Stabilny dostęp do złóż kopalin jest kluczowy dla bezpieczeństwa surowcowego Polski

Konferencja „Rola Polityki Surowcowej Państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa surowcowego Polski” została objęta honorowym patronatem przez premiera Mateusza Morawieckiego. Organizatorami spotkania było Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB).

Przemawiając do uczestników konferencji, Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska, przedstawiła szczegóły realizacji strategii „Polityka Surowcowa Państwa 2050 (PSP2050)”, przyjętej przez rząd w zeszłym roku. Dokument ten określa główne kierunki budowania sprawnego i efektywnego systemu zarządzania, gospodarowania zasobami wszystkich surowców mineralnych, które występują w Polsce.

„Priorytetem wszystkich zadań zaplanowanych w ramach strategii jest zapewnienie bezpieczeństwa w zakresie dostępu do niezbędnych surowców, zarówno obecnie, jak i w perspektywie wieloletniej” - podkreśliła minister Moskwa.

Wprowadzając w zagadnienie konferencji, dr Piotr Dziadzio, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska oraz Główny Geolog Kraju i pełnomocnik rządu ds. Polityki Surowcowej Państwa, przypomniał, że PSP2050 wyznacza listę ośmiu celów strategicznych, m.in. zapewnienie dostępu do surowców ze złóż kopalin, ich odpowiednia ochrona oraz upowszechnianie wiedzy w zakresie geologii i górnictwa.

„Transformacja energetyczna, która w ostatnim czasie bardzo przyspieszyła, zmienia priorytety ustalone na rok 2025. Dlatego lista naszych potrzeb surowcowych dzisiaj i w kolejnych latach będzie z pewnością wymagała aktualizacji” - powiedział minister Dziadzio.

Pierwszy z czterech paneli konferencji dotyczył zapewnienia dostępu do surowców mineralnych jako warunku koniecznego dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i surowcowego kraju w kontekście zmieniających się warunków geopolitycznych i transformacyjnych.

Biorący udział w tym panelu Marek Wesoły, wiceminister aktywów państwowych i pełnomocnik rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego, powiedział, że przyjęty przez rząd projekt powołania Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) jest na etapie organizacji jego finansowania.

Minister Wesoły dodał, że celem działania NABE ma być wydzielenie aktywów węglowych, co pozwoli grupom energetycznym skupić się na przyspieszeniu inwestycji w nisko- i zeroemisyjne źródła energii oraz infrastrukturę przesyłową, a tym samym znacząco wpisze się w transformację energetyczną kraju.

„Musimy budować naszą energetykę od podstawy. Taką, która będzie nam dawała suwerenność, bezpieczeństwo i stabilność dostaw energii. Dopiero w kolejnym etapie sięgniemy po źródła OZE, które są bardzo ważne, ale niestabilne” - wyjaśnił minister.

Ireneusz Zyska, wiceminister klimatu i środowiska, pełnomocnik rządu ds. odnawialnych źródeł energii, zapewnił, że strategiczne dokumenty, takie jak „Polityka Energetyczna Polski do 2040” i PSP2050 wyznaczają kierunki działań w zakresie zmian legislacyjnych, systemu pomocy publicznej oraz programów wsparcia realizowanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

„Dokonaliśmy ogromnych reform w prawie, które umożliwiły zmiany w polskim miksie energetycznym, wprowadziliśmy system aukcji OZE, dzięki czemu zakontraktowaliśmy 12,2 GW mocy zainstalowanej, głównie w technologiach wiatrowych i fotowoltaicznych” - wymieniał minister Zyska.

Minister Piotr Dziadzio powiedział, że najważniejsze zadania w polityce surowcowej realizuje PIG-PIB w ramach wypełniania zadań państwowej służby geologicznej.

„Rozpoznanie i udokumentowanie złoża to długi, żmudny proces. Rozpoczęcie tych prac wymaga wskazania obszarów, które chcielibyśmy przebadać i przeznaczenie odpowiednich środków, aby te zadania zostały zrealizowane” - podkreślił minister Dziadzio.

Paweł Jabłoński, wiceminister spraw zagranicznych, powiedział, że „w miarę bezbolesne odejście” od zakupów surowców z Rosji było możliwe dzięki prowadzonej od dłuższego czasu polityce dywersyfikacji dostaw ropy naftowej i gazu.

