Koordynowana i kompleksowa opieka nad pacjentami z nowotworami krwi zwiększa ich szanse na zdrowie

Najnowszym wytycznym w leczeniu i diagnostyce przewlekłej białaczki limfocytowej (PBL) oraz kierunkom zmian w modelu opieki nad pacjentami z tej grupy poświęcona była konferencja prasowa w centrum prasowym PAP, zorganizowana przez Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego. 

Jak podkreślali eksperci, uczestniczący w konferencji PBL, to najczęstszy podtyp białaczki i jeden z najczęstszych nowotworów krwi. Zapadalność w Polsce wynosi ok. 5 osób na 100 tys. mieszkańców, zdiagnozowano ok. 20 tys. przypadków, a rocznie przybywa 1,7 tys. nowych pacjentów. Dane Ministerstwa Zdrowia pokazują, że w 2021 r. na PBL zmarły 772 osoby. 

PBL to choroba podstępna. Może długo nie dawać widocznych objawów. Pacjenci, w 90 proc. osoby powyżej 55 r.ż., częściej mężczyźni niż kobiety, dowiadują się o niej przypadkiem, najczęściej, gdy organizm „łapie” jedną infekcję po drugiej. W przypadku groźnych patogenów, jak grypa czy covid, może się to dla chorego zakończyć tragicznie.

„Wtórny niedobór odporności – infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze – to główna przyczyna zgonów chorych na PBL. Ale nie wszystkich pacjentów musimy leczyć. U niektórych choroba jest stabilna przez cale życie i nie wpływa na jego długość. Ok. 50 proc. pacjentów leczymy po miesiącach czy latach obserwacji” – zaznacza prof. dr hab. n. med. Krzysztof Jamroziak, hematolog z Kliniki Hematologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. 

PBL może zostać łatwo rozpoznana na podstawie morfologii krwi obwodowej. Powyżej 5 tys. zmienionych nowotworowo limfocytów utrzymujących się przez 3 miesiące jest wskazaniem do przeprowadzenia badań cytometrycznych, które wykluczą inne schorzenia. Tu jednak problemem może okazać się brak specjalistycznej wiedzy z zakresu hematologii u lekarza pierwszego kontaktu.

Prof. dr hab. n. med. Ewa Lech-Marańda, dyrektor Instytutu Hematologii I Transfuzjologii w Warszawie, konsultant krajowa w dziedzinie hematologii, wskazuje, że Krajowa Sieć Hematologiczna (KSH), której pilotaż został przedłożony do konsultacji publicznych w sierpniu w 2023 r. jest skoncentrowana na pacjencie tak, aby zapewnić mu koordynowaną i kompleksową opiekę, równy dostęp do nowoczesnej diagnostyki i leczenia z naciskiem na jakość świadczonych usług medycznych, wprowadza model dwukierunkowej współpracy pomiędzy ośrodkami hematologicznymi, a także zawiera element współpracy z placówkami POZ w opiece nad pacjentami z nowotworami krwi.

„Chcemy przygotować bardzo precyzyjne wytyczne diagnostyczne i terapeutyczne dla ośrodków hematologicznych w oparciu o ścieżki pacjentów w zakresie siedmiu najczęstszych nowotworów krwi z uwzględnieniem kompletności, terminowości i jakości wykonywanych procedur. Ponadto planujemy opracować praktyczne wytyczne diagnostyczne dla lekarzy POZ, które usystematyzują badania wykonywane przy podejrzeniu nowotworów krwi i które również będą zawierały wytyczne odnośnie do skierowania pacjenta do poradni hematologicznej czy na oddział hematologiczny. Chcemy także opracować standard opieki przewlekłej nad pacjentami z poszczególnymi nowotworami krwi” – mówi prof. Lech-Marańda.

Konsultant krajowa w dziedzinie hematologii podkreśla, że KSH jest skoncentrowana na pacjencie. 

„Aby zapewnić koordynację ścieżki pacjenta hematologicznego i kompleksową opieki, należy rozwinąć współpracę pomiędzy ośrodkami hematologicznymi o zróżnicowanym potencjale wykonawczym, co będzie najpierw wymagało określenia stopnia ich referencyjności. Ważnym elementem będzie również monitorowanie efektów wprowadzanego modelu opieki hematologicznej poprzez ocenę wskaźników i mierników procesu diagnostyczno-terapeutycznego, a także jakościowych mierników funkcjonowania w/w modelu opieki w Polsce” – wyjaśnia prof. Ewa Lech-Marańda.

W założeniach pilotaż KSH miałby objąć chorych na ostre białaczki szpikowe, ostre białaczki limfoblastyczne, szpiczaka plazmocytowego, przewlekłą białaczkę limfocytową, chłoniaka rozlanego z dużych komórek B, chłoniaka grudkowego oraz chłoniaka Hodgkina.

Polscy pacjenci z chorobami hematologicznymi i hematoonkologicznymi mogą obecnie leczyć się w 49 ośrodkach hematologicznych, wśród których w 19 wykonuje się przeszczepienia autologicznych (własnych) krwiotwórczych komórek macierzystych, a w 15 ośrodkach przeszczepia się również allogeniczne (obce) krwiotwórcze komórki macierzyste. 

„W Polsce jest 593 czynnych specjalistów hematologów. Łącznie mamy 377miejsc szkoleniowych w tej dziedzinie, w tym aktualnie zajęte są 283 miejsca” – podkreśla prof. Ewa Lech-Marańda.

„Każda choroba ma swoją specyfikę, którą trzeba uwzględnić. System ochrony zdrowia będzie zdolny do poprawy, gdy rozwiązania w sferze prawnej, organizacyjnej i finansowej będą nakierowane na zarządzanie określoną jednostka chorobową i maksymalizację efektów ważnych z perspektywy pacjenta. Stale dążenie do poprawy jakości świadczeń, komunikacji profesjonalistów medycznych z pacjentami, wrażliwość na efektywne wykorzystanie zasobów – to DNA systemu zorientowanego na wartość zdrowotną i gwarancja osiągnięcia satysfakcjonujących wyników” – uważa dr n. ekon. Małgorzata Gałązka-Sobotka, dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego. 

Opracowany przez ekspertów Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia raport „Przewlekła białaczka limfocytowa – nowe otwarcie. Szanse na zwiększenie wartości zdrowotnej” będzie dostępny na stronie https://izwoz.lazarski.pl/projekty-badawcze/ od lutego 2024 r. 

Źródło informacji: PAP MediaRoom