Nauka w Polsce

Mieszkańcy Starej Dongoli (Sudan) recyklingowali ubrania, bo wiedzieli, że produkcja tkanin jest bardzo droga i czasochłonna. Swoje szaty barwili oszczędnie, ale szczególnie lubili kolor niebieski, który nie tylko ładnie wyglądał, ale i miał chronić przed złem.

Pierwsze na Ziemi gatunki żółwi z czasem zaczęły wybierać środowisko wodne kosztem lądowego. Woda pomogła im chronić się przed coraz większymi drapieżnymi dinozaurami. Środowisko życia najstarszych żółwi pomagają zrozumieć analizy kości tych gatunków, wykonane przez polskich naukowców.

Wiele gatunków krabów pustelników zaczęło używać plastikowych osłon zamiast „tradycyjnych" muszelek odzwierzęcych. Zjawisko to opisują na łamach „Science of the Total Environment" naukowcy z Poznania i Warszawy. Jak podkreślają, jest to jedna z oznak zmian środowiskowych antropocenu: zanieczyszczenia plastikiem na masową skalę.

Do niedawna sądzono, że ameby skorupkowe używają swoich skorupek, aby bronić się przed wrogami lub wyschnięciem. Teraz okazało się, że skorupki te przydają się też jako... broń ułatwiająca dobranie się do zdobyczy.

Naukowcy z Niemiec, Włoch i z Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży sprawdzili, czy duże drapieżniki nadal "liczą się" w ekosystemach silnie opanowanych przez człowieka. Aktywność ludzi, np. polowania, mogą wpływać na populacje kopytnych bardziej niż obecność drapieżników - twierdzą.

Bakterie mogą ochronić rośliny przed skutkami powodzi, suszy i zasolenia, a przy zwykłej wilgotności wspomogą wzrost uprawianych zbóż i warzyw. Mikrobiolodzy w Puławach pracują nad biopreparatem, który osłoni korzenie roślin uprawnych i będzie je chronić.

Diody, które emitują światło niezależnie od kierunku przepływu prądu przez urządzenie - bezpośrednio z prądu przemiennego (AC), a nie tylko ze stałego (DC) - opracowali badacze z Instytutu Wysokich Ciśnień PAN.

Płazy do rozrodu wymagają siedlisk wodnych, i coraz bardziej cierpią wskutek suszy i zanikania terenów podmokłych, stawów, oczek wodnych. Paradoksalnie jednak mogą im zagrażać także deszcze ekstremalne, nawalne, tzw. "oberwania chmury" - ustalili naukowcy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie po badaniach larw kumaka górskiego w Gorcach.

Gdzie najszybciej pojawią się różnice w genomie w odpowiedzi na postępującą urbanizację - rozrost miast? Zbadano to na przykładzie ważek. Okazało się, że największe różnice między ważkami z miast a ważkami z obszarów wiejskich pojawiły się na poziomie genów zaangażowanych w organizację komórek nerwowych. To zaś może być powiązane ze zmianami w zachowaniu owadów.

Populacja cietrzewia w Polsce jest na skraju wyginięcia - wskazuje Michał Adamowicz z Wydziału Biologii UW. W ciągu kilku dziesięcioleci spadła z 30 tys. osobników do mniej niż 300 osobników. Przyczyną jest ocieplenie klimatu, wynikający głównie z działalności człowieka napływ gatunków obcych, oraz zmiany krajobrazu pod tereny rolnicze.