„Dzisiaj koniecznie trzeba identyfikować nowe obszary, w których może nastąpić podobne uzależnienie Polski i Europy od dostawców określonych surowców. I to niezależnie do tego, czy ci dostawcy mają potencjalnie wrogie wobec nas zamiary, czy też chcieliby wykorzystywać swą dominującą pozycję rynkową” - zaznaczył minister Jabłoński.

Mateusz Berger, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej, zaznaczył, że rola gazu ziemnego jako paliwa przejściowego przez najbliższe lata będzie nadal istotna.

„Stąd też plany postawienia jednej lub dwóch jednostek terminalu FSRU w Zatoce Gdańskiej, które umożliwiają elastyczne i stałe dostawy gazu” - powiedział pełnomocnik.

Paweł Sałek, doradca prezydenta RP, powiedział, że transformacja energetyczna, która kilka lat temu była planowana „bardzo ambitnie”, musiała zostać zweryfikowana m.in. z powodu wojny w Ukrainie czy kryzysu na rynkach surowcowych.  

Paweł Mirowski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, podkreślał, że istotnym elementem miksu energetycznego są odnawialne źródła energii.

„Źródła stabilne, bezpieczne, czyste i, co ważne, akceptowalne społecznie. Wszystkie te elementy spełnia geotermia” - wyjaśnił prezes Mirowski.

Panel drugi konferencji dotyczył zagospodarowania najważniejszych złóż surowców mineralnych w Polsce jako elementu bezpieczeństwa surowcowego, natomiast temat trzeciego brzmiał: „Rola państwowej służby geologicznej i realizowanych przez nią zadań dla wypełnienia założeń Polityki Surowcowej Państwa”.

Andrzej Głuszyński, zastępca dyrektora ds. służby geologicznej PIG-PIB, który brał udział w panelu trzecim, zaznaczył, że transformacja energetyczna i gospodarcza wymaga nowych technologii, a te z kolei dużej liczby surowców nieenergetycznych.

„Kluczowe znaczenie mają tutaj metale. Prognozy wskazują, że na niektóre z nich popyt do 2050 roku wzrośnie nawet dziesięciokrotnie. Część z nich jest zaliczana do surowców krytycznych i strategicznych, czyli szczególnie istotnych dla gospodarki. Państwowy Instytut Geologiczny prowadzi szeroko zakrojone prace badawcze w południowo-zachodniej i południowej części kraju, które mają na celu rozpoznanie występowania kluczowych kopalin” - zaznaczył.

Dyrektor Głuszyński dodał, że PIG-PIB planuje prace badawcze, zwłaszcza wiertnicze i geofizyczne, w celu rozpoznania możliwych złóż fluorytu, grafitu i magnetytu w Sudetach. Z kolei na bloku przedsudeckim Instytut prowadzi badania w kierunku rozpoznania anomalii geofizycznych, które mogą być związane ze złożami niklu i rud żelazowo-tytanowo-wolframowych.

„Interesujący pod względem metali, zwłaszcza pierwiastków ziem rzadkich, jest także obszar obrzeżenia Gór Świętokrzyskich. Wstępne badania są obiecujące, ale, oczywiście, konieczne jest przeprowadzenie dalszych kompleksowych i nowoczesnych prac prospekcyjnych. Takie są już zaplanowane na najbliższe trzy lata. Podwyższone koncentracje metali ziem rzadkich stwierdziliśmy także w hałdach po górnictwie, między innymi rud żelaza w rejonie częstochowskim. Badania hałd są w toku. Najbliższe dwa, trzy lata pokażą, jaka jest zawartość metali w tych obiektach” - powiedział dyrektor Głuszyński.

Również w tym panelu uczestniczył Jarosław Zacharski, kierownik Zakładu Geologii Regionalnej PIG-PIB, który powiedział, że Polska nie należy do potentatów, jeśli chodzi o zasoby gazu ziemnego, ale stale odkrywane są jego złoża małej i średniej wielkości.

„W dużym stopniu uzupełniają one nasz bilans energetyczny. Szkoda byłoby z tych zasobów nie korzystać. W bilansie wydobywanych udokumentowanych zasobów mamy 152 miliony metrów sześciennych” - powiedział.

Konferencję zakończył panel „Współpraca międzynarodowa w zakresie zabezpieczenia dostępu do surowców”.

Źródło informacji: PAP MediaRoom