Pobierz materiał i Publikuj za darmo
W okresie niepodległości Ukrainy relacje energetyczne stały się dla Federacji Rosyjskiej (FR) istotnym instrumentem utrzymania tego państwa w swojej strefie wpływów. Kształtowanie tych relacji zgodnie z doktryną Falina-Kwicińskiego, zakładającą wykorzystywanie dostaw surowców energetycznych do realizacji celów gospodarczych i politycznych i realizowaną głównie za pośrednictwem sieci gazociągów, stało się bowiem dla FR wygodnym i niejednokrotnie skutecznym sposobem wywierania presji na Ukrainę.
U podstaw skuteczności doktryny Falina-Kwicińskiego leży stosunkowo duża podatność gospodarki i bezpieczeństwa energetycznego Ukrainy na dostawy nośników energii z FR i ich ceny. Wyższe wydatki na import gazu obciążają w znacznym stopniu, bezpośrednio i pośrednio, bilans płatniczy i budżet Ukrainy. Wzrost kosztów pozyskania energii powoduje ograniczenie potencjału rozwojowego kraju, zmniejszenie tempa wzrostu gospodarczego, a zatem stratę pewnej potencjalnej części produktu krajowego brutto (GDP). Ponadto dochody z tytułu tranzytu rosyjskiego gazu do odbiorców europejskich stanowią ok. 3% GDP Ukrainy i ok. 10% wpływów budżetowych tego kraju.
Jednym ze spektakularnych przykładów stosowania doktryny Falina-Kwicińskiego było sprokurowanie kryzysu gazowego w 2009 r., który posłużył FR do wymuszenia na Ukrainie podpisania niekorzystnego kontraktu na dostawy i tranzyt gazu oraz do zawarcia w Charkowie w 2010 r. umowy „flota za gaz”, w ramach której rosyjska Flota Czarnomorska miała stacjonować na Krymie co najmniej do 2042 r. W tych samych kategoriach należy postrzegać propozycję uzyskania znacznie niższych cen gazu w zamian za ustępstwa, obejmujące zgodę Ukrainy na członkostwo w Unii Celnej współtworzonej przez FR, Białoruś i Kazachstan oraz fuzję spółek Gazprom i Naftohaz, która miała umożliwić przejęcie ukraińskiej infrastruktury gazowej.
Zaprezentowane, w książce „Zależność gospodarki Ukrainy od stanu relacji energetycznych z Federacją Rosyjską”, wyniki badań zmian tych relacji w ostatnich latach wskazują, że zmiany te są korzystne dla Ukrainy. Stało się tak w wyniku wzrostu skuteczności działań Ukrainy na rzecz zmniejszenia zakresu i skutków stosowania instrumentów energetycznego nacisku FR. Najbardziej istotnymi działaniami o charakterze krajowym były: znaczny rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz postępy w reformowaniu sektora energetycznego. O ile w okresie 2014 -2018 zdolności wytwórcze instalacji odnawialnych Ukrainy zwiększyły się o 6574 MW, to w ciągu zaledwie 18 miesięcy okresu 2019-2020 przybyło ich aż 13 502 MW, tj. ponad 2-krotnie więcej. Główne kierunki reformowania sektora energetycznego zakładają wprowadzenie rynków energii, w tym uwolnienie cen energii elektrycznej i gazu oraz poprawę efektywności energetycznej. Ukraina dąży także do wzrostu krajowego wydobycia gazu oraz ograniczenia zapotrzebowania na węgiel grup antracytowych.
W efekcie działań o charakterze krajowo-międzynarodowym Ukraina wyeliminowała całkowicie import gazu oraz znacząco ograniczyła zależność od dostaw paliwa jądrowego z FR. Od listopada 2015 r. Ukraina kupuje gaz wyłącznie na rynku europejskim. Dostawy surowca z FR zostały zatem zastąpione dostawami z państw europejskich, które są realizowane z wykorzystaniem ich infrastruktury przesyłowej. Już w 2018 r. Ukraina zredukowała zależności od dostaw paliwa dla elektrowni jądrowych z niemal 100% do 67%, z realną perspektywą ich dalszego ograniczenia do 55% do 2025 r. Ukraina zmierza także w kierunku integracji systemu elektroenergetycznego z systemem europejskim oraz zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej kraju.
