniką Roux-Y (Roux-en-Y gastric bypass, RYGB).

Każdego roku operację redukcji masy ciała przechodzi 1-2% światowej populacji pacjentów kwalifikujących się do zabiegu. Eksperci twierdzą, że zbyt restrykcyjne kryteria zawarte w stanowisku z 1991 r. przyczyniły się do ograniczonego stosowania tej sprawdzonej, bezpiecznej i efektywnej metody leczenia. Szacuje się, że w 2016 r. na otyłość cierpiało ponad 650 mln dorosłych osób na całym świecie, co stanowi ok. 13% światowej populacji. Według doniesień amerykańskiej agencji Centers for Disease Control and Prevention (CDC) ponad 42% Amerykanów cierpi na otyłość, co stanowi najwyższy odsetek w historii Stanów Zjednoczonych.

„Wytyczne ASMBS/IFSO stanowią ważny i zasadniczy zwrot w leczeniu otyłości – powiedział dr Scott Shikora, prezes IFSO. – Ubezpieczyciele, decydenci polityczni, podmioty lecznicze i pacjenci powinni monitorować sytuację, starając się niwelować bariery i obalać przestarzałe przekonania, które utrudniają dostęp do jednego z najbezpieczniejszych, najskuteczniejszych i najlepiej zbadanych zabiegów w medycynie”.

Wytyczne ASMBS/IFSO to tylko jedna z szeregu rekomendacji wydanych w ostatnich latach przez środowisko medyczne, w których wzywa się do powszechniejszego stosowania chirurgii metabolicznej. W 2016 r. grupa 45 stowarzyszeń medycznych, wśród których znalazło się Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne (American Diabetes Association – ADA), zaprezentowała wspólne stanowisko rekomendujące chirurgię metaboliczną jako możliwe postępowanie u pacjentów z cukrzycą typu 2 i wskaźnikiem BMI w przedziale 30,0-34,9, u których mimo zastosowania optymalnych leków doustnych lub wstrzykiwanych nie udało się wystarczająco uregulować hiperglikemii. Zalecenie to znalazło się również w opracowanych przez ADA "Standards of Medical Care in Diabetes - 2022” („Standardy opieki medycznej w leczeniu cukrzycy”).

Źródło: American Society for Metabolic and Bariatric Surgery

Źródło informacji: PR Newswire