Nauka w Polsce

Jak ptaki wodne reagują na zmiany klimatu? Jeden z gatunków - kaczka morska ogorzałka - zmienia zimowy zasięg w Europie: przesuwa go na północ i na wschód. W ostatnich 30 latach ptaków tych ubyło w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Holandii; przybyło m.in. w Szwecji, Niemczech i Polsce.

W ostatnich dekadach obserwuje się zamieranie drzewostanów świerkowych w wielu regionach Polski. Niewykluczone, że wraz ze świerkiem znikną niektóre gatunki owadów żerujących na tym drzewie. A tak przynajmniej było podczas zmian klimatu w czasie ostatniego zlodowacenia - wynika z nowych badań.

Bezkręgowce, ptaki, ryby, płazy, gady i ssaki - także te całkiem duże, jak szopy, psy i koty - giną z powodu śmieci i odpadków pozostawionych przez ludzi na świecie. Najczęstszą pułapką są słoiki oraz puszki po napojach i żywności - wynika z podsumowania przedstawionego przez naukowców z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Badacze z Poznania przeanalizowali ogromną bazę danych o komórkach nowotworowych i opracowali pierwszy kompleksowy atlas tzw. somatycznych mutacji w 30 genach kodujących białka zaangażowane w powstawanie oraz funkcje mikroRNA. Czasopismo Nucleic Acid Reserach okrzyknęło te badania mianem przełomowych.

Udało się wytworzyć nowy dwuwymiarowy nadprzewodnik cechujący się nietrywialnymi właściwościami topologicznymi. W badaniach - opublikowanych w Nature - uczestniczyli fińscy naukowcy z uniwersytetów w Aalto i Helsinkach oraz dr Szczepan Głodzik z UMCS.

Praca zdalna ma destrukcyjny wpływ m.in. na kręgosłupy Polaków - uważają naukowcy z wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej. Według danych WHO, w czasie pandemii statystyczny obywatel przytył o dwa kilogramy.

Europa ma prawdopodobnie jedne z najbardziej rozdrobnionych rzek na świecie. W samej Polsce jest 77 tys. sztucznych barier - średnio jedna na km rzeki czy strumyka - wynika z badań opublikowanych w Nature. Naukowcy komentują, że konstrukcje te szkodzą bioróżnorodności, a istnienie wielu z nich nie ma ekonomicznego sensu.

Szaleńcze zakochanie, oddawanie się bez reszty pracy, pasji czy idei... Tam, gdzie jedna potrzeba zaślepia człowieka na pozostałe potrzeby, w grę wchodzą zachowania ekstremalne. Mają one różne oblicza i nie są czymś unikalnym - uważa zespół psychologów. I proponuje nowe spojrzenie na to, czym są ekstremizmy.

Badania superciężkich pierwiastków, prace nad nanomateriałami do magazynowania energii, badania rozwoju Wszechświata tuż po Wielkim Wybuchu - takie możliwości daje Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych w Dubnej, którego członkiem jest Polska. O polskim wkładzie w prowadzone tam badania opowiada prof. Michał Waligórski.

Torfowiska zmieniają się z obiektów pochłaniających CO2 w jego emitenta. Uwalniają teraz do atmosfery od 5 do 10 proc. rocznego antropogenicznego ładunku tego gazu cieplarnianego. A jednak wciąż nie uwzględniono ich w modelach zmian klimatu - zwracają uwagę naukowcy - również z Polski.