Nauka w Polsce

Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego i z uczelni w Holandii po raz pierwszy wykazali eksperymentalnie, że tzw. efekt orzecha brazylijskiego nie wymaga dostarczania energii. Odkrycie może mieć kluczowe znaczenie dla wielu dziedzin nauki i przemysłu.

Naukowcy z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie pracują nad odzyskiwaniem pierwiastków ziem rzadkich z zużytych baterii. Pierwiastki te stosowane są w produkcji m.in. telefonów, laptopów, turbin wiatrowych i samochodów elektrycznych.

„Hejt nie jest domyślnym sposobem komunikacji w sieci. A walka z toksycznym językiem nie oznacza łamania wolności słowa” - tłumaczy językoznawca dr Paweł Trzaskowski. Badacz opisuje mechanizmy hejtu i skuteczne sposoby na ograniczenie tego zjawiska.

Opracowano mapę lasów porolnych i starych lasów w Bieszczadach i Górach Sanocko-Turczańskich. Pokazuje ona, gdzie lasy pojawiły się po wojnie na dawnych polach ornych (na terenach wysiedlonych), a gdzie ciągłość siedliska leśnego została zachowana. Geografka podczas badań terenowych sprawdziła też, czym różni się roślinność w tych dwóch kategoriach lasów.

Literatura nieanglojęzyczna jest podstawowym źródłem wiedzy dla twórców polityki ochrony przyrody i bioróżnorodności w 37 krajach, zbadanych przez międzynarodowy zespół naukowców. Wydawnictwa powinny dbać o tłumaczenia artykułów na wiele języków - uważają autorzy badania.

Rysie, mimo ochrony, nie kolonizują wszystkich lasów w naszym kraju. Z nowych badań wynika, że większość lasów nie spełnia kluczowych wymogów, związanych np. obecnością podszytu czy rzeźbą terenu, które dają tym drapieżnikom możliwość polowania.

„Funkcjonowanie ludzkiego organizmu jest wynikiem ewolucji. Zwykle ludzki genom adaptuje się do zmian w środowisku tysiące lat, jednak tylko w ostatnich 50 lat życie człowieka, w tym jego dieta, zmieniło się tak radykalnie, że ogół populacji nie zdążył się jeszcze przystosować i nie radzi sobie z chorobami wynikającymi ze stylu życia” - uważa prof. Carsten Carlberg.

„Niedawno zakończono budowę pary satelitów, które w 2024 r. ruszą na orbitę w ramach europejskiej misji Proba-3. Będą testowały bezprecedensową technologię wspólnego manewrowania. Przeprowadzą też najdokładniejsze, wręcz unikatowe obserwacje korony słonecznej” - komentuje dr hab. Piotr Orleański z CBK PAN.

Eksperci z kilku polskich ośrodków opracują nowy rodzaj tyflomap dla osób niewidomych, które pozwolą im lepiej poznawać zabytkowe parki i ogrody - nie tylko rozmieszczenie alejek i zieleni, ale też historyczny styl i inne cechy.

Naukowcy z PAN opracowali nanowłókninę, która pozwala na kontrolowane uwalnianie leku. Odpowiednie wytworzenie i „zaprogramowanie” tego systemu sprawia, że substancja lecznicza może być dawkowana przez określony czas i trafiać w konkretne miejsce.