Nauka w Polsce

Drobinki pyłu atmosferycznego m.in. tlenki uranu czy siarczki metali, mogą powodować zwapnienie płuc, zbudowane z węglanów wapnia oraz wapnia i magnezu – wynika z pionierskich w tym zakresie badań naukowców z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

W jaskiniach świetnie zachowują się szczątki zwierząt, dzięki czemu badać można tam kopalne DNA, a z nacieków w jaskiniach wyczytać można, jak zmieniał się klimat w przeszłości - mówi speleolog prof. Michał Gradziński z UJ przy okazji Międzynarodowego Roku Jaskiń i Krasu.

Obecność pozostałości leków w wodach powierzchniowych to już problem całej UE. Niektóre z nich są wykrywane nawet w wodzie pitnej. Naukowcy pracują nad zwiększeniem efektywności ich biologicznego rozkładu przez konkretne szczepy mikroorganizmów.

Generator stanów splątanych, który powstaje w Wojskowej Akademii Technicznej, to polski wkład w prace nad bezpieczną komunikacją kwantową, opartą na zjawisku splątania fotonów. Dzięki tej metodzie, nie będzie można „podsłuchać” informacji biegnącej światłowodem bez natychmiastowej „wpadki na gorącym uczynku”.

Jak ptaki wodne reagują na zmiany klimatu? Jeden z gatunków - kaczka morska ogorzałka - zmienia zimowy zasięg w Europie: przesuwa go na północ i na wschód. W ostatnich 30 latach ptaków tych ubyło w Wielkiej Brytanii, Irlandii i Holandii; przybyło m.in. w Szwecji, Niemczech i Polsce.

W ostatnich dekadach obserwuje się zamieranie drzewostanów świerkowych w wielu regionach Polski. Niewykluczone, że wraz ze świerkiem znikną niektóre gatunki owadów żerujących na tym drzewie. A tak przynajmniej było podczas zmian klimatu w czasie ostatniego zlodowacenia - wynika z nowych badań.

Bezkręgowce, ptaki, ryby, płazy, gady i ssaki - także te całkiem duże, jak szopy, psy i koty - giną z powodu śmieci i odpadków pozostawionych przez ludzi na świecie. Najczęstszą pułapką są słoiki oraz puszki po napojach i żywności - wynika z podsumowania przedstawionego przez naukowców z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Badacze z Poznania przeanalizowali ogromną bazę danych o komórkach nowotworowych i opracowali pierwszy kompleksowy atlas tzw. somatycznych mutacji w 30 genach kodujących białka zaangażowane w powstawanie oraz funkcje mikroRNA. Czasopismo Nucleic Acid Reserach okrzyknęło te badania mianem przełomowych.

Udało się wytworzyć nowy dwuwymiarowy nadprzewodnik cechujący się nietrywialnymi właściwościami topologicznymi. W badaniach - opublikowanych w Nature - uczestniczyli fińscy naukowcy z uniwersytetów w Aalto i Helsinkach oraz dr Szczepan Głodzik z UMCS.

Praca zdalna ma destrukcyjny wpływ m.in. na kręgosłupy Polaków - uważają naukowcy z wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej. Według danych WHO, w czasie pandemii statystyczny obywatel przytył o dwa kilogramy.