W wymiarze międzynarodowym Ukraina aktywnie zabiega o wsparcie państw oraz organizacji i instytucji międzynarodowych na rzecz utrzymania statusu państwa tranzytowego, ujawnia niezgodne z przepisami prawa działania Gazpromu oraz korzysta z orzecznictwa międzynarodowych organów arbitrażowych. W szczególności duże korzyści wizerunkowe i gospodarcze przyniosły Ukrainie orzeczenia Instytutu Arbitrażowego Izby Handlowej w Sztokholmie (SCC), które dotyczyły spornych kwestii w zakresie dostaw i tranzytu gazu z FR.
Działania Ukrainy doprowadziły do spadku znaczenia głównych instrumentów energetycznego nacisku FR na Ukrainę. FR trudniej jest teraz za ich pośrednictwem kreować sytuacje kryzysowe (np. kryzysy gazowe) w energetyce Ukrainy lub destabilizować jej funkcjonowanie, utrwalać zależność energetyczną Ukrainy oraz ograniczać rolę Ukrainy jako państwa tranzytowego.
Tomasz Motowidlak – dr hab. inż. prof. nadzw. UŁ jest zatrudniony w Katedrze Biznesu i Handlu Międzynarodowego Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego. Jego głównym obszarem badawczym jest funkcjonowanie rynków energii UE. Jego badania inspirowane są w dużym stopniu możliwością ich wykorzystania w praktyce.
Materiał powstał przy współpracy z Wydawnictwem Uniwersytetu Łódzkiego.
KONTAKT:
e-mail: lukasz.orzechowski@uni.lodz.pl
Źródło informacji: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Pobierz materiał i Publikuj za darmo
bezpośredni link do materiału
POBIERZ ZDJĘCIA I MATERIAŁY GRAFICZNE
Zdjęcia i materiały graficzne do bezpłatnego wykorzystania wyłącznie z treścią niniejszej informacji
Data publikacji | 04.05.2021, 11:06 |
Źródło informacji | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
Zastrzeżenie | Za materiał opublikowany w serwisie PAP MediaRoom odpowiedzialność ponosi – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe – jego nadawca, wskazany każdorazowo jako „źródło informacji”. Informacje podpisane źródłem „PAP MediaRoom” są opracowywane przez dziennikarzy PAP we współpracy z firmami lub instytucjami – w ramach umów na obsługę medialną. Wszystkie materiały opublikowane w serwisie PAP MediaRoom mogą być bezpłatnie wykorzystywane przez media. |
Newsletter
Newsletter portalu PAP MediaRoom to przesyłane do odbiorców raz dziennie zestawienie informacji prasowych, komunikatów instytucji oraz artykułów dziennikarskich, które zostały opublikowane na portalu danego dnia.
ZAPISZ SIĘPozostałe z kategorii
-
Image
DPD Pickup najbardziej dostępną siecią nadań i odbiorów paczek w Polsce - już 30 000 lokalizacji w całej Polsce
W dobie dynamicznego rozwoju e-commerce skala oczekiwań, zarówno sprzedających, jak i konsumentów, w zakresie realizacji usług kurierskich, rośnie w zawrotnym tempie. Działając na polskim rynku od ponad 33 lat, w odpowiedzi na te wymagania, DPD Polska daje jeszcze większy wybór możliwości nadań i odbiorów. Poza oferowaniem doskonałych usług dostaw kurierskich na adres, firma konsekwentnie rozbudowuje sieć dostaw poza domem - DPD Pickup. Jej rozwój osiągnął właśnie kamień milowy - 30 000 punktów i automatów paczkowych w całej Polsce i ponad 110 000 w Europie.- 14.11.2024, 12:40
- Kategoria: Biznes i finanse
- Źródło: DPD