Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Odpowiedzialność za szkody wojenne w Europie

Punktem wyjścia do rozważań konferencyjnych jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie czy istnieje model sprawiedliwości tranzycyjnej w zakresie odszkodowań wojennych oraz reparacji za szkody wojenne w ogólności, a w szczególności wobec oczekiwań społecznych co do sposobu rozliczenia wojny napastniczej na Ukrainie.

Zagadnienie reparacji wojennych jest istotnym problemem, gdyż pomimo upływu ponad 70 lat od zakończenia II wojny światowej do dziś nie została rozstrzygnięta kwestia reparacji wojennych, które Polsce powinni wypłacić Niemcy. Również Rosja nie poczuwa się do odpowiedzialności za wymordowanie tysięcy Polaków i lata brutalnej eksploatacji naszej gospodarki i zasobów naturalnych. W obliczu toczącej się na Ukrainie wojny kwestia reparacji wojennych staje się jeszcze bardziej aktualna i to nie tylko w odniesieniu do Rzeczpospolitej Polskiej.

Kwestia tej moralnej jak i materialnej odpowiedzialności dopóki nie zostanie rozstrzygnięta na korzyść ofiar, będzie stanowiła ciągłe pole do prowadzenia sporów międzypaństwowych, nie pozwalając na pełne i harmonijne przejście do budowania wspólnej europejskiej przyszłości. Wypłacenie odpowiednich reparacji wojennych i odszkodowań jest moralnym warunkiem tworzenia wspólnej przyszłości. Brak takiego rozliczenia może dawać asumpt kolejnym państwom, które w przyszłości mogą zmierzać do podjęcia działań zbrojnych, gdyż nie będzie nad nimi ciążyła niczym miecz Damoklesa myśl o konieczności zrekompensowania popełnionych czynów, grabieży i zbrodni.

Całość konferencji będzie transmitowana online.

DZIEŃ PIERWSZY (05.10.2023 r.)

08:30-09:15 - rejestracja uczestników

09:30-10:00 - wystąpienia przedstawicieli organizatorów: sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Sebastian Kaleta, dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego dr Wojciech Federczyk, adw. dr Bartosz Lewandowski – Rektor Collegium Intermarium w Warszawie, dr hab. Jarosław Szymanek Centrum Badań Polityki Europejskiej Akademii Wymiaru Sprawiedliwości, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego Anna Dalkowska - przewodnicząca Rady Naukowo- Programowej Kwartalnika Prawa Międzynarodowego. 

Panel I: reparacje w ujęciu historyczno-prawnym

10:15-10:30 dr hab. Mariusz Muszyński - profesor UKSW, wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie - pojęcie reparacji i ich źródło w prawie międzynarodowym.

10:30-10:45 dr hab. Konrad Wnęk - profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Instytutu Strat Wojennych im. Jana Karskiego - straty demograficzne Polski w czasie II wojny światowej poniesione ze strony Niemiec.

10:45-11:00 prof. dr. iur. Mišo Dokmanović - professor of law and political science, Faculty of law, Ss. Cyril and Methodius University, Skopje, Macedonia - (Mis)calculating the Costs of War: World War II Reparations and Yugoslavia.

11:00-11:15 dr hab. Czesław Kłak - profesor Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, sędzia Trybunału Stanu, prokurator Prokuratury Krajowej, zastępca zyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury kierujący Ośrodkiem Aplikacji Prokuratorskiej - reparacje wojenne z perspektywy konstytucyjnej.

11:15-11:30 dr hab. Kamil Zaradkiewicz - moderator, adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, sędzia Sądu Najwyższego = egzekucja roszczeń reparacyjnych.

11:30-12:15 - dyskusja

12:15-12:30 - przerwa kawowa

Panel II: reparacje w stosunkach polsko-niemieckich

12:30-12:45 - odtworzenie filmu

12:45-13:00 dr Michał Sopiński - rektor-komendant Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie - reparacje wojenne w ujęciu sprawiedliwości tranzycyjnej.

13:00-13:15 dr hab. Inż. Mieczysław Prystupa - profesor Politechniki Warszawskiej, przewodniczący zarządu Warszawskiego Stowarzyszenia Rzeczoznawców Majątkowych - metodyka szacowania strat materialnych spowodowanych przez Niemcy w trakcie II Wojny Światowej.

13:15-13:30 dr Paweł Pońsko - Zakład Ekonomii Matematycznej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, członek Rady Instytutu Strat Wojennych im. Jana Karskiego - koszty ekonomiczne agresji i okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. Współczesna wartość historycznych strat wojennych i metody indeksacji.

13:30-13:45 dr Marcin Berent - moderator, adiunkt w Katedrze Prawa Karnego na Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu - deklarowana odpowiedzialność moralna a kwestionowana odpowiedzialność prawna Republiki Federalnej Niemiec za straty poniesione przez Polskę w wyniku agresji i okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej. Analiza krytyczna asymetrii postaw.

13:45-14:00 dr hab. Ivan Pankevych - profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego - niemieckie reparacje wojenne: polskie doświadczenie.

14:00-14:30 - dyskusja

14:30-15:15 - obiad

Panel III: przyszłe roszczenia reparacyjne Ukrainy wobec Rosji

15:15-15:30 dr hab. Michał Balcerzak - profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytetu Szczecińskiego, - rola Rady Europy w tworzeniu rejestru szkód oraz międzynarodowego mechanizmu odszkodowawczego dla ofiar agresji rosyjskiej w Ukrainie.

15:30-15:45 prof. Evheniia Bulat - Senior Researcher of Prydniprovskiy Scientific Center of National Academy of Science of Ukraine and Ministry of Education and Science of Ukraine, Professor of the Department of Civil, Labor and Economic Law of Oles Honchar Dnipro National University - On the need to take into account the value of lost intellectual potential in determining the amount of reparations.

15:45-16:00 prof. Vasyl Kostytsky - Professor of the Taras Shevchenko Kyiv National University, President of the Association of Ukrainian Lawyers, Director of the Center for Research of the Ukrainian State and Ukrainian Law Collegium Intermarium University - ustaleniа i оdszkodowania za szkody ekologiczne, powstałe w wyniku nowego etapu rosyjskiej wojny (ekobójstwa) w Ukrainie - wybrane zagadnienia.

16:00-16:15 Oleh Tkachuk - sędzia Wielkiej Izby Sądu Najwyższego Ukrainy - odpowiedzialność Federacji Rosyjskiej za szkody wyrządzone przez agresywną wojnę na Ukrainie (sprawy Sądu Najwyższego Ukrainy).

16:15-16:30 dr Volodymyr Rozvadovskyi - Przykarpacki Narodowy Uniwersytet im. Wasyla Stefanyka - Odszkodowania za zbrodnie wojenne w Europie i na Ukrainie: aspekt teoretyczny i prawny.

16:30-16:45 dr Edyta Krzysztofik - Moderator, Wydział Prawa, Prawa Kanoniczego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II - uprowadzenia dzieci i ochrona ich praw w trakcie agresji Rosji na Ukrainę - odszkodowania indywidualne.

16:45-17:15 - dyskusja

DZIEŃ DRUGI (06.10.2023 r.)

08:45-09:30 - rejestracja uczestników

09:30-09:50 wykład inauguracyjny - prof. dr hab. Wojciech Roszkowski - Zakład Europy Środkowo-Wschodniej i Studiów Postsowieckich w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie „Odpowiedzialność w historii w praktyce”.

Panel IV: reparacje w stosunkach polsko-rosyjskich.

09:50-10:05 dr hab. Anna Korzeniewska-Lasota - moderator, profesor w Instytucie Prawa i Administracji Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku - o wzajemnych rozliczeniach między Polską a ZSRR w związku z ewakuacją ludności i delimitacją polsko-radzieckiej granicy państwowej.

10:05-10:20 dr Damian Markowski - Instytut Strat Wojennych im. Jana Karskiego - straty państwa polskiego na dawnych ziemiach wschodnich latach 1939-1946. Zarys zagadnienia.

10:20-10:35 prof. dr hab. Maciej Perkowski - Katedra Prawa Międzynarodowego Publicznego i Europejskiego, Zakład Prawa Międzynarodowego Publicznego Uniwersytetu w Białymstoku - występ w formie zdalnej.

Historia magistra vitae est? Czy potrafimy wyciągać wnioski z przeszłości w zakresie konstruowania odpowiedzialności za szkody wojenne w Europie?

10:35-11:05 - dyskusja

11:05-11:35 - przerwa kawowa

Panel V: panel dyskusyjny - sposoby dochodzenia reparacji. Wyzwania dla prawników, dyplomacji i środowisk polonijnych.

11:35-11:50 dr hab. Arkadiusz Radwan - profesor Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie, adwokat, prezes Instytutu Allerhanda - kapitał moralny i reparacje w sprawiedliwości czasu przemian i w stosunkach prawno-międzynarodowych - wykład wstępny V panelu.

11:50-13:30 - panel dyskusyjny

Adw. Jerzy Kwaśniewski - moderator, adwokat, prezes zarządu i współzałożyciel Instytutu Ordo Iuris, wykładowca i przewodniczący rady powierniczej Collegium Intermarium.

Red. Rafał Ziemkiewicz - dziennikarz, publicysta, komentator polityczny i ekonomiczny.

Min. Sebastian Kaleta - sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, przewodniczący komisji do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich.

Red. Tomasz Pietryga - dziennikarz, zastępca redaktora naczelnego dziennika „Rzeczpospolita".

Jacek Marczyński - przedstawiciel środowiska polonijnego w Stanach Zjednoczonych.

13:30 - zakończenie Konferencji

Źródło informacji: Collegium Intermarium